اسفرزه گیاه بومی آسیا، اروپا و آفریقای شمالی است. این گیاه به تخم سفید نیز معروف است. اسفرزه گیاهی چند ساله است و ارتفاع آن به 10 سانتی متر می رسد. گل های آن ریز و سفید هستند. دانه های این گیاه خواص دارویی دارند و در طب سنتی از آن ها استفاده می شود. دانه های آن رنگی مایل به خاکستری دارند. اسفرزه با نام های اسپرزه، برغوشی، شکم پاره و سفیدخوش نیز شناخته می شود. از خواص اسفرزه می توان به افزایش حجم آن موقع جذب رطوبت اشاره کرد. هنگامی که دانه اسفرزه در آب قرار می گیرد، حجم آن نسبت به قبل چندین برابر می شود. در این حالت اسفرزه لعاب می کند. این گیاه خواص فوق العاده ای برای سلامتی دارد.
فواید گیاه اسفرزه
بسیاری از افراد پس از شنیدن نام اسفرزه می پرسند خواص اسفرزه چیست ؟ این گیاه سرشار از فیبر و پروبیوتیک است. تخم سفید موجب کنترل بیماری دیابت، بهبود وضعیت پوست، تقویت چشم، کاهش وزن و… می شود. از خواص اسفرزه طب سنتی استفاده فراوان می کند. مصرف اسفرزه از گذشته تا امروز بسیار رواج داشته است. اسفرزه طیف وسیعی از بیماری ها را پوشش می دهد و موجب درمان آن ها می شود.
خصوصیات تغذیه ای اسفرزه
- غنی از ویتامین ها (a, c, d, e, k)
- شامل مواد معدنی (کلسیم, آهن, منیزیم, فسفر, پتاسیم)
- حاوی اسیده ای چرب امگا (امگا 3, امگا 3) است.
- منبع خوب فیبر رژیمی
- ملین طبیعی
- نرم کننده طبیعی
- دارای خواص جاذب رطوبت
بررسی خواص و مزاج اسفرزه در طب سنتی
خواص و طبع اسفرزه (اسپرزه) بدین قرار است:
- مزاج اسفرزه سرد و تر است.
- خوردن لعاب اسفرزه موجب تسکین حرارت و تشنگی می باشد.
- لعاب اسفرزه برای بیماری های صفراوی مانند تب های گرم، غلیان خون، ناراحتی و خشونت سینه و حلق و زبان، سردرد، زخم روده و رفع یبوست روده ها که منشاء آن علل صفراوی یا عوارض حاصله از خوردن داروهای گرم است بسیار مفید می باشد.
- برطرف کننده خشونت حلق و گرفتگی صدا که از گرمی و حرارت باشد. برای این منظور اسفرزه را در آب بریزید و بگذارید بماند و در چند نوبت به جای آب خوردن از آب آن میل کنید.
- لعاب اسفرزه در کاهش درد و رفع خارش و قطع خون ریزی بواسیر نافع است.
- آب دم کرده اسفرزه مدر است و برای سوزاک مفید می باشد.
- قرقره دائم و جرعه جرعه خوردن لعاب آن، گلودرد را درمان می کند
- نگهداری آب و لعاب اسفرزه در دهان، برفک، سوختگی و تاول و زخم های دهان را درمان می کند.
- قرار دادن اسفرزه خیس خورده، برای رفع خارش و سوزش محل گزیدگی پشه یا حشرات، توصیه می شود.
- مالیدن یک لیوان لعاب اسفرزه بر روی موها بعد از حمام و سپس آبکشی آن، برای موهای خشک مفید است.
- ضماد آن با روغن گل برای درد مفاصل گرم مفید است.
- خوردن اسفرزه حل شده در آب خنک برای درمان گُر گرفتگی خانم هایی که یائسه شده اند، مفید است.
طرز استفاده از اسفرزه
بهتر است قبل از مصرف آن با طرز استفاده از اسفرزه و تداخل دارویی آن آشنا شوید. از استفاده از اسفرزه و داورهای ملین به طور همزمان خودداری کنید. همچنین برای تأثیر بهتر آن، در طول روز آب بیشتری بنوشید. اسفرزه معمولا به صورت پودر استفاده می شود. از آن همراه با آب به صورت کپسول نیز استفاده می شود. همچنین دانه اسفرزه را در آب می ریزند تا خیس بخورد و سپس از خواص آن استفاده می کنند. استفاده از اسفرزه همراه با شیر یا آبمیوه طبیعی نیز رایج است. بهترین زمان مصرف آن صبح به صورت ناشتا و شب ها قبل از خواب است.
عوارض جانبی اسفرزه
ممکن است گاز یا گرفتگی و درد شکمی رخ دهد. اگر این عوارض جانبی ادامه پیدا کند و یا بدتر شود، باید به پزشک خود بگویید.اگر شما هر کدام از موارد زیر را تجربه کردید، بلافاصله به پزشک خود زنگ بزنید:
- سختی در تنفس
- سختی در قورت دادن
- درد شکم
- خارش
- جوش پوستی
- تهوع
- استفراغ
- درد سینه
باید این ماده را با حداقل یک لیوان آب و یا مایع دیگر مصرف کنید، تا در گلوی شما ورم نکند و باعث خفگی نشود. واکنش آلرژیک شدید به اسفرزه نادر است. با این وجود، اگر علائم واکنش آلرژیک را داشتید، فوراً به دنبال توجه پزشکی باشید، از جمله خارش / تورم، گیجی شدید، خارش شدید و تنفس دشوار.