حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس چیست 

منظور از حراج پیوسته در بورس و یا فرابورس این است که به محض تطبیق قیمت خریدار با قیمت فروشنده، معامله انجام می شود. به عنوان مثال فرض کنید در زمان مشخصی از ساعات معاملاتی بازار سرمایه (بین ساعت 9 تا 12:30)، سفارش خرید نمادی را ثبت کنید، با توجه به اینکه در بازه زمانی حراج پیوسته سفارش خودتان را ثبت کرده اید، به محض اینکه با قیمت مد نظر شما فروشنده ای وجود داشته باشد، معامله صورت می گیرد. اما در حراج ناپیوسته، در یک بازه زمانی مشخص (معمولا ۳۰ دقیقه)، معامله ای صورت نمی گیرد و بعد از این مدت زمان، در صورتی که قیمت پیشنهادی خریدار با قیمت پیشنهادی فروشنده برابر باشد، معامله و به تیع آن کشف قیمت صورت می گیرد. بنابراین می توان اینگونه نتیجه گرفت که در مدت زمان حراج ناپیوسته، امکان ورود، تغییر یا حذف سفارش وجود دارد اما در این مدت زمان معامله ای انجام نمی شود. به عنوان مثال در فاصله زمانی 8:30 تا 9 صبح که به آن حراج ناپیوسته (یا پیش گشایش) گفته می شود، هیچ معامله ای صورت نمی گیرد و فقط در صورتی که در راس ساعت 9 قیمت خریدار با قیمت فروشنده برابر باشد، معامله صورت می گیرد.

حراج پیوسته چیست؟

حراج پیوسته در بورس یعنی اینکه به محض تطبیق قیمت خریدار با قیمت فروشنده، معامله انجام می شود. زمانیکه شما در حراج پیوسته سفارش خود را ثبت می کنید، به محض اینکه با قیمت مد نظر شما فروشنده ای وجود داشته باشد معامله صورت می گیرد بنابراین می توان گفت زمان شروع داد و ستد به حراج پیوسته معروف است. باید گفت زمانی که معامله ای بین فروشنده و خریدار بصورت می گیرد بیانگر این است که قیمت پیشنهادی، قیمت توافقی دو طرف می باشد. در نتیجه به بیانی دیگر می توان گفت حراج پیوسته شیوه ای است که بر اساس آن به محض تطبیق قیمت سفارش های وارد شده به سامانه معاملاتی، معامله انجام می شود.

نکته! قیمت در حراج پیوسته با توجه به حراج ناپیوسته تعیین می شود و قیمت این حراج نیز کاملا قانونی و مطابق با قیمت های روز می باشد.

حراج ناپیوسته چیست؟

در حراج ناپیوسته در بورس و فرابورس، در یک بازه زمانی مشخص که معمولا ۳۰ دقیقه میباشد، معامله ای صورت نخواهد گرفت فقط سهم در مرحله سفارش گیری قرار میگیرد و بعد از آن، زمانی که قیمت پیشنهادی خریدار با قیمت پیشنهادی فروشنده یکی شود، معامله و طبق آن کشف قیمت صورت می گیرد.در واقع در مدت زمان حراج ناپیوسته، امکان وارد کردن، ویرایش یا حذف سفارش وجود دارد اما فقط سفارش گیری است و در این مدت معامله ای انجام نخواهد شد.

بطور مثال در مدت زمان بین ۸:۳۰ تا ۹ صبح که به آن حراج ناپیوسته یا مرحله پیش گشایش میگویند، هیچگونه معامله ای انجام نمی شود و از ساعت ۹ در صورتی که قیمت خریدار با قیمت فروشنده یکسان باشد، معامله انجام خواهد شد.

فرق حراج پیوسته و ناپیوسته در گره معاملاتی

فرق حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس را در مبحث گره معاملاتی که در قوانین بازار بورس ایران تشریح شده، بهتر درک می کنیم. طبق ماده بیست و پنجم قانون بازار بورس ایران، اگر در یک نماد معاملاتی مثل خزامیاد (شرکت زامیاد)، با وجود برخورداری از صف سفارش خرید میلیونی یا صف فروش میلیونی، حداقل معادل یک برابر حجم مبنا.

به علت عدم تقارن قیمت های درخواست خرید یا فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی (۵ روز کاری)، مورد معامله خرید یا فروش قرار نگیرد یا اصطلاحا صف خرید یا صف فروش داده نشده و پا برجا باشد، گره رخ داده است.یعنی اگر قیمت یک سهم در ۵ روز کاری متوالی بورس، در سقف یا کف قیمتی باشد، گره معاملاتی رخ داده است. در این حالت طبق ماده ۲۸، حراج پیوسته در بازه ۲ برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی نماد انجام می شود تا از گره و قفل شدن صف خرید یا صف فروش جلوگیری شود.

در چه مواقعی نمادهای معاملاتی در مرحله کشف قیمت با حراج ناپیوسته قرار میگیرند؟

نمادهای معاملاتی شرکت های مختلف معمولا به ۶ دلیل در مرحله بازگشایی با حراج ناپیوسته قرار میگیرند.

برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه

زمانی که مجمع عمومی عادی سالیانه با هدف تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود برگزار شود، نماد معاملاتی مورد نظر با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.

نکته: اگر هدف از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه هرچیزی غیر از تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود نقدی باشد بازگشایی نماد معاملاتی مورد نظر به صورت حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام خواهد شد.

برگزاری مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده

زمانی که هدف از برگزاری مجمع عمومی به طور فوق العاده، افزایش سرمایه و یا کاهش سرمایه باشد، بازگشایی نماد معاملاتی موردنظر بصورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان انجام خواهد شد.

نکته: درصورتی که هدف از برگزاری مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده هر موضوعی به غیر از افزایش سرمایه باشد بازگشایی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام خواهد شد.

افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب:

در صورتی که شرکت های ثبت شده نزد سازمان اقدام به افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف کنند، بازگشایی نماد معاملاتی مورد نظر با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان خواهد بود.همچنین در صورتی که شرکت های ثبت شده نزد سازمان اقدام به افشای اطلاعات بااهمیت گروه ب نمایند، بازگشایی نماد معاملاتی مورد نظر با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام میگیرد.

قانون نوسان ۵۰ درصد

در صورتی که طبق این قانون، نماد معاملاتی شرکتی متوقف شود، نماد معاملاتی حداکثر ۲ روز کاری پس از توقف، با حراج ناپیوسته و محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.

گره معاملاتی

زمانی که نماد معاملاتی شرکتی مشمول گره معاملاتی شود، در ابتدای روز معاملاتی بعد نماد مورد نظر با حراج ناپیوسته و محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.

معاملات مشکوک به استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت باشند

در صورتی که معاملات نماد یک شرکت مشکوک به دستکاری قیمت و یا استفاده از اطلاعات نهانی باشد، سازمان بورس قادر است علاوه بر اطلاع رسانی به عموم مردم، نماد معاملاتی شرکت مورد نظر را متوقف نماید.

پروسه بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته و پیوسته به چه صورتی می باشد ؟

در حراج پیوسته و ناپیوسته ابتدا بازگشایی نماد معاملاتی از طریق حراج ناپیوسته 30 دقیقه ای با اعمال یک مرحله پیش گشایش، شروع و با اجرای حراج ناپیوسته پایان می یابد. پس از این مرحله، معاملات از طریق حراچ پیوسته در زمان باقیمانده تا پایان جلسه معاملاتی و در دامنه نوسان مجاز روزانه قیمت انجام می شود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است. دامنه نوسان مجاز روزانه برای شرکت های پذیرفته شده در بورس (شامل بازار اول و دوم) و همچنین شرکت های پذیرفته شده در بازار اول و دوم فرابورس برابر 5 درصد می باشد. همچنین دامنه نوسان مجاز روزانه برای تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه فرابورس به ترتیب برابر 3، 2 و 1 درصد می باشد.

اگر در حراج ناپیوسته کشف قیمت یا معامله ای صورت نگیرد با چه اتفاقی روبرو خواهیم بود؟

در صورتی که در حراج ناپیوسته، معامله ای صورت نپذیرد یا معاملات انجام شده در دوره حراج ناپیوسته توسط سازمان بورس تایید نگردد، به تشخیص سازمان بورس و پس از اطلاع رسانی، حراج ناپیوسته برای یک بار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه بعد قابل تکرار خواهد بود. در صورتی که مجدد کشف قیمت در حراج ناپیوسته فرابورس و یا بورس صورت نگیرد، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود. در صورت قیمت گذاری حق تقدم سهام برای اولین بار پس از افزایش سرمایه و همچنین در زمان عرضه حق تقدم استفاده نشده، در صورت عدم کشف قیمت پس از ۲ نوبت حراج ناپیوسته، حراج ناپیوسته تا کشف قیمت تکرار می شود. در زمان عرضه حق تقدم استفاده نشده، مدت زمان حراج ناپیوسته از شروع عملیات حراج آغاز و تا پایان جلسه معاملاتی ادامه خواهد داشت.