فلوراید تراپی چیست؟
دندان یکی از اعضاء مهم بدن است که سلامتی آن نقش بسیار پر رنگی در سلامت عمومی بدن دارد، زیرا اولین مرحله از دریافت انواع غذاها را شامل می شود و اگر دندان بتواند به وظایف خود که خرد و له کردن مناسب مواد غذایی است عمل کند راه را برای هضم بهتر و البته دریافت انرژی مناسب برای بدن هموارتر می کند.از این جهت اصلاح طرح لبخند به منظور داشتن لبخند زیبا از جمله عوامل مهم در علم دندانپزشکی شناخته می شود.
دندان یک امکان شگفت انگیز و یک مکانیسم ویژه در دهان است که سلامت آن مساوی با سلامت بدن است و عفونت و پوسیدگی و خرابی هر کدام از این درهای ارزشمند موجبات ناراحتی و دردهای شدید را برای فرد ایجاد می کند. از این جهت خود دندان یک مکانیسم دفاعی دارد تا در برابر این پوسیدگی ها و عفونت ها مصون بماند و آن سیستم دفاعی مینای دندان نام دارد.
افزایش سیستم دفاعی مینای دندان
اما برای کمک به این سیستم دفاعی یعنی مینای دندان، راه های مختلفی وجود دارد که مهم ترین آن صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و استفاده از دهان شویه است اما راه دیگری نیز وجود دارد و آن استفاده از فلوراید است. فلوراید یک ماده معدنی است که در بسیاری از غذاها مانند چای، آب، غذاهای دریایی، انواع سبزی و… وجود دارد. این ماده در ساختار برخی بافت های بدن انسان مانند استخوان ها و دندان ها تجمع می یابد. ماده ای که کمابیش نام آن را در تبلیغات انواع خمیر دندان ها شنیده ایم و از آن به عنوان عاملی برای کمک به استحکام مینای دندان نام می برند و مانع از پوسیدگی دندان ها می شود. مینای دندان یک پوشش سخت و نفوذ ناپذیر است که بر روی دندان قرار دارد و از پوسیدگی و خرابی دندان جلوگیری می کند. در این میان بزاق دهان هم به حفظ و میکروب زدایی از مینای دندان کمک می کند اما گاه فرد با رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان و استفاده از مواد غذایی نامناسب همچون نوشابه و …… موجبات ازدیاد باکتری ها در دهان را فراهم می کند و به آرامی و به مرور زمان مینای دندان آسیب می بیند و این سیستم دفاعی از بین می رود.
جذب طبیعی یا موضعی فلوراید
همانطور که گفتیم فلوراید به صورت طبیعی در مواد غذایی وجود دارد اما از مسیر معده-روده ای داخل خون سپس در استخوان ها و دندان ها انباشته یا از طریق کلیه دفع می شود و شاید تاثیری که قابل انتظار است را نداشته باشد.
اما در فلوراید تراپی، فلوراید صرفا به صورت موضعی برای دندان استفاده می شود و تاثیرات مستقیم و بیشتری دارد.
فلوراید تراپی در کودکان
فلوراید تراپی برای همه ی کودکان حتی آنان که مشکلی از نظر پوسیدگی دندان ندارند توصیه می شود زیرا به سبب سن کم، توجه کافی به بهداشت دهان و دندان ندارند و با این شیوه می توان بسیاری از نگرانی ها برای از بین رفتن دندان ها را کاهش داد.
آیا فلورایدتراپی فقط برای کودکان استفاده می شود؟
خیر، فلورایدتراپی برای بزرگسالان نیز اثرات مثبتی دارد، زیرا فلوراید نه تنها در پیشگیری از ضایعه جدید پوسیدگی روی دندان موثر است، بلکه در توقف یا حداقل کند کردن روند پیشروی ضایعات پوسیدگی فعال اولیه روی سطح دندان نقش مهمی دارد.
روش انجام فلوراید تراپی
این کار در مطب دندان پزشکی با انواع مختلف فلوراید که می تواند به صورت ژل، کف یا موادی به نام «وارنیش» باشد، انجام می گیرد. این مواد را دندان پزشک روی دندان ها می زند. معمولا ژل ها و کف ها با وسایل مخصوص داخل دهان قرار داده می شوند و 4 دقیقه باید داخل دهان باقی بمانند ولی وارنیش ها با وسایلی مانند قلم مو صرفا روی دندان ها زده می شوند. انجام این کار نیازی به بی حسی دندان پزشکی ندارد و برای کودک دردناک نیست. اغلب فلورایدها با طعم های مختلفی که برای کودک آزار دهنده نباشد، ساخته می شوند. انتخاب نوع روش فلورایدتراپی طبق صلاحدید دندان پزشک است.
عوارض جانبی فلوراید تراپی
دقیقا مثل هر دارو و درمان دیگری، فلوراید بیش از حد نیز می تواند تاثیرات منفی با خود به همراه داشته باشد. ممکن است به صورت تصادفی دوز بالایی از فلوراید را دریافت کنید و مسموم شوید. البته امروزه مسمومیت ناشی از فلوراید خیلی کم اتفاق می افتد ولی بهتر است بدانید که قرار گرفتن دوز بالایی از فلوراید می تواند به استخوان و دندان ها در کودکان خردسال آسیب بزند. بسیاری از خمیردندان های مخصوص کودکان حاوی فلوراید نیستند.
- مقدار بیش از حد فلوراید می تواند باعث موارد زیر شود:
- ایجاد لکه های سفید روی دندان
- تغییر رنگ دندان
- مشکلاتی در هموستاز استخوان
- همینطور مصرف بیش از حد قرص های مکمل فلوراید می تواند سبب تهوع، اسهال، خستگی و عرق کردن نامتعارف شود. حتی مصرف بیش از حد فلوراید می تواند منجر به مرگ نیز شود. هیچ وقت مکمل های فلوراید را در دسترس کودکان قرار ندهید.
نکته
فلورایدتراپی یکی از راههای بسیار مؤثر در جلوگیری از پوسیدگی های دندانی می باشد که برای کودکان شما مفید است و لازم است هر شش ماه یکبار دندانهای کودکان خود را توسط دندانپزشک فلورایدتراپی نمایید و همچنین استفاده از فلوراید برای خود شما نیز با تجویز دندانپزشک مفید می باشد .در آزمایشات بعمل آمده روی چند نمونه از خمیردندانها به این نتیجه رسیدند که برخی از آنها میزان کافی فلوراید را دارا نیستندویا به دلیل داشتن جلد فلزی فلوراید موجود در خمیر دندانها جذب دیواره فلزی جلد خمیر دندان می شود . لذا بهتر است ضمن استفاده از خمیر دندان هر شش ماه یکبار نیز به کمک دندانپزشک یا بهداشتکار خود فلوراید کافی به دندان برسانید. محلولهای دهانشویه فلوراید نیز با نامهای متفاوتی در بازار موجود هستند که شما پس از مشورت با دندانپزشک یا بهداشتکار خود میتوانید اقدام به خرید و مصرف نمائید ، فقط این نکته را به خاطر بسپارید که در کودکان زیر شش سال فقط دندانپزشک اجازه و صلاحیت تجویز فرآورده های دارای فلوراید و یا فلورایدتراپی را دارد و هرگز خودسرانه به کودکان زیر شش سال فلوراید نرسانید. به یاد داشته باشید که استفاده از فلوراید حتماً باید با تجویزدندانپزشک انجام بگیرد و فقط استفاده از خمیردندانهای حاوی فلوراید بدون اجازه دندانپزشک مانعی ندارد.