برخی افراد به حدی بر روی مسئله ی اضافه وزن خود حساس هستند که حاضرند به هر شیوه ای وزن خود را کم کنند و به این موضوع توجه نمی کنند که شاید روشی که مد نظرشان است برایشان خطرناک و دردسر آفرین باشد. رژیم غذایی مونو یا رژیم تک غذایی بحث این مطلب ماست.
تاریخچه رژیم تک خوری یا مونو
در سال ۲۰۰۶ پِن جیلت (شعبده باز آمریکایی) کتابی به نام «پِرِستو! چگونه من بیش از ۴۵ کیلوگرم وزن کم کردم و سایر داستان های جادویی» به چاپ کرد. در آن کتاب، او می گوید شروع کاهش وزن را با یک دوره دوهفته ای رژیم تک خوری آغاز کرد. ایدهٔ این رژیم بر این اساس بود که او الگوی تغذیه معمولش را رها کند و رژیم غذایی سالم تری را آغاز کند. جیلت به مدت ۱۴ روز چیزی غیر از سیب زمینی نخورد (تقریبا ۵ عدد در روز)؛ سپس خوردن میوه ها، سبزیجات و برخی غلات کامل را شروع کرد. زمانی که کتاب او چاپ شد، رژیم تک خوری تبدیل به تیتر خبرها شد و کم کم افراد زیادی به دنبال کردن این رژیم علاقه مند شدند.
رژیم مونو چگونه است؟
در رژیم مونو یا تک خوری، افراد یک ماده غذایی مانند سیب زمینی، موز، مرغ یا یک نوع غذای خاص مانند سالاد سزار، خورشت قیمه و غیره را به مدت یک هفته تا یک ماه در تمام وعده ها غذایی خود مصرف می کنند. نکته مهم در رعایت این رژیم این است که افراد بعد از مدتی نمی توانند حجم زیادی از ماده غذایی را مصرف کنند و این کاهش اشتها و احساس سیری در افراد باعث کاهش میزان کالری دریافتی می شود. از انواع رژیم های مونو می توان به رژیم سیب، رژیم موز، رژیم آب و رژیم خیار نیز اشاره کرد.
آیا رژیم مونو یک رژیم اصولی است؟
رژیم اصولی رژیمی است که در آن فرد در طول روز و در طی 6 وعده غذایی که به صورت 3 وعده اصلی و 3 میان وعده تعریف می شود، هر 5 گروه مواد غذایی را دریافت کند. هر نوع رژیمی که خلاف روند دریافتی اشاره شده برنامه ریزی شود، رژیم غیر اصولی بحساب می آید. رژیم مونو رژیم غذایی است که در آن تنها یک گروه از 5 گروه مواد غذایی به بدن فرد می رسد و علاوه بر این بدن با محدودیت کالری بسیار زیاد نیز روبرو است. رژیم مونو برای کسانی که به کاهش وزن سریع تمایل دارند، می تواند گزینه مناسبی باشد. اما در نظر داشته باشید که کاهش وزن سریع تنها موجب از دست رفتن آب بدن می شود و تاثیری بر روی چربی ها ندارد. این موضوع باعث برگشت بسیار راحت وزن کاسته شده بعد از اتمام دوره رژیم خواهد شد.
فواید رژیم مونو
رژیم مونو به عنوان یک رژیم لاغری سریع شناخته می شود. رژیم مونو می تواند برای افرادی که:
- نیاز به کاهش وزن سریع دارند
- دچار بیماری خاصی شده و باید مواد غذایی محدودی مصرف کنند
- محدودیت های غذایی دارند
- یا دچار استپ وزنی شده اند
گزینه مناسبی باشد. در غیر این صورت رعایت این برنامه غذایی برای افراد سالمی که دچار اضافه وزن یا چاقی هستند ابدا توصیه نمی شود. چرا که رعایت این رژیم می تواند مانند دیگر رژیم های لاغری غیر اصولی باعث ایجاد آسیب و کمبود های مواد معدنی و ویتامینی در بدن فرد شود. نکته مهم دیگری که در رژیم مونو وجود دارد راحتی در رعایت آن است، راحتی به معنی تنوع کم و خرید آسان تر برای رعایت این برنامه غذایی.
عوارض رژیم لاغری مونو
با توجه با شکل برنامه غذایی در رژیم مونو مشکلاتی مانند موارد زیر می تواند پس از مدتی بروز کند:
محدودیت خطرناک: محدودیت های کالری، درشت مغذی و ریز مغذی ها در این رژیم بسیار زیاد هستند. درشت مغذی و ریز مغذی ها اصلی ترین ارکان برای ادامه فعالیت های سالم بدن محسوب هستند. زمانی که بدن دچار کمبود یا قحطی این مواد شود، عملکرد صحیحی را نخواهد داشت. عدم عملکرد صحیح بدن می تواند در تمامی ارگان ها و اندام ها اتفاق بی افتد که در شرایط حاد فرد دچار سوء تغذیه نیز خواهد شد.
عادت غذایی اشتباه: برخلاف باور عموم، هدف اصلی از رعایت رژیم های غذایی ایجاد یک سبک زندگی و عادات غذایی صحیح در کنار کاهش وزن است. لذا پیروی کردن از رژیم هایی مانند رژیم مونو نه تنها عادات غذایی اشتباه گذشته را اصلاح نخواهد کرد بلکه خود باعث ایجاد عادت غلط غذایی نخوردن و تک غذا بودن می شود.
ناپایداری: کمبود های تغذیه اثرات متفاوتی بر اندام و ارگان های بدن می گذارد. یکی از اصلی ترین ارگان ها که تحت تاثیر رژیم دچار اختلال عملکرد می شود، مغز و سیستم عصبی بدن است. مغز برای فعالیت خود به قند و گلوکز نیاز دارد. اگر این مواد کمتر از حد لازم به مغز برسد، فرد دچار پرخاشگری و تغییر خلق و خو خواهد شد. همچنین اگر ویتامین و دیگر ریز مغذی ها به بدن نرسند، انتقال های عصبی و حتی حواس بدن نیز دچار مشکل می شوند. در این حالت فرد دچار ناپایداری های عصبی شده است.
تحلیل بدنی: عضلات بدن برای حفظ ساختار خود به پروتئین، کربوهیدرات، ویتامین و ریز مغذی های دیگر احتیاج دارند اگر هر کدام از این ترکیبات در بدن وجود نداشته باشد، سلول ها شروع به تخریب سلول و عضلات شروع به تحلیل می کنند که این عارضه در طولانی مدت بشدت آسیب زاست.
سختی: رعایت رژیم مونو برای مدت زمان طولانی کاری بسیار سخت و طاقت فرسا است. بنابراین ممکن است فرد تنها چند روز توانایی رعایت این برنامه غذایی را داشته باشد.
انواع رژیم مونو
رژیم مونو تقسیم بندی های مختلفی دارد:
- رژیم مونو حذفی: رژیم مونو حذفی به این صورت است که افراد برای مدت زمان معین یک ماده غذایی را مصرف نمی کنند مانند:
- رژیم حذف چربی
- رژیم حذف کربوهیدرات
- رژیم مونو نوشیدنی: در این رژیم افراد در مدت زمان خاصی به عنوان هر وعده تنها یک نوشیدنی خاص را مصرف می کنند که این رژیم با نام دیگر رژیم اسموتی نیز شناخته می شود.
- رژیم مونو میوه: در این نوع از رژیم، فرد تنها میوه مصرف می کند که خود این امر می تواند به دو صورت اتفاق بیفتد. در حالت اول فرد تنها یک نوع میوه را در تمام مدت رژیم خود مصرف می نماید و در حالت دوم او از انواع میوه ها در این بازه استفاده خواهد کرد.
- رژیم مونو جایگزینی: در این نوع رژیم فرد تصمیم می گیرد تا به جای مصرف ترکیبات مضر، یک ترکیب سالم را مصرف نماید.
- برای مثال اگر کسی تمایل به رعایت رژیم مونو جایگزینی دارد میتواند از زمان رعایت رژیم به جای محصولات لبنی پرچرب ، محصولات لبنی کم چرب استفاده کند یا به جای استفاده از فست فود ها کلا آن ها را حذف کند و ساندویچ ها و غذاهای سالم تر مصرف نماید.
- رژیم مونو گیاه خواری: یکی از انواع این رژیم، رژیم مونو گیاه خواری است که در آن افراد تنها از گیاهان مصرف می کند.
نمونه رژیم مونو
رژیم مونو اسموتی:
- صبحانه: 1 لیوان اسموتی انبه
- میان وعده: ½ لیوان اسموتی ذغال اخته
- ناهار: 1 لیوان اسموتی کره بادام زمینی
- عصرانه: ½ لیوان اسموتی لیمو
- شام: 1 لیوان اسموتی انبه
- بعد از شام: ½ لیوان اسموتی ذغال اخته
رژیم مونو میوه:
- صبحانه: 1 عدد سیب + 1 عدد پرتقال
- میان وعده: 2 عدد خیار
- ناهار: 1 عدد نارنگی + 1 عدد انار + 1 عدد سیب
- عصرانه: 2 عدد هویج
- شام: 1 عدد سیب + 1 عدد موز + 1 عدد خیار
- بعد از شام: 20 عدد تمشک
نوشیدنی ها در رژیم مونو
افراد می توانند در مدت زمان رعایت رژیم مونو از نوشیدنی هایی مانند چای، قهوه و چای سبز به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان فراوان و همچین افزایش متابولیسم بدن در خارج از برنامه رژیم غذایی خود استفاده نمایند. این افراد حتما باید روزانه 8 لیوان آب مصرف کنند.
نتیجه گیری
رژیم لاغری مونو از آن دسته از رژیم های لاغری است که حتی اگر زیر نظر پزشک و متخصص تغذیه رعایت شود می تواند آسیب زا و خطرناک باشد. کاهش وزن در این رژیم می تواند به راحتی قابل بازگشت باشد. حتی با وجود معایبی که این رژیم غذایی دارد، بهتر است تا رعایت آن را تحت نظر متخصص تغذیه انجام شود. این امر سبب می شود تا در صورت بروز مشکلات، رژیم فرد تغییر یافته تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.
2 سال پیش