پسوریازیس یک بیماری شایع پوستی مرتبط با سیستم ایمنی بدن است که با پلاکهایی همراه با پوسته های نقره ای رنگ مشخص می شود. در این بیماری، سرعت تکثیر و رشد سلولهای پوستی به صورت نامتناسبی بالا می رود و در نتیجه، چندین لایه سلول مرده در سطح پوست تجمع پیدا می کنند که همان پوسته های پسوریازیس را تشکیل می دهند. این بیماری اشکال گوناگون و با شدت های متفاوت دارد اما شایع ترین شکل آن یعنی پسوریازیس معمولی به صورت پلاکهای قرمز رنگ با پوسته ریزی قابل توجه، اغلب در سر، آرنج ها، ساعدها، زانوها و سایر نواحی تحت فشار دیده می شود. گاهی اوقات پلاک های فوق الذکر بخش قابل توجهی از سطح پوست را درگیر می کنند.
عوامل متعددی به عنوان عامل مسبّب یا مشدّد این بیماری مطرح شده است؛ از جمله:
وراثت؛ برخی عفونت ها ازجمله گلودردهای چرکی؛ موقعیت جغرافیایی و آب و هوا(ضایعات پسوریازیس در هوای سرد، تشدید و در هوای معتدل یا گرم و مرطوب، بهبود می یابد.)؛ استرس های روحی؛ صدمات فیزیکی؛ عوامل هورمونی و متابولیک(بلوغ و یائسگی باعث تشدید ضایعات هستند و حاملگی، باعث تخفیف آنها.)؛ برخی داروها(ترکیبات لیتیوم، داروهای بتا بلوکر- مانند پروپرانولول-، ترکیبات ید، کلروکین و ... )؛ خوراکی هایی مانند قهوه؛ سن(حداکثر شیوع در 10 تا 30 سالگی) و ....
اثرات مهم:
در طب عوام و سنتی از دانه های خاکشیر به عنوان درمان اسهال، ادرارآور، تب بر، رفع التهاب کلیه، دفع کرم و درمان آب آوردن انساج به صورت جوشانده استفاده می شده است. از قدیم در ایران خاکشیر را با آب سرد مخلوط و به عنوان ملین و خنکی مصرف می نموده اند.
مطالعات فارماکولوژیکی در مورد خاکشیر چندین خاصیت آن را روشن نموده است: صمغ و موسیلاژ روی دانه خاکشیر با جذب آب متورم شده و تولید ژل حجیمی می نماید که دارای خاصیت نرم کننده بوده و باعث سهولت خروج مدفوع و اثر ملین آن می شود. اصولاً ایزوتیوسیانات ها دارای خاصیت ضد میکروب بوده، به همین دلیل خاصیت ضد تب خاکشیر را می توان به آنها نسبت داد. از طرفی چون هورمون تیروئید ظاهراً وابسته به تنظیم درجه حرارت بدن می باشد، ممکن است با کاهش تولید و ترشح تیروکسین، متابولیسم بازال کاهش یافته و درجه حرارت بدن متعاقب آن کاهش یابد.
خواص داروئی خاکشیر:
- التیام دهنده زخم و جراحات است.
- جوشانده خاکشیر برای رفع اسهال های ساده و رفع ترشحات زنانگی مفید است.
- التهاب کلیه را برطرف می کند.
- سرخک و مخملک را دوا می کند و به عنوان خنک کننده در امراض حصبه مطبقه و آبله تجویز شده است.
- برای از بین بردن کهیر و التهابات پوستی ناشی از پسوریازیس و اگزما از خاکشیر استفاده کنید.
- از گلها و برگهای گیاه می توان برای رفع بیماری ناشی از کمبود ویتامین C استفاده کرد.
- برای برطرف کردن جوشهای صورت که بعلت خوردن چربی و شیرینی زیاد ایجاد می شود باید جوشانده خاکشیر به طور روزانه مصرف شود.
طریقه و میزان مصرف:
خاکشیر را در آب سرد برای چندین ساعت بخیسانید و میل کنید.خاکشیر را به مدت ۱۰ دقیقه با آب بجوشانید و پس از سرد شدن مخلوط را میل نمایید.برای رفع زخم، جراحات و رفع ضایعات پسوریازیس و اگزما، خاکشیر را کوبیده و به صورت ضماد درآورید. ضماد به صورت موضعی مورد استفاده خواهد بود.
ترکیب فوق العاده عرق شاتره و کاسنی به همراه خاکشیر:
مخلوط ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر با عرق شاهتره، عرق کاسنی ترکیب خوبی برای درمان ضایعات پوستی پسوریازیس است. برای استفاده از این مخلوط کافی است یک استکان از هر یک از عرق های گیاهی شاهتره وکاسنی را با هم مخلوط کرده و آن را با ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر ترکیب کنید. مدت درمان با این نسخه دست کم ۳ هفته است و پس از این مدت نتایج بهبود به مرور در پوست بیمار نمایان می شود.
نوشیدن خاکشیر با ترنجبین:
برای از بین بردن ضایعات پوست یکی از بهترین روش ها، نوشیدن خاکشیر و ترنجبین است. افرادی که از این ترکیب به صورت روزانه و مستمر به مدت ۳ هفته استفاده کنند بعد از مدتی با روشنی پوست و از بین رفتن ضایعات پوست خود مواجه می شوند. برای تهیه این ترکیب نیز لازم است ترنجبین را ۵ ساعت در آب بخیسانید و صاف شده آن را با ۲ قاشق خاکشیر مخلوط کرده و میل کنید.
نکات :
- دانه های خاکشیر باید در ظروف سربسته، دور از نور، حرارت و رطوبت نگهداری شوند.
- گاهی دانه های گیاهان خانواده خاکشیر که مشابه با آن می باشند به اشتباه توسط مردم مورد استفاده قرار می گیرند، لذا باید به رنگ، اندازه و شکل دانه ها دقت کافی نمود.
- باید توجه داشت که شکل مصرف خاکشیر در اثرات دارویی آن دخالت دارد، مثلاً خاکشیر مخلوط با آب سرد دارای خاصیت ملین (ضد یبوست) و خاکشیر به صورت جوشانده دارای خاصیت ضد اسهال می باشد.