فیلانتوس نیروری (Phyllanthus niruri) نوعی علف هرز می باشد که در نواحی گرمسیری گسترده است و معمولا در مناطق ساحلی یافت می شود. این گیاه از راسته مالپیگی سانان (Malpighiales) است و در هندوستان به فراوانی یافت می شود و در طب سنتی هند (آیورودا) فواید درمانی بسیاری از جمله درمان مشکلات معده، مجاری ادرای ، کبد و کلیه دارد و برای درمان تب مزمن نیز استفاده می شود. در ادامه این مقاله با فواید گیاه فیلانتوس نیروری آشنا شوید.
این گیاه که در انگلیسی به نام های gale of the wind، stonebreaker ،seed-under-leaf نیز شناخته می شود، یک گیاه علفی یک ساله است که ارتفاع آن بین 50 تا 70 سانتی متر (20 تا 28 اینچ) می رسد. برگ های آن بین شاخه های 2.5 تا 8 میلی متر تقسیم می شوند و به رنگ سبز روشن است. گل های آن در ابتدا سبز کم رنگ بوده و سپس، قرمز رنگ می شوند. میوه های کوچک آن، کپسول مانند و حاوی دانه هستند.
گیاه فیلانتوس نیروری نیازی به کشت ندارد، زیرا در فصل های بارانی در قالب علف های هرز در مزرعه ها رشد می کنند. این گیاه به دلیل شباهتش با آمله یا آملا ( با نام علمی Phyllanthus emblica) در هندوستان به Bhuiyan Amla معروف است. اگر چه آمله و فیلانتوس نیروری هر دو از راسته مالپیگی سانان می باشند، اما گیاه فیلانتوس نیروری در مقایسه با آملا بسیار کوچک است و میوه و برگ های کمتر و کوچکتری دارد و از لحاظ درمانی نیز با آمله شباهت هایی دارد. برگ و میوه این گیاه به عنوان دارو گیاهی استفاده می شود. البته در هندوستان علاوه بر برگ و میوه آن، از ساقه و ریشه آن به صورت استعمال خارجی و به شکل ضماد نیز استفاده می شود.
ترکیبات شیمیایی گیاه فیلانتوس نیروری
ترکیب اصلی آن فیلانیتین، هیپوفیلانتین، فنول (0.4٪ تا 0.5٪) و الائوکارپوسین است. بدون شک، این علف یک گیاه با ترکیبات درمانی و دارویی بسیاری از جمله تانن ها، آنتی اکسیدان ها و لیگناها می باشد.
روند کشف خاصیت های فیلانتوس نیروری
از اواسط سال 1960 بسیاری از خواص داروی گیاه فیلانتوس نیروری ثابت شد. علاوه بر این، در سال 1999 یک مطالعه بالینی اثرات این گیاه را بر روی کریستال های اگزالات کلسیم نشان می داد. اگزالات کلسیم جز اصلی سنگ های کلیه بوده و در واقع این گیاه بسیار قوی توانایی شکستن سنگ کلیه را دارا است. در حدود سال های دهه هشتاد میلادی تاثیر ضد ویروس فیلانتوس نیروری به خصوص در برابر هپاتیت B همه جهان را شگفت زده کرد و تحقیقات بر روی آن همچنان ادامه دارد. با استفاده از این گیاه سنگ کیسه صفرا و کلیه به سرعت از بین رفته و به عنوان یک راهکار درمانی موثر شناخته شده است. این گیاه می تواند در روند درمان بسیاری از بیماری ها مفید واقع شود. به عنوان مثال، در ژاپن کارشناسان در حال آزمایش بر روی تاثیر این گیاه بر روی بیماران مبتلا به ایدز هستند. یکی از راه های ساده درمان سنگ کلیه و دفع سنگ کیسه صفرا نوشیدن چای این گیاه است به طوری که با نوشیدن این چای در 2 روز اثری از سنگ های مزاحم تشکیل شده درون بدن به چشم می خورد.
فواید گیاه فیلانتوس نیروری
رفع اختلالات کبدی
این گیاه به منظور درمان اختلالات کبدی، به خصوص زردی (یرقان) و هپاتیت ب مورد استفاده قرار می گیرد با توجه به میزان بالایی از پتاسیم در برگ های آن، همچنین به عنوان دیورتیک (ادرار آور) شناخته می شود. به دلیل خاصیت ادرار آوری برگ های این گیاه به عنوان یک سم زدا قوی، تمامی مواد زائد و سموم را از بدن دفع کرده و از بروز بیماری های کبدی از جمله سیروز کبدی (التهاب شدید کبد) جلوگیری می کند. همچنین، بر اساس تحقیقات انجام شده، ثابت شد که گیاه فیلانتوس نیروری، میزان اسیدهای چرب در کبد را کاهش می دهد.
پیشگیری از سرطان
بر اساس تحقیقات انجام شده در سال 2011، مشخص شد که آنتی اکسیدان ها و پلی فنول ها موجود در گیاه فیلانتوس نیروری از تهاجم و گسترش سلول های سرطانی جلوگیری می کند. همچنین، در تحقیق دیگری بر روی بیماران مبتلا به سرطان کولون (سرطان روده بزرگ) و کبد نشان داد که این گیاه به کاهش رشد سلول های سرطانی کمک کرده و باعث مرگ سلول های سرطانی می شود.
درمان عفونت های ادراری
از دیگر فواید گیاه فیلانتوس نیروری، درمان اختلالات و عفونت های ادراری است این گیاه به دلیل داشتن خاصیت ضد عفونی کننده و دیورتیک (ادرار آور) برای درمان بیماری هایی مانند سوزش ادرار، عفونت مجاری ادرای و عفونت مثانه موثر واقع می شود. همچنین، برای درمان بیماری های دستگاه تناسلی و بیماری های مقاربتی نیز مفید است.
درمان سنگ کلیه و سنگ صفرا
گیاه فیلانتوس نیروری در طب سنتی آیورودا، به عنوان یک سنگ شکن قوی برای کلیه و همچنین سنگ صفرا، توصیه می شود. بر اساس تحقیقات آزمایشگاهی، این گیاه بر روی بلورهای فسفات یا اگزالات کلسیم که از رسوب ادرار در کلیه و صفرا ایجاد می شوند، تاثیرات بسیار خوبی داشته است. از طرفی به دلیل خاصیت ادرار آوری این گیاه به دفع سنگ کلیه و سنگ صفرا کمک می کند. این گیاه علاوه بر درمان این بیماری ها، به پیشگیری از بیماری های کلیوی نیز کمک می کند.
سایر فواید گیاه فیلانتوس نیروری
برای بیماران دیابتی مفید است.
به درمان سرگیجه و سر درد کمک می کند.
استفاده از ضماد برگ فیلانتوس نیروری برای درمان خارش و بیماری های پوستی موثر است.
فشار خون بالا را کاهش می دهد.
دمنوش برگ گیاه فیلانتوس نیروری و برگ ریحان به کاهش سرفه کمک می کند.
جهت درمان تب موثر واقع می شود.
غرغره کردن دمنوش این گیاه سبب درمان زخم های دهانی و همچنین التهاب لثه می شود.
این گیاه باعث تقویت کلیه، کبد و معده می شود.
درد معده را آرام کرده و به هضم غذا کمک می کند.
عوارض جانبی گیاه فیلانتوس نیروری
اگر چه تا به امروز به لحاظ پزشکی، عوارض جانبی و اثرات منفی برای این گیاه ثبت نشده است، اما مصرف این گیاه برای کودکان، زنان باردار و شیرده توصیه نمی شود. همچنین، مصرف بی رویه آن می تواند باعث ناراحتی های معده و اسهال شود. علاوه بر این، به بیماران مبتلا به دیابت، فشار خون بالا و مشکلات خونی توصیه می شود که قبل از مصرف این گیاه با پزشک، مشورت کنند.
