بسیاری از ورزش های آبی که در فصل گرما مورد استفاده عموم مردم قرار می گیرند. سابقه ای ورزشی و مسابقه ای دارند و هم اکنون هم در سطح جهان رقابت هایی برای آنها برگزار می شود اما بنا به دلایلی مورد توجه مردم عادی نیز قرار گرفته اند. جت اسکی از این موارد است که این روزها یک تفریح برای مردم در فصل گرما محسوب می شودو جدا از سواحل دریاها، دریاچه های مصنوعی هم پایگاهی برای استفاده از جت اسکی است. در میان این تفریح ها رشته هایی وجود دارند که کار سختی می طلبند، دشوارترند و نیاز به آموزش دارند. به طور مثال قایق بادبانی تنها استفاده از نیروی بادب رای به حرکت درآوردن قایق نیست بلکه باید آموزش های مختلفی چون جهت یابی نیز دیده شود. این تفریح ها در سال های اخیر مورد توجه ایرانی ها قرار گرفته است. سواحل دریای خزر و خلیج فارس پایگاه های اصلی این تفریح های آبی محسوب می شوند. البته سواحل خزر در فصل گرما و سواحل خلیج فارس در فصل سرما مکانی مناسب برای تفریح های آبی اد اکثر این رشته های ورزشی آبی که جنبه تفریحی دارند جزو تفریح های گرانقیمت محسوب می شوند و تمام اقشار جامعه نمی توانند از آنها استفاده کنند. تازگی و وارداتی بودن تجهیزات این رشته های آبی باعث شده تا آنها در مجموعه رشته های گرانقیمت قرار بگیرند.
قایق بادبانی
از جمله ورزش های آبی که جنبه تفریحی در جهان دارد قایق های بادبانی است. این قایق ها که با نیروی باد حرکت می کنند و در دریاهای بزرگ و اقیانوس ها به آب می زنند و مسافت های مختلفی را طی می کنند. از جمله ویژگی های قایق های بادبانی این است که هم می توان به صورت فردی و هم جمعی از آنها استفاده کرد. این قایق ها از جمله سخت افزارهای قدیمی جهان هستند که از ابتدای آغاز تمدن بشر وارد عرصه کار شدند.
قایق بادبانی از نخستین وسایل حمل و نقل و از ادوات جنگی مردم در طول تاریخ بوده و تا امروز ادامه داشته که با پیشرفت تکنولوژی نقشی تفریحی گرفته است. قایق های بادبانی امروزه بیشتر جنبه تفریحی و مسابقه ای دارند و زیر نظر یک فدراسیون ورزشی در عرصه جهانی کار می کنند. استفاده از قدرت باد در اقیانوس ها این قایق ها را وارد دسته تفریح های مردم جهان کرده که در فصل گرما از آن استفاده می کنند. رشد استفاده از قایق های بادبانی در سواحل اروپا و استرالیا بیشتر بوده و مردم با استفاده از قدرت باد این مناطق قایق سواری می کنند. مسابقه های بین المللی زیادی هم در عرصه قایق های بادبانی برگزار می شود.این رشته در ایران تازه وارد است. نزدیک به یک دهه است که قایقرانی در کشور رو به توسعه برداشته و در سال های اخیر خودنمایی می کند. ایران دو پایگاه اصلی قایق های بادبانی دارد، بندر لنگه و نوشهر. تجهیزات مورد نیاز این ورزش باعث شده قایقرانی از رشته های گران محسوب شود و با توجه به اینکه شرایط استفاده از قایق بادی منحصر به فرد است، فرصت استفاده آن برای هر کس پیش نمی آید.
رفتینگ
از رشته های آبی مهیج که جنبه تفریحی آن به تازگی رشد کرده رفتینگ است. رفتینگ قایق های بادی بزرگ است که چندین نفر را در خود جای می دهد و در آب های خروشان رودخانه ها جریان دارد. رفتینگ در عرصه ورزشی زیر مجموعه رشته های اسلالوم است، چرا که در آب های خروشان فعالیت می کند. این رشته در کنار مهیج بودن، خطرناک نیز محسوب می شود و به همین دلیل در عرصه ورزشی درجه بندی شده است. رفتینگ شش درجه پیشرفت دارد و تمام افرادی که وارد این رشته می شوند باید آنها را بگذرانند. رفتینگ در رودخانه های طولانی و پر از صخره و مسیرهای دشوارت انجام می گیرد و با توجه به حضور مداوم این ورزشکاران، رودخانه ها توسط سازمان حفظ محیط زیست جهانی نگهداری می شود. در کنار رفتینگ می توان به کایاک اسلالوم نیز اشاره ای داشت اما این رشته بیشتر در حالت ورزشی و مسابقه است. رقابت های آب های خروشان با استفاده از قایق های کایاک برگزار می شود که به دلیل حفظ دشوار تعادل قایق های کایاک بیشتر در حالت حرفه ای انجام می گیرد و شکل تفریحی ندارد.
اسکی روی آب
اسکی روی آب از جمله تفریح های پرهیجانی محسوب می شود که سرعت در آن نقش زیادی دارد. ورزشکار در حالی که اسکی مخصوص به پا دارد به وسیله وسایل آبی موتوری با سرعتی در حدود ۳۰ کیلومتر در ساعت روی آب کشیده می شود. میدان اجرای مسابقه دارای ۲۰۰ متر طول و ۲۰ متر عرض است که به وسیله گوی های شناور به قطر ۲۵ سانتیمتر مشخص شده است. این ورزش نیازمند قدرت بدنی بالاتنه و پایین تنه ویژه است، همچنین تعادل و توازن و استقامت عضلانی عالی نیاز دارد.
اسکی روی آب تنوع زیادی دارد و به صورت های مختلف انجام می شود. اسکی با تخته، اسکی با پای برهنه، اسکی در آب های خروشان، اسکی پرشی و اسکی نمایشی از جمله رشته هایی هستند که در اسکی روی آب انجام می گیرند.
اسکی روی آب یک رشته تمام آمریکایی است و در این کشور توسعه بسیار زیادی دارد. در سال ۱۹۲۲ رالف ساموئلسون یک جفت تخته را به عنوان اسکی و یک طناب لباس را به عنوان طناب مخصوص یدک کشی در شهر لاک، مینه سوتا مورد استفاده قرار داد. تا ماه جولای، ساموئلسون موقعیت های متفاوتی را بر روی اسکی ها مورد امتحان قرار داد. او دریافت که تکیه کردن و متمایل کردن بدن رو به سمت عقب و پشت و بالا بودن دهانه یا جلوی چوب اسکی ها رو به بالا و خارج از آب، یک متد و روش مطلوب است. این رشته ورزشی در ایران نیز این روزها رو به رشد است و تفریح خوبی برای مردم می سازد. اسکی روی آب در شمال و جنوب کشور رشد کرده و بسیاری از پایگاه های تفریحی امکانات آن را فراهم کرده اند. این رشته در ایران زیر نظر فدراسیون قایقرانی کار می کند.
جت اسکی
جت اسکی نام یک برند مربوط به وسایل آبی انفرادی بود که توسط صنایع سنگین کاوازاکی ابتدا عرضه شد. گاهی به طور اشتباه گفته می شود که این وسیله در شرکت ثبت اختراعات و علایم تجاری ایالات متحده به ثبت رسیده است. یکی از مدل های جت اسکی شامل صفحات فایبرگلاس است که یکی از انواع آن جت اسکی ۴۰۰ است که در سال ۱۹۷۳ به بازار آمده است. امروزه از جت اسکی به عنوان یک وسیله ورزشی و سرگرمی در اسکله ها استفاده می کنند و گاهی اوقات مسابقاتی را نیز ترتیب می دهند. جت اسکی ها قایق های یک یا دو نفره کوچک هستند که سرعت بسیار بالایی دارند. حفظ تعادل و عکس العمل سریع برای موفق بودن در راندن جت اسکی بسیار موثر است. سرعت بالای این قایق ها آنها را وارد عرصه تفریح خانوادگی کرده است. به دلیل اندازه مناسب این قایق ها جدا از ساحل های مختلف دریاچه های مصنوعی نیز آنها را برای تفریح و سرگرمی استفاده می کنند. جت اسکی در ایران نزدیک به یک دهه است که وارد شده اما در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است. مناطق آزاد کشور که در سواحل مختلف قرار دارند در پایگاه های تفریحی خود از جت اسکی استفاده می کنند که تفریح نسبتا ارزانتری درقیاس با دیگر رشته های آبی محسوب می شود.
غواصی
غواصی و عکاسی زیر آب نزدیک به یک دهه است که وارد عرصه تفریحی ایران شده است. فدراسیون غواصی و غریق نجات در ایران با سرمایه گذاری در بخش های مختلف دریای خزر و خلیج فارس توسعه خوبی در غواصی ایجاد کرده و هم اکنون ایران در این ورزش هم از نظر حرفه ای و هم از نظر تفریحی شرایط خوبی دارد. ایران در شمال و جنوب وخود پایگاه های مختلف غواصی دارد که همانند باشگاه کار می کنند. این باشگاه ها کلاس های آموزشی دارند و در مسابقات مختلف نیز شرکت می کنند. غواصی علاوه بر اینکه کاربردهای صنعتی، پژوهشی، و نظامی دارد، برای ورزش و تفریح هم انجام می شود. امروزه ورزش غواصی و غواصی تفریحی به صورتی همگانی درآمده و به شکل گسترده ای در بسیاری از کشورهای جهان فعالیتی مفید، مفرح، لذتبخش و نیز منبع درآمد در صنعت اکوتوریسم شده است. تنفس زیر آب با استفاده از هوای فشرده تاریخچه ای کوتاه دارد. اما غواصی در دریا و سفر به عمق دریا از دیرباز توسط بسیاری از ملل جهان انجام می پذیرفته است. تعریف ساده این ورزش چنین است که شخصی به زیر آب شیرجه می رود و تنها هوایی که در اختیار دارد، هوایی است که در شش های خود ذخیره کرده است. در واقع این ورزش در نوع خود از قدیمی ترین ورزش های آبی جهان شناخته می شود. مثال بارز آن جستجوی مروارید است که در حدود چهار هزار سال پیش در دریای مدیترانه انجام می شد و اشخاص برای خارج کردن دانه های مروارید و یافتن صدف های مرواریددار، به اعماق مدیترانه شیرجه می رفتند و دقایقی چند را تنها با تکیه بر هوای ذخیره شده در شش های خود به جستجو برای مروارید می پرداختند. اما این پدیده در حقیقت یک پایه و اساس علمی هم دارد، چرا که بدن در زیر آب با شرایط تازه ای مواجه می شود که در نتیجه قلب، سیستم گردش خون و عضلات انسان همگی به گونه ای عمل می کنند تا اکسیژن را در بدن ذخیره کنند. غواصی آزاد ورزشی پر رمز و راز است که به خصوص طی پنجاه سال گذشته توجه پژوهشگران و اهل علم را به خود جلب کرده است. در دهه پنجاه میلادی یعنی بین ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ پزشکان به غواصان آزاد هشدار دادند که در عمق بیشتر از ۵۰ متر نگه داشتن نفس مساوی با مرگ است، چرا که فشار آب در چنین عمقی باعث می شود قفسه سینه و دنده ها ما نند کاغذ مچاله شده در دست انسان، در هم شکسته شوند اما امروز مشاهده می کنیم که غواصان آزاد به عمق ۲۰۰ متری هم می روند. جالب است گفته می شود که این عمق حتی از عمقی که زیر دریایی ها در جنگ جهانی دوم توان رسیدن به آن را داشتند، بیشتر است. آنچه باعث پیشرفت های اعجاب انگیز در این ورزش و توانایی های غواصان شده، تحقیقات درخشان فیزیولوژی است که جمعی از پدیده های مختلف در رابطه با آب را در بدن کشف کرده است. تجهیزات مورد نیاز این ورزش یک جفت باله های غواصی (فین)، ماسک غواصی و لوله تنفس بر سطح آب (استورکل) است.
غواصی نحوه های زیادی برای انجام دارد. یکی از روش های غواصی، غواصی آزاد است که ورزشی بسیار سنگین و فرح بخش به شمار می رود. در این ورزش اولین هنر غواص، استفاده صحیح از شش ها در تنفس صحیح و حمل هوای کافی در غواصی است. در ابتدا این ورزش برای جستجوی مروارید در سطح دریا مورد استفاده قرار می گرفته ولی بعد پا به عرصه ورزش حرفه ای گذاشته و باشگاه های ویژه ای برای این کار به وجود آمده اند.
یکی از دیگر روش های غواصی، غواصی با تجهیزات تنفسی زیر آب یا غواصی اسکوبا است. در این روش غواص با همراه داشتن هوای فشرده تنفسی که درون سیلندر غواصی ذخیره شده به زیر آب رفته و غواصی می کند.
غواصی با سیستم اسکوبا مدار باز نوع دیگر غواصی است. سیستم های اسکوبای مدار باز، سیستم های تنفسی هستند که بازدم غواص را درون آب تخلیه می کنند. غواصی با سیستم های مداربسته تنفسی نوع دیگری از این رشته است. سیستم های مدار بسته تنفسی، به گونه ای ساخته شده اند تا قابلیتپالایش بازدم غواص را داشته و بازدم او را با حذف دی اکسید کربن و افزودن اکسیژن برای تنفس دوباره آماده کنند.
نوع دیگر غواصی با تغذیه از سطح است. در این نوع غواصی که بیشتر در خدمات غواصی صنعتی کاربرد دارد، گازهای تنفسی از طریق شلنگی به نام بند ناف، از سطح به غواص انتقال پیدا می کند. تغذیه از سطح اغلب از یک کشتی پشتیبان غواصی و گاهی اوقات، به طور غیرمستقیم از طریق یک زنگ غواصی ارائه می شود. غواصان تغذیه از سطح، همیشه نیازمند پوشیدن کلاه و یا ماسک های غواصی هستند که صورت را کامل پوشش می دهند.
غواصی اشباع، روشی است که اجازه می دهد غواصان صنعتی در ارتباط با کار در عمق به مدت چند روز یا چند هفته باقی بمانند. این نوع غواصی اجازه می دهد تا از نظر اقتصادی کار بیشتری انجام شده و ایمنی افزایش یابد. در این نوع غواصی پس از اتمام کار در آب، غواصان در زیستگاه خشک و تحت فشار در زیر آب و یا محفظه های فشار بر روی عرشه یا سکوهای پشتیبانی به استراحت می پردازند یا ممکن است با زنگ غواصی منتقل شوند. در پایان این نوع غواصی برداشت فشار، ممکن است روزهای بسیاری طول بکشد.
ماهیگیری
ماهیگیری از دیگر رشته های ورزشی است که در صنعت تفریح و گردشگری رشد بیشتری داشته است. ماهیگیری یک رشته ورزشی خاص محسوب می شود که بیشتر در عرصه های دیگر رشد کرده است. به طور مثال هم اکنون بحث تجاری و صنعتی آن در رتبه اول توجه قرار دارد.
ماهیگیری به دو دسته کلی ماهیگیری تجاری و ماهیگیری تفریحی تقسیم می شود. ماهیگیری تجاری نیز به دو صورت سنتی (غیرصنعتی) و صنعتی انجام می شود. ماهیگیری تفریحی به دو روش ماهیگیری ورزشی و ماهیگیری غیرورزشی (سنتی) انجام می شود. ماهیگیری که به منظور تامین درآمد از طریق فروش مستقیم ماهی، تولید فرآورده های دریایی یا تامین مواد اولیه صنایع مرتبط انجام می شود ماهیگیری تجاری نام دارد. در این روش ماهیگیری در مقیاس وسیع اما با توجه به محدودیت های روش و قوانین انجام می گیرد. در روش سنتی معمولا از تور برای صید ماهی استفاده می شود. یکی از این روش ها نصب تورهای عمودی به صورت ثابت در طول خط ساحلی است که با استفاده از جزر و مد آب دریا باعث گیر افتادن ماهی در تور می شود. روش دیگر، استفاده از تورهای بزرگ در سطح یا کف دریاست. این تورها ممکن است در یک ناحیه دریا پهن شده یا توسط کشتی در مسیر مشخصی کشیده شود. ماهیگیری صنعتی به وسیله روش های نوین مانند استفاده از رادار، سونار، تصاویر ماهواره ای و تجهیزات پیشرفته مکانیکی مانند تورهای هدایت شونده، جرثقیل های بزرگ و دستگاه های مکش انجام می گیرد. بسیاری بر این عقیده اند که این روش ماهیگیری برای محیط زیست و تنوع موجودات آبزی بسیار زیانبار است. اما در مقابل عده ای معتقدند که این روش یکی از راه های جلوگیری از کمبود غذا در بسیاری از کشورهای فقیر و در حال توسعه و همچنین مناسب ترین روش برای جایگزینی محصولات دریایی به جای گوشت قرمز در رژیم غذایی انسان هاست. ماهیگری تفریحی به منظور سرگرمی، ورزش، کسب لذت، زندگی در طبیعت و ... انجام می گیرد. در ماهیگیری ورزشی که طی دهه های گذشته در اکثر نقاط دنیا توسط ماهیگیران شناخته شده است، بر خلاف ماهیگیری تفریحی سنتی، دیگر ماهیگیری بر مبنای نصب نوع خاصی از طعمه و انتظار نیست. بلکه از روش های واکنشی ماهی به طعمه یا شکار در حالت طبیعی استفاده می شود. از نمونه های این روش می توان به صید با لانسه، پشه، لور، قاشقک، ماهیگیری با نیزه و طعمه زندنه اشاره کرد. سازمان حفاظت از محیط زیست نیز برخی روش های ماهیگیری را ضرررسان به محیط زیست معرفی کرده است. به طور مثال ماهیگیری با برق، انفجار، استفاده از مواد شیمیایی و استفاده از تورهای عرضی رودخانه از جمله این روش ها هستند.
پاراسل
پاراسل را هم می توان در گروه ورزش های آبی و هم در گروه تفریحات هوایی قرار داد و در واقع می توان گفت پاراسل نقطه مشترک بین تفریحات آبی و تفریحات هوایی است. در این ورزش فرد استفاده کننده با کمک پرسنل مجرب، با قرار گرفتن درون جلیقه نجات دیگر و تجهیزات به چتر پاراسل متصل شده و با حرکت قایق به آرامی اوج می گیرد. با سرعت گیری و پیش روی قایق ارتفاع چتر نیز افزایش یافته و در کنار هیجان بالا، چشم انداز بسیار زیبای دریا و ساحل را به ارمغان می آورد. پس از پایان عملیات پاراسیلینگ که در حدود ۱۰ دقیقه به طول می انجامد، قایق به نزدیکی ساحل بازگشته و چتر به آرامی در محدوده معین فرود می آید. پاراسل به تازگی در شمال ایران فعالیتش را آغاز کرده و برای کشور تازگی دارد. البته به دلیل قیمت بالای این تفریح اقبال عمومی زیادی از این رشته نشده و بیشتر مردم ترجیح می دهند جت اسکی یا دیگر تفریح های آبی را تجربه کنند.
آشنایی با ورزش های آبی
