شاهی گیاهی است که به سرعت در حضور آب رشد می کند و گفته می شود یکی از قدیمی ترین سبزیجات شناخته شده برای انسان است. این گیاه دارای رنگ سبز تیره و برگ دار است که در آب باران بهاری رشد می کند. این گیاه یک خانواده برزیک به همراه جوانه های کلم، کلم بروکلی، آرگولا و بروکسل است. دارای ساقه توخالی است که شناور می شود در حالی که ساختار برگ دارای چیدمانی شبیه به پر است که در آن برگ ها از دو طرف یک محور مشترک به وجود می آورند. این گیاه دارای طعمی تند و فلفلی و دارای ساقه های ترد است.
خواص سبزی شاهی
1. کاهش چربي خون
در يک طرح تحقيقاتي در ايران که به منظور تعيين تاثير سبزي شاهي بر چربي هاي خون ، در كاركنان دانشكده پيراپزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي انجام گرفت، مشخص شد که ميزان كلسترول در گروه مورد بررسي کاهش يافته بود.
2. پوکی استخوان
منگنز موجود در سبزی شاهی تراکم استخوان را افزایش می دهد و برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان مفید می باشد.
3. مفيد براي کليه ها
شاهي مانند خيلي از سبزيجات گروه چليپاييان مانند کلم، کلم بروکلي و کلم پيچ داراي گلوکوزيدها و روغن خردل (روغن تلخ) مي باشد. اين مواد، محرک فعاليت کليه ها هستند و موجب تقويت معده و کيسه صفرا مي شوند. از اين رو مصرف شاهي به كساني كه سنگ كليه و مثانه دارند، توصيه شده است.
4. آلزایمر، صرع و ام اس
مقادیر قابل توجه ویتامین B2 موجود در شاهی برای درمان بسیاری از مشکلات سیستم عصبی مانند آلزایمر، مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس، صرع و اضطراب مفید است. همچنین ویتامین B2 یا ریبوفلاوین و ویتامین B6 موجود در سبزی شاهی می تواند علائم دردناک سندرم تونل کارپال را بهبود بخشد.
5. مفيد براي آسم
شاهي حاوي مقدار قابل ملاحظه اي ويتامين A و روغن هاى فرار است. به همين دليل براي مخاط دستگاه تنفسى و در نتيجه مبتلايان به آسم فوق العاده مفيد است. كسانى كه برونشيت دارند يا سرفه هاى سختى مى كنند، هر روز 60 تا 150 گرم عصاره شاهي را مصرف نمايند.
6. ضد سرطان
به دليل وجود ويتامين C و E در شاهي اين گياه خاصيت آنتي اکسيداني فوق العاده در جلوگيري از آسيب راديکال هاي آزاد دارد. در نتيجه يک ماده ي ضد سرطاني مي باشد. شاهي مانع از رشد سلول هاي سرطاني مي شود. پروفسور "لئون بينه" عصاره شاهى را گرفت و به بدن موش هايى كه به سرطان مبتلا بودند تزريق كرد و مشاهده كرد كه اين كار، رشد سلول هاى سرطانى را در اين موش ها متوقف مي کند.
7. درمان پوستی
تخم شاهی را می توان با آب و عسل ترکیب کرد تا خمیر سفتی به دست بیاید. سپس برای درمان آفتاب سوختگی، تحریکات پوستی، خشکی پوست و ترک لب ها این خمیر را روی پوست قرار داد.
8. مفید برای قلب
تحقیقات علمی نشان داده که مقادیر بالای ویتامین C موجود در سبزی شاهی برای سلامتی سیستم قلبی عروقی مفید می باشد. علاوه بر این ویتامین K موجود در شاهی نقش مهمی در پیشگیری از بیماری های قلبی دارد.
9. درمان کم خوني
شاهي علاوه بر ويتامين C حاوي مقدار قابل ملاحظه اي آهن و اسيد فوليک نيز مي باشد، از اين رو براي اشخاص كم خون مفيد است.
10. لاغری و کاهش وزن
سبزی شاهی حاوی مقادیر زیادی پروتئین بوده و چربی کمی دارد بنابراین یکی از سبزیجات مفید برای لاغری و کاهش وزن می باشد. برای لاغری مقداری دانه شاهی را با آب ترکیب کنید و صبح ناشتا بخورید.
11. خواص شاهی برای تنظیم سیکل قاعدگی
تخم شاهی دارای مواد شیمیایی گیاهی است که شبیه به استروژن هستند، بنابراین مصرف آن ها به تنظیم سیکل نامنظم قاعدگی کمک می کند.
12. سرماخوردگی
مقادیر بالای ویتامین C موجود در سبزی شاهی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و به درمان سرماخوردگی، آنفلونزا و درمان سرفه در کودکان کمک می کند.
13. درمان سرفه
شاهی حاوی ترکیبی به نام سولفور گلیکوزید است، که برای درمان هر نوع بیماری مربوط به برونشیت بلند مدت، به خصوص سرفه، بسیار موثر است. بعضی از متخصصان می گویند که سولفور گلیکوزید اثرات خلط آور دارد، که سلاحی کارآمد برای غلبه بر بیماری های مربوط به برونشیت مزمن است.
ارزش غذایی شاهی
سبزی شاهی سرشار از انواع ویتامین ها نظیر ویتامین آ، ویتامین ث و ویتامین های ب1 و ب2 است. همچنین دارای مقدار زیادی کاروتن میباشد. این سبزی پرخاصیت حاوی مقدار قابل ملاحظه ای عناصر غذایی نظیر کلسیم، آرسنیک، منگنز، مس، روی و گوگرد است.
عوارض و مضرات سبزی شاهی
- تیروئید: سبزی شاهی شامل گیتروژن هایی است که جذب ید را کاهش داده و می توانند گواتر و کم کاری تیروئید را تشدید کنند.
- زیاده روی در مصرف شاهی می توانند باعث ایجاد مشکلات گوارشی در افراد شود.
- خواص ادرارآور: شاهی خواص ادرارآور دارد، بنابراین افراد مبتلا به تکرر ادرار، باید در خوردن این گیاه احتیاط کنند.
- خواص سقط جنین: شاهی، خاصیت سقط جنین دارد و مصرف زیاد آن در ماه های اولیه بارداری می تواند باعث سقط جنین شود. زنان باردار باید از خوردن شاهی اجتناب کنند زیرا باعث انقباضات رحم و در نتیجه سقط جنین می شود. تخم شاهی می تواند انقباضات رحم را افزایش دهد، به همین دلیل برخی از افراد، در مراحل آخر بارداری، برای تحریک زایمان از آن استفاده می کنند.