یکی از فراورده های لبنی پر خاصیت، سرشیر می باشد. سرشیر به راحتی تهیه می شود. برای درست کردن سر شیر خانگی سعی کنید از شیر های محلی و پر چرب که مواد افزودنی ندارند، استفاده کنید. سر شیر از تجمع چربی های بافت درون شیر درست میشود، به همین خاطر بهتر است در مصرف آن زیاده روی نکنید؛ زیرا که کلسترول زیادی دارد و باعث رسوب چربی در دیواره های رگ ها می شود.این فراوره لبنی مناسب برای ورزشکاران و کسانی که در طول روز فعالیت های سنگین انجام می دهند است.
برای تهیه سرشیر؛ ابتدا شیر را درون ظرفی که عمق کمی دارد و پهن است بریزید. مثل تابه متوسط سپس روی حرارت با شعله متوسط گذاشته تا بجوشد. بعد از اینکه شیر شروع به جوشیدن کرد شعله را کم کنید و اجازه دهید 15 دقیقه شیر به آرامی بجوشد سپس شعله را خاموش کرده و صبر کنید تا شیر خنک شود .سطح شیر یک لایه ای از چرب مثل کاغذ ایجاد می شود که آن سر شیر است آن را با قاشق برداشته و دوباره شعله را روشن کنید تا بجوشد تا 3 مرحله می توانید این کار را انجام دهید . سر شیر خانگی کمی زرد رنگ می شود.
سرشیرهای جمع شده را در ظرفی بریزیدو دریخچال قرار دهید و در وعده ی صبحانه آن را همراه با عسل میل کنید.سرشیر همراه با عسل، شیره خرما و مربا یکی از لذیذترین مواد غذایی است که می توان در وعده صبحانه میل کرد و طرفداران زیادی نیز دارد.
شیر چربی بالایی دارد، این چربی ها چگالی کمتری نسبت به بقیه اجزای شیر دارند و در صورت ساکن ماندن شیر، روی سطح آن جمع می شوند. به این چربی ها سرشیر گفته می شود.
یک قاشق غذاخوری سرشیر ۶۰ کالری دارد. به عبارتی هر ۱۰۰ گرم سرشیر ۵۹۶ کالری دارد.از آنجا که چربی سبک بوده و به مرور بر روی شیر جمع می شود، معمولا سرشیر مقدار فراوانی از چربی شیر را در خود جای می دهد.
طبع سرشیر در طب سنتی گرم و تر است و مصرف آن برای سرد مزاجان مناسب است. افراد گرم مزاج بهتر است سرشیر را به همراه مصلحش مصرف نمایند.
سرشیر چیست؟
شیر چربی بالایی دارد، این چربی ها چگالی کمتری نسبت به بقیه اجزای شیر دارند و در صورت ساکن ماندن شیر، روی سطح آن جمع می شوند. به این چربی ها سرشیر گفته می شود. برای تهیه سرشیر به صورت سنتی ابتدا شیر را به مدت یک الی ۲ ساعت با حرارت ملایم می جوشانند، سپس اجازه می دهند تا شیر به آرامی سرد شود و در طی سرد شدن قسمت چربی جمع شده روی سطح آن را جدا می کنند. امکان تهیه سرشیر از شیر های پاستوریزه و گرمادیده وجود ندارد. در واقع نوعی مولکول پروتئینی در شیر وجود دارد که باعث می شود چربی های شیر در زمان سرد شدن به یکدیگر بچسبند، اما گرمای زیاد این مولکول ها را از بین می برد.
تفاوت سرشیر و خامه
تفاوت اصلی سرشیر و خامه در فرآیند تولید آن هاست، همانطور که ذکر شد سرشیر از سرد کردن شیر گرما ندیده تهیه می شود. برای تهیه خامه شیر را در دستگاه سپراتور می ریزند، این دستگاه با سرعت بالایی حول محورش می چرخد و قسمت چربی شیر که نسبت به سایر اجزای شیر سبک تر است، در اطراف محور این دستگاه جمع می شود. برای تولید خامه این چربی ها را با مقداری مشخصی شیر مخلوط می کنند.
خواص سرشیر در طب سنتی چیست؟
- سرشیر و دیابت: افراد مبتلا به دیابت نوع دو باید از مصرف سرشیر و دیگر غذا های پرچرب پرهیز کنند.
- خواص سرشیر برای بدنسازی: سر شیر به دلیل داشتن پروتئین برای سلامت و قدرت عضله ها مفید است و به همین دلیل مصرف آن به ورزشکاران توصیه میشود.
- سرشیر و کبد چرب: افرادی که دچار کبد چرب هستند باید در مصرف سرشیر احتیاط کنند زیرا این فرآورده لبی چربی بالایی دارد و برای آن ها مضر میباشد.
- خواص سرشیر در بارداری: استفاده از سرشیر در دوران بارداری و شیردهی توصیه میشود زیرا مصرف آن از پوکی و نرمی استخوان فرزندتان پیشگیری میکند.
- سرشیر و یبوست: سرشیر ملین است و به همین دلیل استفاده از آن موجب رفع یبوست میگردد.
- خواص سرشیر برای کودکان: سرشیر گزینه بسیار خوبی برای کودکان است و استفاده آن در وعده صبحانه توصیه میشود.
- خواص سرشیر برای مو: سرشیر یک مرطوبت کننده طبیعی مو است و مصرف آن از خشکی زیاد مو و همچنین ریزش مو جلوگیری میکند و سبب تقویت مو میگردد.
- خواص سرشیر گاومیش: شیر گاومیش در مقایسه با شیرگاو از چربی بالاتری برخوردار و غنی تر میباشد. شیر گاومیش پروتئین بیشتری نسبت به شیر گاو دارد. همچنین این شیر از ارزش غذایی بیشتر نیز برخوردار است.
با مصرف سرشیر از سرطان پستان پیشگیری کنید
طبق تحقیقات و مطالعات انجام شده استفاده از پروبیوتیک ها در افزایش نسبت باکتری های مفید در سینه که باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان سینه میشوند، موثر است. استرپتوکوک و لاکتوباسیلوس جزو باکتری های تقویت کننده سلامتی هستند که دارای خاصیت ضد سرطانی میباشند.
خانم ها و به ویژه آن دسته از افرادی که در معرض ابتلا به این سرطان هستند باید به منظور افزایش این باکتری های سالم در داخل سینه خود از پروبیوتیک لاکتوباسیلوس استفاده نمایند.مشاهدات در خانم های مبتلا به سرطان سینه نشان میدهد که میزان باکتری های مضر در آن ها بالاست و وجود این باکتری ها سبب تجزیه دو رشته در DNA آن ها میشود و آسیب وارد شده به DNA سبب ابتلا این افراد به سرطان میشود.
استفاده از پروبیوتیک هایی مثل سرشیر در پیشگیری از ابتلا زنان به سرطان سینه موثر است. طبق تحقیقات انجام شده مصرف پروبیوتیک ها سبب تولید آنتی اکسیدان هایی میشود که گونه های اکسیژن واکنشی را که باعث آسیب زدن به DNA میشوند و در نتیجه موجب ابتلا فرد به سرطان میشود را خنثی میسازد.
مضرات سرشیر
سرشیر در واقع چربی شیر است که جدا شده است، بنابراین خواص شیر را ندارد و نمی تواند کلسیم و پروتئین مورد نیاز بدن را تامین کند، همچنین مصرف بیش از حد این ماده غذایی ممکن است با عوارض زیر همراه باشد
- افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلب و عروق: تقریبا ۶۰% سرشیر از چربی تشکیل شده است، بنابراین مصرف طولانی مدت سرشیر باعث افزایش کلسترول یا چربی خون می شود. تجمع این چربی ها در رگ های خونی باعث کاهش جریان خون شده و خطر سکته قلبی را افزایش می دهد
- افزایش خطر ابتلا به تب مالت و سل: در برخی از مواقع ممکن است شیر به میکروب های بیماری زا همچون میکروب سل و تب مالت آلوده باشد و از آنجاییکه برای تهیه سرشیر، شیر با حرارت ملایم جوشانده می شود، این میکروب ها همچنان در شیر باقی می مانند. در چنین شرایطی مصرف این ماده غذایی خطر ابتلا به تب مالت و بیماری سل را افزایش می دهد.
- اضافه وزن: سرشیر چربی و کالری بالایی دارد و مصرف آن باعث اضافه وزن می شود. معمولا متخصصان تغذیه به افرادی که اضافه وزن دارند توصیه می کنند این ماده غذایی را از رژیم غذایی خود حذف کنند یا مصرف آن را به حداقل برسانند