در پاسخ به این پرسش که منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه و قرار اعدادی چیست؟ باید گفت: گاهی قاضی، برای صدور رای قاطع و کسب اطلاع از حقیقت امر در پرونده ای، قرارهایی مانند قرار معاینه محل، قرار تحقیق محلی، قرار کارشناسی و مواردی از این دست صادر می کند که در حقوق، اصطلاحا به آن ها قرار اعدادی یا مقدماتی می گویند. قرار اعدادی یا قرار مقدماتی، از نمونه قرارهایی است که پرونده را برای صدور رای قاطع دعوا، آماده می کند. قرار اعدادی یا قرار مقدماتی، معمولا، در جریان دادرسی و پیش از ختم دادرسی، صادر می شوند. این نمونه از قرارها، روی برگ های صورتجلسه معمولی و به خط دادرس، تنظیم می گردند. در قرار اعدادی، موضوع قرار، زمان، محل و شیوه اجرای قرار، شخص یا مقامی که باید آن را اجرا کند و پرداخت کننده هزینه، نوشته می شود. قرارهای مقدماتی، برخلاف قرارهای قاطع، پاک نویس نمی شوند و به شکل دادنامه تنظیم نمی گردند؛ زیرا، قرارهای مقدماتی، به طرفین دعوا ابلاغ نمی شود. پس از توضیح در این زمینه که قرار مقدماتی یا قرار اعدادی چیست در ادامه، در خصوص انواع این قرار و آثار آن، صحبت خواهیم کرد و خواهیم گفت که منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه.
در قسمت قبل، گفتیم که قرار اعدادی چیست و توضیح دادیم که این قرارها، پرونده را برای صدور رای قاطع دعوا، آماده می کنند. در این قسمت، قصد داریم، در خصوص انواع قرار اعدادی یا قرار مقدماتی صحبت کنیم. مطابق قانون آیین دادرسی مدنی، انواع قرار اعدادی یا قرار مقدماتی را می توان شامل موارد زیر دانست:
قرار تحقیق محلی: طرفین دعوی، می توانند برای اثبات ادعای خود، به اطلاعات اهل محل استناد کنند و از دادگاه، صدور این قرار را تقاضا نمایند. همچنین، خود قاضی نیز می تواند، برای اثبات موضوع، قرار تحقیق محلی صادر نماید. از آن رو که این قرار، پرونده را آماده صدور رای قاطع می کند، جزو قرارهای اعدادی یا مقدماتی محسوب می شود.
قرار معاینه محل: یکی از نمونه ها و انواع قرارهای اِعدادی، قرار معاینه محل است. در مواردی، برای احراز موضوع، مشاهده وضعیت محل وقوع موضوع پرونده، از نزدیک، لازم می باشد. در این صورت، دادگاه، اقدام به صدور قرار معاینه محل می نماید. صدور این قرار، می تواند به موجب تصمیم قاضی یا به خواست هریک از اصحاب دعوا باشد.
قرار کارشناسی: از دیگر انواع قرارمقدماتی، قرار کارشناسی است. گاهی، به دلیل اینکه موضوع مورد اختلاف، دارای جنبه های فنی و تخصصی بوده، تصمیم گیری و صدور رای در خصوص آن، مستلزم اظهار نظر اهل فن یا همان کارشناس دادگستری می باشد؛ در این صورت، دادگاه، قرار کارشناسی صادر می نماید.
قرار اتیان سوگند: در پاره ای از موارد و زمانی که صدور حکم، منوط به اتیان سوگند باشد، پس از درخواست اصحاب دعوا و در صورتی که دادگاه، این درخواست را بپذیرد، قرار اتیان سوگند صادر خواهد شد. این قرار نیز یکی دیگر از انواع قرارهای مقدماتی است.
قرار رسیدگی به صحت و اصالت سند: هرگاه شخصی، مهر، امضا و یا اثر انگشت انتسابی به خود را در سندی که بر علیه او در محکمه ارائه شده، انکار نماید، و یا انتساب سندی را به مورث خود یا مالک و مدیر قبل از خود و یا دیگر اشخاص مرتبط که آن انتساب در نتیجه دعوی موثر باشد را مورد تردید قرار دهد، و یا نسبت به سند ارائه شده بر علیه خود، ادعای جعلیت نماید، دادگاه به منظور روشن شدن مطلب و اطمینان از صحت و اصالت اسناد، اقدام به صدور این قرار می نماید.
قرار استماع گواهی و شهادت شهود: از دیگر انواع قرار مقدماتی، قرار استماع گواهی و شهادت شهود است. هرگاه دادگاه حس کند که شهادت دادن شهود، در اثبات دعوی، موثر است و یکی از طرفین نیز تقاضای شهادت شهود بدهد، دادگاه، قرار استماع شهادت شهود صادر می کند.
قرار اناطه: یکی دیگر از قرارهای مقدماتی، قرار اناطه می باشد. گاهی ممکن است، رسیدگی به یک اختلاف حقوقی یا کیفری، مستلزم اثبات ادعایی باشد که رسیدگی به آن، در صلاحیت دادگاه دیگری بوده؛ در این موارد، رسیدگی به دعوا و اتخاذ تصمیم از مرجع صلاحیت دار، متوقف می شود و خواهان، مکلف است ظرف یک ماه، در دادگاه صالح، طرح دعوا کند و رسید آن را به دفتر دادگاه رسیدگی کننده تسلیم نماید. پس از توضیح انواع قرار مقدماتی و بیان منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه، در ادامه، درباره آثار این قرارها، صحبت خواهیم کرد.
در قسمت های قبل، قرارهای اِعدادی یا همان قرار مقدماتی را بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی توضیح دادیم و گفتیم که انواع آن، چه می باشد. پس از توضیح در خصوص اینکه قرار اعدادی چیست و بیان این مفهوم که منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه ، در این قسمت، می خواهیم، درباره آثار قرار اعدادی صحبت کنیم که بر اساس قانون، به شرح زیر می باشد:
قرارهای اعدادی، مانند احکام، دارای توان اثباتی هستند و سند رسمی محسوب می شوند .
قرارهای مقدماتی، مشمول قاعده فراغ دادرس نمی شوند.
قرارهای اعدادی، از اعتبار امر قضاوت شده برخوردار نیستند؛ این اعتبار، ویژه احکام است.
بطلان یا ابطال قرارهای اعدادی، نمی تواند موضوع دعوا در دادگاه ها قرار گیرد.
شایان ذکر است، طرح شکایت، توسط اصحاب دعوی، نسبت به قرارهای اعدادی، تنها ضمن شکایت از رای اصلی، امکان پذیر می باشد.
بنابراین قرارهایی که قاضی، برای تعیین تکیلف در مورد یک پرونده و کمک به صدور رای قاطع، صادر می کند، قرار اعدادی یا مقدماتی هستند. قرار معاینه محل، قرار کارشناسی و سایر موارد مندرج در قانون، از جمله انواع قرارهای اعدادی بوده و اثر اثباتی، در حکم سند رسمی بودن و عدم قابلیت اعتراض نسبت به آن ها، از جمله آثار این قرار ها می باشد. امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب مرتبط دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
