دستگاه های ارتودنسی شامل دو شکل کلی ثابت و متحرک می باشند که بسته به نوع مشکل بیمار یکی از آنها یا هردو بکار می رود . وجه تسمیه این دستگاهها بر مبنای قابلیت جابجایی آنها توسط بیمار است. در دستگاه ارتودنسی ثابت اجزاء به صورت نگین هایی بر روی دندان چسبانده شده و ثابت می گردند. در حالی که دستگاههای متحرک ساختارهای پلاستیکی شکلی هستند که توسط خود بیمار گذاشته و برداشته می شوند.
یکی از سوالات رایج از سوی بیماران این است که ارتودنسی ثابت بهتر است یا ارتودنسی متحرک ؟ پاسخ این است که هر کدام اینها کاربرد، مزایا و معایب خود را دارند. به عنوان مثال برای درمان های هدایت رشد فک که در طول دوره رشد بیماران صورت می گیرد ، ارتودنسی ثابت تقریبا” کمکی نمی تواند بکند و باید از دستگاههای متحرک بهره برد. از سویی ردیف کردن دندانها به صورت دقیق و با رعایت جزئیات تنها توسط ارتودنسی ثابت محقق می گردد.
از مهمترین مزایای ارتودنسی ثابت، کاهش نیاز به همکاری بیمار در خصوص گذاشتن مرتب دستگاه می باشد و البته اینکه نیروی وارده به دندانها در سه بعد فضایی قابل تنظیم می باشد. مهمترین عیب دستگاههای ثابت ارتودنسی، لزوم دقت بالای بیمار در امر رعایت بهداشت دهان و دندانها می باشد زیرا حضور دستگاههای ثابت داخل دهان روند معمول مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را مختل می کند.
مهترین مزیت ارتودنسی متحرک امکان راحت تر رعایت بهداشت دهان است و در مقابل ارتودنسی ثابت قرار دارد. به گونه ای که حین غذا خوردن و مسواک زدن بیمار می تواند پلاک یا دستگاه متحرک خود را بردارد. همین نکته مهمترین عیب دستگاههای متحرک را نیز رقم می زند. به این مفهوم که به دلیل قابلیت گذاشتن و برداشتن از سوی بیمار، نیاز به همکاری بالای بیمار در استفاده مرتب دارد.
خصوصیات دستگاههای ارتودنسی
نباید مانع رشد و نمو طبیعی باشد.باید ساده و محکم باشد و بتواند در محیط دندان قرار گیرد.باید نیروی لازم را در جهت صحیح بوجد اورد.باید از retention کافی برخوردار باشد (در حین صحبت ، غذا خوردن و فعالیت عادی در جای خود باقی بماند)ایجاد حرکت نامطلوب نکند در جایی که قرار است دندان حرکت کند ، فقط دندان مورد نظر حرکت نماید و در بقیه قسمت ها حرکتی دیده نشود.دستگاه نباید باعث ایجاد پوسیدگی ، عوارض روی دندان ، ضایعات مخاطی و التهاب روی بافت نرم شود.بزاق انرا از بین نبرده و ایجاد تغییرات شیمیایی و یا مسمومیت نکند.دستگاه باید سبک و قابل حمل برای بیمار باشد.نیروها بر اساس موقعیت دندان تحت کنترل باشد.دستگاههای ارتودنسی باید با قسمتهای بدن سازگار یا Biocompatible باشند.
استفاده از چند روش مطمئن برای اصلاح طرح لبخند
الاستیکها (کش های ارتودنسی)
استفاده از الاستیکها طرز قرار گیری دندانهای بالا و پایین و یا بعبارتی جفت شدن دندانهای بالا و پایین را روی همدیگر اصلاح می کند. الاستیکها را طبق دستورالعملمتخصص ارتودنسی استفاده کنید و به یاد داشته باشید که اگر همانطور که پزشک به شما آموزش داده استفاده کنید کارایی بیشتری خواهد داشت.
فورسوس (Forsus)
دستگاه فورسوس جایگزینی برای دستگاه هدگیر می باشد که باعث تحریک رشد فکی (قبل از جهش رشدی) و به کاهش اوربایت (جلو زدگی دندانهای بالا) اصلاح طرز قرار گیری دندانها روی هم کمک کرده و احتمال جراحی در آینده را کاهش می دهدکه توسط متخصص ارتودنسی مورد استفاده قرار می گیرد.
هدگير (HEADGEAR)
دستگاه هدگیر در درمان بیمارانی که دندان های فک بالای آنها جلوزده (فک بالا نسبت به فک پایین جلو است) و یا برعکس استفاده می شوددستگاه هدگیر به آرامی روی دندان ها قرار می گیرد و باعث مهار کردن رشد بیش از اندازه فک جلوزده می شود و فک متقابل را درجهت رشد تحریک می کند توسط متخصص ارتودنسی.
هربست (HERBST)
دستگاه هربست باعث کاهش اووربایت (جلوزدگی دندانهای بالا) می شود که این عمل بوسیله تحریک رشد فک پایین به سمت جلو و حرکت دندانهای آسیا فک بالا به سمت عقب امکان پذیر می شود.این دستگاه بیشتر برای بیماران زیر جهش رشدی در حدود 12 تا 15 ماه استفاده می شود توسط متخصص ارتودنسی.
