برای خودخواهی تعریف واحدی به ثبت نرسیده است. نظریه پردازان روانشناسی هر کدام خودخواهی را به گونه ای تعریف کرده اند. برخی آن را توجه بیش از حد فرد به خودش، نفع و لذتی یا رفاه شخصی اش را گویند که در آن وجود دیگران لحاظ نشود. خودخواهی خصوصیتی برعکس ایثار یا نوع دوستی است. در این نوع رفتار، شخص خود را ارجح و برتر نسبت به دیگران می بیند و خواسته های خود را بر دیگران مقدم می دارد. نشانه های خودخواهی تا حدی شبیه به شخصیت خودشیفته است.رفتارهای خودخواهانه در مردان بیشتر است پژوهشگران با انجام آزمایش هایی ارتباط بین جنسیت و تمایلات خودخواهانه یا ایثارگرانه در افراد را کشف کردند، نتیجه این تحقیق، در این مطلب در اختیار شما قرار دارد .
زنان خود خواه هستند یا مردان؟
بخشی از مغز زنان در برابر اعمال ایثارگرانه و کمک به دیگران واکنش بیشتری نشان میدهد، در صورتی که در مردان این بخش از مغز با خودخواهی و خودبزرگ بینی فعال خواهد شد، شاید این دلیلی باشد بر اینکه زنها تمایلات بیشتری به ایجاد دوستی و روابط محبت آمیز با دیگران دارند .
به گفته فیلیپ توپلر ، پروفسور عصب شناس دانشگاه زوریخ ، زنان ارزشهای ذهنی بیشتری بر رفتارهای اجتماعی و تعامل با دیگران می گذارند، در حالی که منشا رفتارهای خودخواهانه در مردان بیشتر است . در هر دو جنس، چیزی که ارزشها را کد گذاری می کند، سیستم دوپامین است . منظور از این سیستم ، تغییر فعالیت مغز متناسب با ارزشی است که ما برای روابط اجتماعی خود قائلیم .دوپامین در واکنش های مغزی نقش اساسی دارد و درلحظه های خوشی و لذت ، آزاد می شود و به مغز در پردازش ارزشها کمک می کند . این قابلیت ذهنی ساختار مغز در روان شناسی به عنوان جسم مخطط ( خط دار) شناخته می شود. همین قابلیت مغز است که توسط تارهای عصبی سیگنال ها را از قشر مغز ، تالاموس و نواحی دیگر مغز دریافت کرده و انتقال می دهد .
توپلر و همکارانش برای یافتن تاثیر دوپامین بر رفتار زنان و مردان مجموعه ای از آزمایش ها انجام دادند . در آزمایش اول 56 زن و مرد در تصمیم گیری برای سهیم شدن یک جایزه مالی با دیگران یا نگهداشتن آن برای خودشان آزاد گذاشته شدند و در مرحله بعد همین امکان به آنها داده شد، البته قبل از تصمیم گیری شبه دارویی به نام آمیزول پراید (نوعی داروی آرام بخش که برای درمان نشانه های بیماری اسکیزو فرنی به کار می رود) به آنها تزریق شد . در حالت اول اکثر زنان کمتر خودخواهانه عمل کردند و بیشتر تمایل به سهیم شدن با دیگران داشتند، اما در مرحله دوم زنان خودخواهانه و مردان سخاوتمندانه تر عمل کردند .
در اثبات یافته های گفته شده ، پژوهشگران از هر دو گروه (ام.آر.آی ) گرفته و دریافتند که در حالت عادی (بدون تزریق داروی خاصی ) استیریاتوم (جسم مخطط) در زنان فعال تر و به همین دلیل تمایلاتشان در انجام امور جمعی و روابط اجتماعی قویتر است . بر این اساس این تفاوتها در ساختار ذهنی و پایه های بیولوژیکی مغز زنان و مردان است که سبب تفاوت واکنشهای رفتاری آنها از جمله خودخواهی ، فداکاری ، خودبزرگ بینی و ... می شود .اطلاعات به دست آمده از تحقیقات انجام شده به جای جداسازی زنان و مردان از یکدیگر و برتری دادن یک گروه بر دیگری از لحاظ شایستگی های ذاتی ، میتواند برای داشتن جامعه ای بهتر به کار گرفته شود تا به دور از لحاظ کردن جنسیت ، اجتماع را به سمت شایسته سالاری پیش برد.
آثار مخرب خودخواهی بر زندگی مشترک
زندگی و برخورد مداوم با شخص خودخواه می تواند باعث آسیب های جدی روحی و روانی در انسان شود. یکی از بارزترین مشکلاتی که اطرافیان این افراد دچار آن می شوند، کمبود اعتماد به نفس است. فرد خودخواه گاهی تا جایی خود و نقش خود را در زندگی تان پررنگ می کند که شما دیگر خودتان را نمی بینید.روانشناسان توصیه میکنند افرادی که با شخص خودخواه در ارتباطند باید به صورت مداوم بر روی نقاط قوت و توانایی های خود تمرکز کنند و آنها را در خود تقویت کنند. انها باید وابستگی خود را به افراد خود محور کمتر کنند تا آسیب کمتری متوجه ایشان شود. به این نکته توجه داشته باشید که سلامت روان شما در اولویت است شما وظیفه ندارید همیشه فداکار و ایثارگر باشید.
علائم یک همسر خودخواه
همسرتان ممکن است خونسرد و تنبل باشد اما این دلیل به تنهایی کافی نیست که نتیجه بگیرید که او خودخواه است.در حالی که چنین رفتارهایی می توانند برای شما آزار دهنده باشد، اما خودخواهی ریشه های عمیقتری دارد.موارد زیر چند نشانه از خودخواهی همسر میباشد:
- او انتظار دارد که شما به تمام امور رسیدگی کنید
- همسر خودخواه در مورد وظایف شما سخنرانی می کند.
- تنها چیزی که مهم است راحتی اوست
- همسر خودخواه همیشه خود را در اولویت قرار میدهد
- زندگی شما مملو از انتخاب های همسرتان است
- تعطیلات شما تنها برای خوشحالی اوست
- همسر خودخواه درباره پس انداز سخنرانی می کند اما خودش به آن عمل نمیکند
- رابطه جنسی یکطرفه
- همسر خودخواه نه شما را حمایت میکند و نه از شما قدردانی میکند
راه های برخورد با همسر خودخواه
به یاد داشته باشید که خودخواهی می تواند رفتار ذاتی افراد باشد یا ممکن است از کودکی چنین بوده باشند. بنابراین، تغییر آنها یک شبه آسان نیست. اما بدون اینکه همه چیز ممکن را امتحان کنید تسلیم نشوید. در اینجا چند روش برای کنار آمدن با یک همسر خودخواه آورده شده است.
گفتگو کنید، اما شکایت نکنید.
یکی از بزرگترین اشتباهاتی که می کنیم شکایت است. مهم نیست که چقدر ناامید شده اید یا همسرتان کم توجه است، هرگز به او نگویید خودخواه. این فقط باعث ایجاد روحیه دفاعی در آنها خواهد شد. در عوض، سعی کنید انتظارات خود را ابراز کنید.به طور مثال، اگر نوبت شوهر شما است که بچه ها را به کلاس برساند و او به راحتی آن را روی دوش شما گذاشته است، برای او توضیح دهید همانطور که مجبور هستید در محل کار باشید نمی توانید این کار را انجام دهید و این مهم است.
بر نکات مثبت آنها تمرکز کنید.
ممکن است ۹۹ درصد برای شما ثابت شده باشد که همسرتان خودخواه است. اما ممکن است در بیشتر شرایط آنها شما و بچه ها را در اولویت قرار دهند. این بدان معناست که هنوز زمینه تغییر وجود دارد. به جای تأمل در رفتارهای خودخواهانه آنها، سعی کنید روی نکات مثبت آنها تمرکز کرده و آنها را تشویق کنید.به عنوان مثال، همسر شما معمولاً خود را درگیر امور مربوط به والدین شما نمی کند. اما در یک موقعیت اگر او پیشنهاد کرد از آنها مراقبت کند، از او برای این حرکت قدردانی کنید. چنین چیزهای کوچکی می تواند تغییر بزرگی ایجاد کند.
بگذارید مسئولیت ها را به عهده بگیرند.
مسئولیت پذیری یک ویژگی مهم است که در تمام جنبه های زندگی نقش پررنگی دارد و رابطه عاطفی نیز از این قاعده مستثنی نیست.ممکن است شما ندانسته از عهده هر مسئولیتی برآیید و فرصت کمی برای همسرتان برای انجام هر کاری ایجاد کنید. این ممکن است باعث شود آنها در انجام مسئولیت ها کنار گذاشته و یا مردد باشند. بنابراین، مسئولیت ها را به وضوح مشخص کنید و بگذارید همسرتان سهم خود را برای خانواده انجام دهد.
خود را جدی بگیرید.
توجه را به سمت خود معطوف کنید. لازم نیست نیازها و خواسته های خود را نادیده بگیرید و خواسته های شریک زندگی خود را جایگزین آنها کنید. این باعث نمی شود آنها فداکاری های شما را درک کنند بلکه رفتارهای خودخواهانه آنها را افزایش می دهد. ضمن انجام مسئولیت در قبال خانواده، بر خواسته ها، آرزوها و خوشبختی خود تمرکز کنید.
بلند و واضح صحبت کنید.
شما نمی توانید ساکت بمانید و امیدوار باشید که همسرتان روزی تغییر کند. اگر اعمال آنها باعث رنج شما می شود، بلند صحبت کنید. اما مواظب باشید که پرخاشگر نباشید زیرا درگیری سخت به پایان خواهد رسید. نرم اما محکم باشید. سر آنها داد نزنید و سرزنش نکنید. از کلمات خود به دقت استفاده کنید اما مطمئن شوید که کلماتتان قدرتمند هستند.
زمان خودخواهی از همسران خود خواه دوری کنید.
در حالی که صبور بودن با همسر بسیار مهم است، اما شما نمی توانید برای همیشه این ویژگی را تحمل کنید. به آنها اجازه ندهید از نیت خوب شما سو استفاده کنند. اگر همسرتان در برابر تمام تلاش های شما برای تغییر آنها مقاومت می کند، دیگر کاری از دست شما بر نمی آید. اگر آنها همچنان به خود شیفتگی خود ادامه دهند و همچنین بد دهن شوند، شاید دور شدن از آنها گزینه بهتری باشد.اما قبل از گرفتن تصمیم جدی، مطمئن شوید که در ارزیابی اینکه همسرتان خودخواه است یا خیر درست عمل کرده اید زیرا بر اساس چند اتفاق نمی توانید نتیجه بگیرید که آنها خودخواه هستند.
آیا شوهرتان سالگرد ازدواجتان را فراموش می کند؟!
