صومعه یا کلیسای جواری (Jvari Monastery of Mtskheta) از کلیساهای قدیمی گرجستان و جزو جاذبه های تاریخی این کشور است که قدمت آن به قرن ششم میلادی میرسد. این صومعه در شرق گرجستان بر روی قطعه سنگی ساخته شده که چشم انداز فوق العاده ای به شهر دارد. با ما همراه باشید تا بیشتر این جاذبه تاریخی آشنا شویم.
پایتخت سابق گرجستان نمونه هایی بسیار برجسته از معماری مذهبی قرون وسطایی را ارائه می دهد، شهری تاریخی که در سال 1994 توسط سایت میراث جهانی یونسکو نامگذاری شد. بنا بر اعتقاد یونسکو قدمت این شهر به 2 تا 3 هزار سال قبل از میلاد می رسد. آب و هوای معتدل، خاک حاصلخیز و قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی استراتژیک در محل تلاقی رودخانه های آرگاوی و مِتِکواری این شهر را به انتخابی مناسب برای سکونت انسان ها تبدیل کرده است. همچنین می توان از این منطقه به عنوان توفقگاهی مهم در مسیرهای تجاری باستانی و یک منطقه شگفت انگیز برای انجام فعالیت های مذهبی اولیه مسیحیان نام برد. متسختا در اوایل دوران پادشاهی ایبِریا از قرن سوم قبل از میلاد تا قرن پنجم بعد از میلاد به عنوان پایتخت گرجستان انتخاب شد. در اوایل قرن ششم پادشاه داچی اوجارمِلی مطابق با خواسته پدرش پایتخت را از مِتِسخِتا به تفلیس منتقل کرد. صومعه جواری (Jvari Monastery) ، مربوط به قرن ششم میلادی است و جزو مهمترین آثار معماری گرجی – مسیحی می باشد. این صومعه ارتدوکس گرجستانی در شرق کشور گرجستان در نزدیکی منطقه متنایی واقع شده است. از این صومعه گاهی اوقات به نام صومعه صلیب نیز یاد می شود ( به دلیل تشابه اسمی با صومعه ای در اورشلیم ). صومعه جواری بر فراز قله کوه سنگی در محل تلاقی رودخانه های Mtkvari و Aragvi و مشرف به روستای متسختا(Mtskheta) می باشد که سابقا پایتخت پادشاهی ایبریا بوده است. یکی از مهم ترین آثار تاریخی این شهر سامتاورو (محل خط کش) می باشد، جاییکه در آن یک کلیسای کوچک گنبدی در قرن چهارم ساخته شد. کلیسایی که مقبره میریان پادشاه گرجی کسی که آیین مسیحیت را به تصویب رساند، در آنجا قرار دارد. از دیگر جاذبه های مذهبی این شهر می توان به کلیسای اِسوِتیتسخووِلی (Svetitskhoveli) اشاره کرد، مکانی مذهبی تاریخی که در کنار یک کلیسای چوبی ساخته شد. در این مجموعه کلیسای جامع قرن یازدهم نیز یافت می شود. بعد از مِتِسخِتا بر روی تپه ای در بالای رودخانه آراگوی مجموعه مِتِسخِتا جِواری یافت می شود، مجموعه ای جذاب با ساختمان های متفاوت از دوران های مختلف از جمله کلیسای صلیبی گرجستانی مربوط به اواسط قرن ششم.این صومعه مربوط به قرن ششم میلادی است و از مهم ترین آثار معماری مسیحیان گرجی به شمار می رود. این صومعه ی ارتدوکس در شرق گرجستان در نزدیکی منطقه ای به نام متنایی قرار دارد. نام دیگر این مکان به خاطر تشابه اسمی با صومعه ای که در اورشلیم وجود دارد، صومعه ی صلیب است. یکی از دلایل خاص بودن این صومعه به خاطر این است که بر بالای کوهی سنگی و در نوک قله بنا شده و کوه در محل تلاقی دو رودخانه ی Aragvi و Mtkvari قرار دارد.
این صومعه از لحاظ معماری سبکی منحصر بفرد و یگانه دارد. بنای گنبدی آن چهار وجهی است و در بین هر وجه دالان های دیگری قرار دارد که به عنوان کلیساهای کوچک جانبی استفاده می شود و ارتباط با فضای مرکزی را به وجود می آورد. این طراحی تاثیر زیادی بر توسعه معماری گرجستان و به عنوان یک الگو برای بسیاری از کلیساها دیگر نه تنها در گرجستان، بلکه در کل منطقه قفقاز جنوبی خدمت کرد. این کلیسا در طول قرن ها در معرض باران و بادهای فرسایشی بوده است و به شدت در حال نابودی است. در سال 2004 این بنا در فهرست آثار تاریخی جهانی سازمان دیده بانی ثبت شد.
صومعه جواری یکی از بناهای تاریخی و مذهبی در گرجستان است. جواری در زبان گرجی به معنای صلیب است و این نام را به خاطر ماجرایی که سال ها قبل اتفاق افتاد به آن داده اند. طبق گفته ها و روایات قدیمی، اوایل قرن چهارم، یک مبلغ مسیحی زن به نام سنت نینو، پادشاه میریان سوم را به مسیحیت دعوت و او را مسیحی کرد. پس از این کار، سنت نینو صلیب بزرگی از چوب را ساخته و در بنای بت پرستان گذاشت.
گفته می شود که این صلیب معجزات فراوانی نشان داده و به همین دلیل مومنان و زائران فراوانی با هدف زیارت و بازدید از این صلیب راهی قفقاز می شدند. پس از مدتی در سال 545 و در زمان پادشاهی گوارام اول، کلیسای کوچکی به نام کلیسای کوچک جواری در محل صلیب چوبی ساخته شد. این کلیسای کوچک را هنوز هم می توان در شمال کلیسای اصلی دید. اما این کلیسای کوچک نیازهای معنوی زائران روز افزون آن منطقه را برآورده نمی کرد و در نتیجه بین سال های 590 تا 605 در دوارن حکومت پسر گوارام، اریسمتاواری استپانوس اول، کلیسای بزرگ جواری ساخته شد.
نام سازندگان اصل کلیسا را میتوان در کتیبه صومعه جواری مشاهده کرد. در قرن دهم، این کلیسا مورد هجوم اعراب قرار گرفت با این حال توانست با کمی مرمت و بازسازی مجددا سرپا شود. اهمیت مجموعه جواری با گذشت زمان بیشتر شد و در نهایت در سال 1994 به همراه چند اثر تاریخی دیگر جزو فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.
صومعه جواری در شرق گرجستان روی لبه صخره ای بزرگ قرار گرفته به نحوی که انگار از دل کوه رشد کرده. این صومعه نمونه زیبایی از رابطه انسان با طبیعت است. صومعه جواری دو ورودی دارد که یکی در سمت شمال و دیگری در جنوب قرار گرفته است. صومعه جواری به شکل صلیبی ساخته شده که بازوانش از شرق به غرب کشیده شده و در محراب قوسی شکل کلیسا به یکدیگر می رسند.
صومعه جواری از اولین نمونه کلیساهای چهار ضلعی است که دارای چهار طاقچه هستند. بین چهار محراب کلیسا طاقچه های استوانه ای مانندی قرار دارند که به سمت فضای اصلی کلیسا باز می شوند. انتقال از گوشه های مربع شکل دیوارها به سمت سرستون های گنبد از طریق سه ردیف سه کنج انجام گرفته که در زمان خودش پیشرفت و دستاورد بزرگ معماری به شمار می رود.
صومعه جواری گذشته از معماری زیبا و قدمتی طولانی که دارد، در طبیعتی زیبا قرار گرفته و از آنجا که بر روی قله ساخته شده چشم انداز بسیار زیبایی از شهر و اطراف را نیز خواهید داشت. می توانید 1 تا 2 ساعت را در این صومعه سپری کرده و غرق در منظره پیش رو شده و عکس های زیبایی برای آلبوم عکس و یا اینستاگرام خود بگیرید.
کلیسای جواری (Jvari Church) که با نام صومعه جواری نیز شناخته میشود، در نزدیکی متسختا، در شرق گرجستان قرار دارد و قدمت آن به قرن 6 میلادی بازمیگردد. همراه با دیگر بناهای تاریخی متسختا، این کلیسا نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این کلیسا روی قله سنگی یک کوه قرار دارد و از آن میتوان چشماندازی از شهر را دید.
