ورزش شنا ورزشي است كه از سن نوزادي تا سن كهنسالي ميتوان آنرا انجام داد و به طور كلي ورزشي است كه هيجان و اضطراب را كاهش داده، عضلات را قوي و محكم كرده و بدن را نرم و انعطاف پذير مي سازد و باعث مي شود كه فرد انرژيي بيشتري براي انجام كارهاي روزانه خود كسب كند.
تغييرات فيزيولوژيكي كه در اثر تمرينات استقامتي شنا در بدن بوجود مي آيد
تمرينات استقامتي به معني شناي مداوم در مسافتهاي طولاني مثل شناي 400 متر، 600 متر،800 متر،1400 متر و يا حتي مسافتهاي بيشتر مي باشد. يكي از امتيازهاي اين نوع تمرين اين است كه احتياج بدن را به دستگاه انتقال اكسيژن افزايش مي دهد و در نتيجه سبب تغييرات زير در بدن مي شود: افزايش بازده قلب، كاهش ضربان قلب، افزايش كيفيت خون از نظر حمل مقدار بيشتري اكسيژن ذخيره شده، مقدار بيشتري گليكوژن در جگر و ماهيچه ها و افزايش تعداد ميتوكندريها در تارهاي ماهيچه اي.
ماهيچه هايي كه در شنا بكار گرفته مي شوند
در زير اسامي بعضي از ماهيچه هاي اصلي كه در مرحله جلو بردن يك شناگر در حركتهاي شنا از آنها استفاده مي شود ذكر شده است:
- ماهيچه هاي پائين برنده دست: ماهيچه پشتي بزرگ، ماهيچه سينه اي بزرگ ماهيچه گرد بزرگ و سرطويل، ماهيچه سه سربازويي. اين ماهيچه ها باعث تقويت كشش دست در داخل آب مي شوند.
- ماهيچه هاي گرداننده داخلي دست: ماهيچه سينه اي بزرگ، ماهيچه پهن پشتي، ماهيچه گرد بزرگ و ماهيچه تحت كتفي اين ماهيچه ها قسمت بالايي دست را به طرف داخل ميچرخانند. قوي شدن اين ماهيچه ها از نظر نگه داشتن آرنج در بالا كه در مرحله اول كشش دست در هر چهار شنا مفيد است، ضرورت دارد.
تمرينات سرعتي شنا و تغييرات فيزيولوژيكي حاصل از آن
تمرينهايي با حداكثر سرعت و فعاليت در مسافتهاي كوتاه را تمرينهاي سرعتي گويند براي مثال 10 بار و هر بار 25 متر و يا 50 متر شنا با حداكثر سرعت. اين نوع تمرينها سبب افزايش قدرت انقباض ماهيچه( به جهت افزايش هماهنگي ميان دستگاه عصبي يا ماهيچه اي) و همچنين افزايش قدرت و مقدار ATP-PC ( آدنوزين تري فسفات و فسفات كرآتين) در ماهيچه مي شود كه خود سبب مي شود كه قدرت شناگر براي انجام تمرينهاي سرعتي افزايش يابد.
ايمني و بهداشت شناگران
مسافرت تابستاني به شهرهاي شمالي كشور و ديگر مناطق ديدني و سرسبز اغلب با شنا كردن در دريا و رودخانه ها همراه است. بخشي از مردم نيز استخرهاي شنا را جهت تفريح و سپري نمودن اوقات فراغت انتخاب مي كنند. اين در حالي است كه عمدتاً ايمني و بهداشت را هنگام شنا كردن به عنوان دو نكته اساسي در بيشتر مواقع كمتر مورد توجه قرار مي دهند. بد نيست بدانيم شنا كردن در دريا خطرات و مشكلاتي را همه ساله جهت مسافران دريا به وجود مي آورد. خطرغرق شدن در آب دريا صرفاً مخصوص كساني كه آشنايي كمتري با فنون شنا كردن دارند نمي باشد و ممكن است هر انسان بي احتياط و كم توجهي را تهديد كند. در زيرسطح زيبا و ديدني استخر نيز، موادشيميايي و بيولوژيكي فراواني وجود دارد كه ممكن است با اندكي غفلت متصديان و شناگران معضلات بهداشتي زيادي براي استفاده كنندگان به وجود آورد. عوامل محيطي، قارچ و جلبك، گازهاي شيميايي تشكيل شده در آب، ميزان درجه حرارت آب و محيط استخر، دفعات تخليه، كيفيت اوليه آب، ميزان PH و كلر آزاد آب همگي از عوامل موثر بر بهداشت استخر است.
فوايد شنا
آنچه ورزش شنا در سراسر دنيا زيرپوشش قرار مي دهد، طيف وسيعي از اقشار مردم علاقمند به ورزش و تحرك جسماني مي باشد عده اي از مردم به ورزش علاقمندند اما وقتي به ياد كوفتگي عضلاني ناشي از ورزش مي افتند، از انجام آن منصرف مي شوند و اصولاً علاقه اي به جنبش توأم با تعرق زياد و كوفتگي عضلاني ندارند. آنچه به اين افراد توصيه مي شود" ورزش در آب" است چرا كه به دور از تعرق زياد مي توانند نشاط و شادي ناشي از تحرك جسماني را به دست آورند. ورزش در آب را مي توان به ورزشكاران و كساني كه در سطح بالايي از آمادگي جسماني هستند نيز توصيه كرد. همچنين براي كساني كه در فصل خارج از مسابقه، آمادگي خود را در سطح مطلوب حفظ مي كنند و يا اينكه بخواهند تمرينات اختصاصي براي افزايش قدرت و استقامت عضلاني خود بسته به رشته ورزشي كه به آن مي پردازند انجام دهند. شنا را مي توان به كساني توصيه كرد كه پس از بهبودي نسبي از آسيب هاي فيزيكي ممكن است تا مدتها از انجام ديگر تمرينات محروم شده چرا كه از اين طريق مي توانند دوره درمان را سريع تر پيش برده و بهبودي حاصل نمايند. زنان باردار از جمله افرادي هستند كه همواره در جستجوي ورزشي ملايم و مطلوب براي گذران اين دوران مي باشند. هر چند كه بسياري از نرمشها و ورزشهاي سبك ويژه اين دوران از سوي متخصصين معرفي شده است، اما آنچه به اين افراد در سراسر دنيا توصيه مي شود، ورزش در آب و انجام حركات ملايم در آن مي باشد. ورزش در آب علاوه بر آن كه شادي و نشاط بودن در آب را با خود دارد، سستي و كسلي ناشي از وزن زياد در اين دوران را به در كرده، مي تواند سبب بهبود وضعيت جسماني در اين قبيل افراد شود يك آمادگي جسماني خوب، مادر را در تحمل وزن رو به رشد جنين ياري داده، مي تواند با تقويت عضلات كمر و شكم، يك زايمان خوب و سالم را به ارمغان آورد. همچنين در دوران پس از زايمان، در برگشت عضلات به وضع اوليه قبل از زايمان بسيار موثر خواهد بود. شنا براي كساني كه اضافه وزن دارند، ورزش فوق العاده مفيدي است چرا كه اين ورزش به دليل هوازي بودن در سوختن كالريهاي اضافي كه مي تواند منجر به اضافه وزن شود تأثير مطلوبي دارد. اين ورزش مي تواند تأثيري عمده در كم كردن استرسها داشته باشد. خاصيت ماساژ دهندگي آب آرامش خاطر و تمدد اعصاب را به انسان برمي گرداند. اين ورزش به همه كساني كه علاقه مند به بهبود وضعيت روحي و جسمي خود هستند، صرفنظر از سن، سابقه آمادگي جسماني و يا بيماري كه دارند توصيه مي شود. آنچه در اين مورد به افرادي كه به نوعي مشكل پزشكي عمده اي دارند، توصيه مي شود مشورت با پزشك و رعايت برخي توصيه ها پيرامون عدم انجام حركات خطرناك در مورد هر بيماري است. اين ورزش بيشتر قسمت بالاتنه را درگير فعاليت مي كند. ماهيچه هاي كوچك بازوها در اثر ورزش شنا نسبت به ماهيچه هاي بزرگتر پا بيشتر به حركت گرفته مي شوند.تقويت عضلات و بهبود ظرفيت تنفسي، همچنين بالارفتن قدرت خون رساني قلب از ديگر فوايدي است كه مي توان براي ورزش شنا ذكر كرد.
بهداشت شنا كردن
بسيار روشن است كه آب محيط عالي براي انتقال و رشد موجودات ذره بيني بيماري زايي است كه عامل بيماريهايي از قبيل تب تيفوئيدآ اسهال آميبي و باسيلي، هپاتيت، تبخال، ورم ملتحمه چشم و زرد زخم و غيره مي باشد. اين قبيل موجودات ميكروسكوپي، محيطهاي گرم و مرطوب همراه با غذاي كافي را ترجيح مي دهند. عوامل عفونت هاي ذيل در استخري با مراقبت ضعيف ممكن است وجود داشته باشد.
- عفونت هاي ويروسي و قارچي، مثل عارضه خارش پاي شناگران كه يك بيماري قارچي پوست است.
- عفونت چشم، گوش، گلو و بيني
- عفونت هاي بخش فوقاني تنفس
- عفونت هاي روده اي
آنچه شناگران در استخر بايد به آن توجه كنند
- قبل از ورود به استخر بدن خود را با يك شوينده مناسب شستشو دهيد.
- قبل از ورود به استخر پاي خود را در داخل حوضچه كلر قرار دهيد.
- به همه كساني كه به استخر مي روند توصيه مي شود پيش از ورود به استخر مثانه خود را تخليه كنند.
- از تف كردن، مضمضه كردن آب، شستن و خارج كردن ترشحات بيني و... خودداري كنيد.
- هنگام شنا كردن خلط گلوي خود را به آب استخر وارد نكنيد. ترجيحاً هنگام ابتلاء به بيماري توأم با خلط عفوني، به شنا نپردازيد.
- اگر بيماري پوستي از قبيل بيماريهاي قارچي قابل سرايت داريد به هيچ عنوان به استخر عمومي مراجعه نكنيد.
- بعد از استخر نيز بدن خود را شستو دهيد.
آنچه متصديان استخر بايد توجه كنند
- كلر آزاد باقيمانده استخر حداقل 2-5/1 ميلي گرم در آب باشد مقادير كمتر از اين ميزان ممكن است عواملي از قبيل كريپتوسپوريديوم را از بين نبرد.
- مرتباً محيط استخر را تميز كنيد و آب آن را به دفعات كافي تخليه و تعويض نمائيد.
- آب استخر را جهت وجود باكتريهاي كلي فرم و پسودوموناس كنترل كنيد، اين دو مي توانند شاخصهاي مناسبي جهت سنجش ميزان كارايي سيستم هاي ضدعفوني كننده و بهداشت آب باشند.
ايمني شناگران
نكات ايمني بايد در سالن استخر با نصب هشدارها و پيامهاي نوشته شده به اطلاع عمومي برسد. خودداري از دويدن در محيط استخر، شنا كردن در عمق متناسب با توانايي، شنا كردن و اجتناب از بازي و شوخي هاي خطرناك مي تواند ايمني نسبي افراد را تأمين كند. استفاده از وسايل مورد نياز جهت شنا از قبيل عينك، گوشي و دماغي را فراموش نكنيد. چنانچه دچار خستگي و گرفتگي عضلاني شديد از شنا كردن در قسمتهاي عميق خودداري كنيد. از شنا كردن در دريا هنگامي كه شرايط طوفاني وجود دارد پرهيز كنيد.
ايمني شنا در دريا و آنچه مسئولين بايد توجه كنند
- با مطالعه و بررسي جغرافيايي فضاهايي را براي شنا در نظر بگيرند كه حداقل پستي و بلندي و كمترين حفره آبي را داشته باشند.
- در كنار سواحلي كه مكان هاي مناسبي براي شنا هستند درمانگاههايي داير شود تا چنانچه فردي در حين شنا دچار عارضه شد، در همان مكان با كمترين امكانات درمان شود.
- خانواده ها را نسبت به بهره گيري مناسب از دريا آموزش دهند و در شبكه استاني راديو و تلويزيون نكات ايمني را به دفعات به مسافران دريا بازگو كنند.
- براي فضاهاي خصوصي كه در اختيار مسافران دريا قرار مي گيرند، تعرفه اي را مشخص كنند و نظارت بر امنيت مسافران در اين خصوص را جدي بگيرند
آنچه يك شناگر بايد بداند
- اشعه آفتاب و پوست صورت
به طور طبيعي همه شما دهقانان را ديده ايد. دهقاناني كه از صبح تا شب جلوي آفتاب زحمت مي كشند گندم مي كارند، مي چينند، و درو مي كنند، محصول برمي دارند و ... خواه ناخواه از اشعه آفتاب به طور دايم برخوردارند. آنها بدني سالم و بازوان قوي را دارا هستند . با اشتها غذا مي خورند، خوب مي خوابند، و كمتر مريض مي شوند. اما اگر سن آنها را بپرسيد، هرگز باورتان نخواهد شد، كه با صورت چين و چروك دار سن وسال آنها چقدر كمتر است! يك دهقان چهل ساله سالم از نظر چين و چروكهايي كه در صورت و دستها دارد، با يك شخص شصت ساله شهري به سختي تشخيص داده مي شود. زيرا پوست آنها تحت تاثير مستقيم اشعه آفتاب به تدريج نرمي و لطافت خود را از دست داده، و به اصطلاح" شاخي" شده است، و در نتيجه علايم پيري زودرس در آنها آشكار گشته است. دكترمارشال ايتاليايي، در مورد تاثير زيان آور آفتاب روي پوست صورت به بررسيهاي دقيق پرداخته، و بامطالعه در پوست صورت افراد مختلف، و با كمك گرفتن از علم آمار نتيجه گيري كرده است كه اگر اشعه آفتاب به طور مستقيم و مداوم به پوست صورت بتابد، به جاي سالم كردن سبب چين و چروك آن شده، و به زيبايي انسان لطمه وارد مي كند. پروفسور شوسترانگليسي هم به يك آزمايش عجيب و غيرعادي در اين مورد دست زده، و به نتيجه جالبي رسيده است: وي موهاي بدن چهارصد موش سفيد را تراشيده ، و مدت چندين هفته آنها را در معرض اشعه مستقيم آفتاب قرار داده است. درنتيجه پوست بدن آنها به زودي چروكيده شده، و نصف موشها در اين مدت از بين رفته اند. پروفسور شوستر انگليسي و دكتر مارشال ايتاليايي پس از تجربه هاي متعدد و ممتد خود بر عليه برنزه شدن اعلام جنگ داده، و آن را وسيله اي براي پيري زودرس پوست داشته اند.
- برنزه شدن
درعصرما هدف از برنزه شدن تنها تأمين سلامت جسم نيست. وقتي تابستان فرا مي رسد، عده اي از مردم، مخصوصاً جوانان هوس مي كنند، به موازات تغييراتي كه در لباس و آرايش خود مي دهند، پوست خود را نيز برنزه كنند، و آن را به رخ مردم و دوستان بكشند، و به آشنا و بيگانه ثابت كنند كه آنها مدتي در ساحل دريا و يا استخر روباز به سر برده اند! روي اين اصل آنها مدتي در ساحل دريا و يا استخر رو باز پا مي گذارند، وظيفه خود مي دانند كه خود را بي دريغ به دست اشعه آفتاب بسپارند. بخصوص هنگامي كه فقط يك روز يا چند ساعت به دريا و يا استخرهاي چند ساعته دسترسي پيدا مي كنند قسمت اعظم اين مدت را به روي دريا و يا روي تخت هاي كنار استخر دراز مي كشند، تا با پوستي برنزه به شهر و يا به منزل بازگردند. شايد اگر اين اشخاص از تاثير اشعه خورشيد بر روي پوست و تغييراتي كه در آن مي دهد، با اطلاع بودند، در روش خود تجديد نظر نموده و با اين آتش بازي نمي كردند. من باچشمان خودم سوختگي پا و سرشانه را بارها ديدم و علت آن هم، ندانستن استفاده صحيح از تأثير اشعه خورشيد مي باشد.
آشنایی با رشته ورزشی شنا
