چای عناب نوعی چای سنتی یا گیاهی است که از میوه های خشک بوته عناب تهیه می شود. این میوه به عنوان خرما چینی یا خرما قرمز نیز شناخته می شود. رنگ چای ، قرمز یاقوتی یا قرمز مارون است ، شبیه رنگ میوه خشک اصلی است. دلیل استفاده و احترام بسیار زیاد این چای از هزاران سال پیش ، ترکیب غلیظ مواد مغذی از جمله برخی از آنتی اکسیدان های منحصر به فرد است. چای عناب می تواند ویتامین C و انواع مختلفی از پلی فنول ها و همچنین پتاسیم ، آهن و ویتامین های گروه B مختلف را تأمین کند. عناب را با نام های «خرمای قرمز» و «خرمای چینی» هم می شناسند و نام علمی آن Ziziphus jujube است. این میوه ی همه فن حریف، بومی مناطق گرمسیری و سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است. فواید عناب و خواص دارویی فراوانش تردیدی در مصرف آن باقی نمی گذارد.
مشخصات گیاهشناسی عناب
عَناب (نام علمی: Ziziphus jujuba) درختچه ای است متوسط از تیره سنجدیان که ارتفاع آن تا ۱۰ متر نیز می رسد. عناب بومی مناطق گرمسیر و خشک بوده و برگ های کوچک سبزرنگ، بدون کرک و تخم مرغی شکل آن در زمستان می ریزد. میوهٔ عناب که دارای خواص دارویی بسیار زیادی می باشد در ابتدا سبز و گرد بوده و پس از رسیدن به رنگ قرمز و زیتونی شکل درآمده و چروک می خورد. با توجه به کشت گستردهٔ عناب، رویشگاه اصلی این درخت به درستی مشخص نیست ولی چنین تصور می شود که خاستگاه طبیعی آن باید در آسیای جنوبی مابین لبنان،جنوب غرب افغانستان، شمال هندوستان، شبه جزیره کره و جنوب و مرکز چین بوده باشد. ایران دارای رتبه دوم جهانی از نظر سطح زیر کشت و تولید عناب است.
فواید چای عناب
از مهمترین مزایای چای عناب می توان به توانایی آن در رفع یبوست ، تقویت سیستم ایمنی بدن ، تقویت سلامت استخوان و افزایش گردش خون اشاره کرد. چای عناب یک روش عالی برای افزایش دریافت ویتامین B و C است.
دمنوش عناب یک آنتی اکسیدان قوی
چای عناب با داشتن مقادیر کافی ویتامین C و سایر فلاونوئیدهای دیگر ، مقدار زیادی آنتی اکسیدان را در هر فنجان دارد ، که می تواند به کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو در بدن کمک کند و خطر بیماری های مزمن را کاهش دهد.
درمان یبوست
گفته می شود که چای و دمنوش عناب دارای اثرات تحریک کننده بر سیستم گوارش بوده و می تواند به پیشگیری و درمان سندروم روده تحریک پذیر و یبوست کمک کند.چای عناب به عنوان اثرات تحریک کننده ای روی سیستم گوارشی شناخته شده است و قادر است علائم تحریک کننده یبوست ، سندرم روده تحریک پذیر و سایر مشکلات شایع معده را تسکین دهد. تأثیر عناب برای کمک به درمان یبوست با مطالعات بالینی مختلف به اثبات رسیده است و به تمام افرادی که از یبوست رنج می برند توصیه می کنیم هر روز صبح یک تکه زنجبیل تازه و چند دانه عناب را در یک لیوان آب جوش قرار داده و پس از چند دقیقه این نوشیدنی را میل کنند.خوردن تعداد انگشت شماری عناب ممکن است در درمان یبوست کمک کند.
مقدار زیاد فیبر موجود در عناب به تنظیم حرکات روده و هضم غذا کمک می کند.شما می توانید از خواص دمنوش عناب (جوشانده عناب) برای درمان یبوست یا بواسیر استفاده کنید.
همچنین تحقیقات نشان می دهد که عناب برای کودکان – بزرگسالان و نوزادانی (مصرف عناب برای نوزادان حتما با تایید پزشک باشد) که یبوست مزمن (یبوست طولانی مدت) دارند سودمند است.برای درمان یبوست می توانید عناب را به صورت خشک و تازه و دمنوش مصرف نمایید.
کاهش اضطراب
هزاران سال است که از چای عناب به طور سنتی برای تسکین جسم و روان استفاده می شود و تحقیقات مدرن نشان داده است که می تواند به کاهش سطح هورمون استرس و کاهش اضطراب و تغییرات خلقی کمک کند.
درمان سرماخوردگی
قدرت تقویت کننده سیستم ایمنی چای عناب کاملاً شناخته شده است و می تواند به تسکین سرماخوردگی ، علائم آنفولانزا و تب کمک کند. میزان ویتامین C موجود در چای عناب باعث تولید سلولهای سفید خون ، خط اصلی دفاع برای بدن می شود. اثرات ضد التهابی گلودرد را نیز تسکین می دهد.
سلامت استخوان
مقدار مناسبی از مواد معدنی در چای عناب وجود دارد ، یعنی آهن ، کلسیم و فسفر ، که می تواند به بهبود تراکم مواد معدنی استخوان و محافظت در برابر پوکی استخوان کمک کند.
عادت های خواب
چای عناب می تواند ذهن را تسکین دهد ، که باعث می شود آن را به عنوان یک کمک کننده طبیعی برای خواب ، درست قبل از خواب استفاده کنید.
طب سنتی چینی از عناب و هسته ی آن به دلیل خواص آرامش بخشی که دارد برای کاهش اضطراب و درمان بی خوابی شبانه استفاده می کنند. به این صورت که هر شب قبل از خواب یک فنجان دمنوش عناب بنوشید تا راحت تر بخوابید.بریتانیا عناب را به صورت خشک شده و یا به صورت آب نبات های طعم دار همراه با چای میل می کنند، در کره، چین و تایوان، شربت شیرین میوه عناب را مورد استفاده قرار می دهند.
سلامت قلب و عروق
امروزه با تغیر الگوی زندگی شامل کم تحرکی، استفاده طولانی مدت از تلویزیون، رایانه، گوشی همراه و همچنین نداشتن برنامه منظم ورزشی و استفاده از غذاهای چرب و پرکالری سن ایجاد اختلالات قلبی و عروق را کاهش دادهاست و گرفتی عروق یا آترواسکروز از سنین کودکی در حال شکل گیری است. عناب به دلیل داشتن ترکیبات تریترپنوئیدی (اسید اولئانونیک، اسید پومونیک و اسید پومولیک) مانع تشکیل چربیهای رسوب شونده در عروق میشود. همچنین عناب با کنترل سطح چربیهای سرم خون (کلسترول، تری گلیسرید، LDL و HDL) به دلیل داشتن ترکیبات پکتینی مانع ایجاد بیماریهای قلبی میشود. مصرف 15گرم در روز عناب به مدت یک ماه مقدار کلسترول تام، LDL و همچنین قند خون ناشتا را به مقدار معنیداری کاهش میدهد. همچنین میوه عناب منبع غنی از روی و ویتامین C بوده که مصرف آن نقش مهمی در رشد و ارتقاء سیستم اعصاب مرکزی (مغز) و ایمنی بدن ایفا خواهد کرد. عناب تازه به لحاظ خشکی و رطوبت معتدل و طبیعت کمی سرد داشته و در نسخههای بوعلی مخلوط میوه عناب با خرما، مویز و انجیر به عنوان داروی سینه تجویز شده است که از این مخلوط به میزان 50 گرم در لیتر به شکل شربت مصرف میشودچای عناب دارای مقادیر زیادی آهن است که برای گردش خون عالی است ، زیرا برای هر گلبول قرمز لازم است. این به معنای اکسیژن رسانی بیشتر به قسمتهایی از بدن است که به آن نیاز دارند ، در حالی که پتاسیم به کاهش فشار خون کمک می کند.
بهبود ظاهر پوست
یکی از خواص مهم عناب این است که می تواند از پوست بدن شما در مقابل اشعه های مضر نور خورشید محافظت کند. عناب غنی از انواع آنتی اکسیدان های قوی است که پس از مصرف می توانند اثرات مخرب نور خورشید را کاهش دهند.البته کسانی که برای مدت طولانی در معرض نور خورشید هستند بهتر است در کنار مصرف عناب از کرم های ضد آفتاب مطمئن نیز استفاده کنند. مصرف عناب در این افراد برای پیشگیری از ابتلا به سرطان پوست بسیار مفید است.اگر جوشانده عناب که با شکر شیرین شده است را مصرف نمایید خارش بدن از بین می رود.بهترین درمان برای خارش های پوستی این است که بسته به شدت و سن بیمار ده تا پنجاه عناب را کمی بکوبید و در آب بجوشانید و صاف کنید و ناشتا مصرف نمایید.فلاونوئیدها و ترکیبات فنلی موجود در چای عناب قادرند رادیکال های آزاد را قبل از آسیب به پوست خنثی کنند ، بنابراین از چین و چروک ، لکه های پیری و لکه ها جلوگیری می کنند.و همچنین مقادیر بالای فلاونوئید های موجود در دمنوش عناب به کاهش رادیکال های آزاد بدن کمک کرده و با رفع چین و چروک باعث جوان سازی پوست صورت و درمان لکه های پوستی ناشی از افزایش سن می شوند. برای درمان خارش همچنین می توانید پنجاه عناب را در یک لیوان آب بجوشانید و صاف کنید و با سکنجبین بخورید البته صبح ناشتا.همچنین راه دیگری برای درمان خارش است که عناب خشک را با عسل مخلوط کنید و در محل خارش بمالید.عناب به دلیل اکسیژنه کردنه پوست ؛ سبب سفید شدن پوست صورت می شود.عناب به صورت قطره ای برای کاهش التهاب های پوست و چشم استفاده می شود.
خواص عناب برای زنان
متاسفانه عناب میوه تقریبا ناشناخته ای می باشد ولی باید بدانید که خواص فوق العاده ای دارد.عناب علاوه بر این که می تواند از پوست شما در برابر اشعه های مضر نور خورشید مقاومت کند، دارای خواص ضد التهابی و خون سازی نیز می باشد.این ها بخشی از خواص فوق العاده این میوه می باشد.جوانان ورزشکار و بدن ساز از عناب به عنوان انرژی زا طبیعی استفاده می کنند.عناب برای زنان نیز دارای فواید بسیاری می باشد، از تاثیر بر رحم گرفته تا استفاده در مادران باردار برای افزایش انرژی و رفع بی حالی.یکی دیگر از خواص عناب برای زنان، کمک به رویش مو است.عناب دارای ویتامین های بسیار زیاد می باشد که این ویتامین ها برای تقویت ریشه مو بسیار مفید می باشند.ویتامین C، ویتامین A و ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند پلی فنول ها و مواد شیمیایی گیاهی موجود در گیاه عناب باعث رشد و تقویت ریشه موی سر شده و از ریزش مو جلوگیری می کند.علاوه بر تقویت موی سر، عناب با تثبیت کردن رادیکال های آزاد بدن از آسیب به فولیکول های مو و پوست سر جلوگیری می کند.استفاده از ۱۰ تا ۲۰ دانه عناب در روز می تواند تاثیر بسزایی در تثبیت یا بهبود شرایط موی سر داشته باشد.محققین در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با آزمایش تاثیر عناب بر روی فولیکول های مو سر جانوران آزمایشگاهی به خواص تقویتی عناب بر روی مو و پوست رسیدند.
تاثیر عناب بر رحم
یکی دیگر از مشکلاتی که زنان با آن برمیخورن، مشکلات رحم است.خواص عناب برای زنان سبب می شود که این مشکلات به حداقل برسد.یکی دیگر از تاثیراتی که عناب بر روی رحم می گذارد را می توان در درمان تخمدان هایی که پلی کیستسک هستند نام برد.یکی از مهم ترین علت های نازایی در سال های اخیر سندروم تخمدان پلی کیستیک می باشد.در ایران حدود ۵ تا ۱۵ درصد زنان که در سنین باروری می باشد دچار این سندروم می باشند.برخی از مطالعات اخیر انجام شده نشان می دهد که خاصیت آنتی کارسینوژنیک عناب سبب تاثیر بر جسم رحم، گردنه رحم و … می شود و باعث بهبود تخمدان پلی کیستیک می شود.
مصرف عناب در طب سنتی
در طب سنتی آمده است که برای درمان سردرد و سرگیجه روزانه ۵ عدد عناب بخورید.بهترین درمان برای خارش های پوستی این است که بسته به شدت و سن بیمار ده تا پنجاه عناب را کمی بکوبید و در آب بجوشانید و صاف کنید و ناشتا مصرف نمایید.اگر دنبال یک شربت حرفه ای و خانگی برای درمان سرفه و سینه درد و … هستید کافی است که ۵۰ گرم خرما و عناب و کشمش و انجیر را در یک لیتر آب بجوشانید و صاف کنید.برای درمان سنگ کیسه صفرا می توانید ۵۰ گرم عناب را در صد گرم از عرق بیدمشک و ۱۰۰ گرم عرق کاسنی خیس کرده و صاف کنید و روزی سه مرتبه و در هر مرتبه دو قاشق غذاخوری قبل از خوردن غذا بخورند.برای درمان کمردرد می توانید به مدت یک هفته ده عدد عناب را اول بمکید و بعد بخورید.اگر دنبال درمان خانگی سنگ مثانه می گردید کافی است که سی عدد عناب را شب بخیسانید و صبح ناشتا بخورید.اگر سی عدد عناب و پنج عدد تخم گشنیز را در یک لیوان آب جوش بجوشانید و صبح ناشتا بخورید برای درمان سردردهای عمومی خیلی خوب است.برای درمان خارش همچنین می توانید پنجاه عناب را در یک لیوان آب بجوشانید و صاف کنید و با سکنجبین بخورید البته صبح ناشتا.همچنین راه دیگری برای درمان خارش است که عناب خشک را با عسل مخلوط کنید و در محل خارش بمالید.عناب طبعی معتدل و کمی سرد دارد.
عوارض جانبی چای عناب
با وجود مزایای فراوان، برخی عوارض جانبی مانند عوارض بارداری و تداخلات بالقوه دارویی وجود دارد. مانند هر نوع چای گیاهی، از چای عناب به میزان متوسط استفاده کنید. تحقیقات متناقض در مورد ایمنی این چای برای زنان باردار منجر به توصیه ای کلی برای خودداری از مصرف آن شده است. اگر دیابتی هستید، این چای می تواند قند خون شما را خطرناک کاهش دهد، بنابراین اقدامات احتیاطی را انجام دهید.