روحانی و ترامپ بهار سال آینده دیدار می‌کنند

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از یورونیوز، ناصر هادیان، تحلیلگر مسائل استراتژیک و استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران از احتمال دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا در بهار سال آینده خبر داد.

بخشی از حرف های وی را بخوانید:

* خطر جنگ از بین نرفته و اوضاع تازه مثل دو هفته قبل شده است. یعنی شرایط تقریبا ناامنی برقرار است و به همین دلیل احتمال جنگ همیشه وجود دارد. خصومت های موجود بین ایران و آمریکا، همیشه امکان سوءبرداشت و سوءمحاسبه را فراهم می سازد. بنابراین وضع سابق برقرار است اما پس از شهادت سردار سلیمانی، وضع تازه ای پدید آمد که ما را تا نزدیکی جنگ پیش برد ولی خوشبختانه دو طرف در مجموع خیلی بااحتیاط عمل کردند و احتمال جنگ کاهش یافت. البته عمل عاقلانه طرفین، نه در آغاز این تقابل اخیر بلکه در پایان آن رقم خورد.

* قبل از این واقعه هم آمریکا خواستار مذاکره بود و ایران هم به مذاکره تمایل داشت ولی بالاخره مذاکره ای صورت نگرفت. باز هم احتمالا همین وضع شکل خواهد گرفت. شاید شهادت سردار سلیمانی تا یکی دو هفته مانع ایجاد فضای پیشین باشد ولی به تدریج میانجی گری ها شروع خواهد شد. در واقع میانجی گری ها همین الان هم با حرف های آقای ماکرون و آقای جانسون شروع شده است. برای اینکه همه دیدند ایران و آمریکا در آستانه جنگ بودند و طبیعتاً توجه بیشتری به حل مساله تقابل این دو کشور کرده اند.

* ضمنا ایران گام پنجم در کاهش تعهدات برجامی اش را برداشته و این امر هم در تشدید میانجی گری ها موثر واقع شده است. من قبلا گفته بودم در صورت واقعی شدن "تهدید بمب" و "تهدید جنگ"، احتمال مذاکره ایران و آمریکا را افزایش می دهد. اوباما در برابر این دو گزینه قرار گرفته بود و کارش با ایران به توافق هسته ای رسید. ترامپ در برابر این دو گزینه قرار نگرفته بود ولی الان در برابر این دو تهدید است. او از یکسو دید که ایران آماده جنگ است، از سوی دیگر دیده است که ایران محدودیت های عملیاتی مندرج در برجام را کنار گذاشته است.

* او اگر تکان بخورد، ایران محدودیت های نظارتی برجام را هم کنار می گذارد. در این صورت ایران به سمت وضعی می رود که من آن را ابهام سازنده (constructive ambiguity) می دانم. در این صورت به نظرم امکان مذاکره بسیار افزایش می یابد.

* ما باید بین سقوط هواپیما و مدیریت اطلاع رسانی درباره سقوط هواپیما را از هم تفکیک کنیم. سقوط هواپیما یک حادثه بود و هر جایی می توانست اتفاق بیفتد؛ همان طور که آمریکا سال ۱۳۶۷ هواپیمای مسافربری ما را زد. آن واقعه در سال ۶۷ تصادفی بود؛ چون نفعی برای آمریکا نداشت. شلیک به هواپیمای اوکراینی هم نفعی برای ایران نداشت. شایعاتی که درباره عمدی بودن شلیک به این هواپیما مطرح است، به نظر من صحت ندارد. نه آمریکا آن هواپیما را به عمد زد، نه ایران این هواپیما را.

* نکته اصلی عملکرد بد ایران در اطلاع رسانی راجع به حادثه بود. این اطلاع رسانی بد موجب کاهش بیشتر اعتماد مردم به دولت (به معنای نظام سیاسی) شد. این حادثه رابطه مردم را با دولت ایران مخدوش کرده و لزوما به نفع ترامپ نیست. مگر اینکه شما فرضتان این باشد که آمریکا به دنبال چنین چیزی است. اما به نظر من بسیاری از کسانی که در تشییع جنازه سردار سلیمانی حضور داشتند، الان به نحوه اطلاع رسانی درباره سقوط هواپیمای مسافربری دارند. یعنی شما در عین انتقاد به مدیریت اطلاع رسانی این واقعه دردناک، می توانید دوستدار قاسم سلیمانی هم باشید. این واقعه به ضرر دولت ایران شده ولی ضرر دولت ایران لزوما به سود ترامپ نیست.

* (درباره سقوط پروزا 737): عمده ناراحتی مردم نه از اصل حادثه بلکه از مدیریت اطلاع رسانی درباره حادثه است. تعداد این معترضان خیلی اندک است. دو سه هفته دیگر، نه از فضای مربوط به ترور سردار سلیمانی خبری خواهد بود نه از فضای مرتبط با سقوط این هواپیما. آن وقت ما شاهد افزایش میانجی گری ها بین ایران و آمریکا خواهیم بود. چون جنگ ایران و آمریکا ممکن است کل منطقه را درگیر جنگ کند. از دو سه هفته دیگر که میانجی گری ها آغاز شود، ایران و آمریکا بر اساس منافعشان به مذاکره روی خوش نشان خواهند داد.

* توافق با ایران در انتخابات به کار ترامپ می آید. او می تواند بگوید ابوبکر بغدادی و قاسم سلیمانی را کشته و با ایران هم به توافق رسیده است. توافق با آمریکا برای دولت ایران هم از این حیث مفید است که موجب بهبود وضعیت اقتصادی و جذب دوباره طبقات فرودست می شود. چون دولت ایران به این نتیجه رسیده است که طبقه متوسط را به دلایل غیر اقتصادی نمی تواند جذب کند ولی در صورت بهبود وضع اقتصادی، می تواند از نارضایتی طبقات فرودست بکاهد.

* من اعتراضات کنونی را از این حیث چندان مهم نمی دانم اما معتقدم اعتراضات آبان ماه و مجموع فشارهای موجود، دولت ایران را به سمت مذاکره با آمریکا سوق خواهد داد. این اتفاق به زودی رقم خواهد خورد.

* (در پاسخ به این سوال که شاهد دیدار روحانی و ترامپ خواهیم بود؟):بله. به نظرم ایران و آمریکا ابتدا بر سر چهار بند پیشنهادی پیشنهادی ماکرون به توافق می رسند و بعد روحانی و ترامپ با یکدیگر دیدار می کنند. ایران و آمریکا قبلا هم بر سر چهار بند پیشنهادی ماکرون به توافق رسیده بودند ولی توافقشان عملی نشد؛ چون ایران خواستار لغو کلیه تحریم ها بود و آمریکا با این خواست موافقت نکرد. این بحث این بار هم مطرح خواهد شد ولی یک راه حل مساله، این است که آمریکا برخی از تحریم ها را لغو کند و ایران متقابلا اقداماتی انجام دهد تا آمریکا سایر تحریم ها را هم لغو کند. راه حل های دیگری هم مورد بحث و بررسی بوده است که باید دید نهایتا طرفین بر سر کدام راه به توافق می رسند.

* (در پاسخ به این سوال که در بهار سال آینده شاهد دیدار روحانی و ترامپ و توافق ایران و آمریکا خواهیم بود؟): احتمالا بله.

* نفس دیدار ترامپ با رئیس جمهور ایران، برگ برنده ای برای ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا خواهد بود. علاوه بر این، ممکن است بند غروب برجام پنج سال دیگر تمدید شود. امکان بازرسی سرزده از تاسیسات هسته ای ایران، امتیاز دیگری است که ممکن است نصیب آمریکایی ها شود. باید دید مذاکرات چقدر عمق پیدا می کند. ترامپ در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، احتمالا به کسب امتیازات سطحی هم رضایت می دهد و گرفتن امتیازات عمیق و اساسی را به بعد موکول می کند.