دندان مصنوعی کامل یا دست کامل دندان مصنوعی به پروتز مصنوعی غیر ثابت (متحرک) گفته میشود که جایگزین تمام دندانهای یک قوس دندانی میگردد بنابراین برخی بیماران ممکن است یک ردیف کامل دندان مصنوعی فک بالا داشته باشند و برخی دندان مصنوعی کامل پایین و در صورت از دست رفتن تمام دندانهای طبیعی یک ست کامل دندان مصنوعی بالا و پایین ممکن است استفاده شود.
گاهی به دلایل متعدد نمی توان از پروتزهای دندانی ثابت برای جایگزینی دندان های ازدست رفته استفاده کرد. در این صورت با پروتزهای متحرک می توان دندان های ازدست رفته را درمان کرد.پروتز متحرک همان طور که از نام آن برمی آید به راحتی داخل دهان گذاشته و یا برداشته می شود. پروتزهای متحرک با استفاده از چسب، اصطکاک بین سطوح مجاور دندان ها، ایمپلنت ها و یا ساکشن با استفاده از مخاط و به کار گرفتن عضلات اطراف و محیط آناتومی فک، در جای خود قرار می گیرند.
محدودیت های دندان مصنوعی متحرک
تحلیل استخوان فک
متاسفانه با استفاده مداوم از دندان مصنوعی متحرک، استخوان فک تحلیل رفته و ارتفاع آنها به مرور زمان کم می شود با تغییر ساختار فک، دندان های مصنوعی طراحی شده دیگر مانند قبل روی لثه قرار نمی گیرند و استفاده از آنها برای بیمار مشکلات بسیاری ایجاد می کند. به همین علت مجبورند هر چند سال یکبار پروتز های دندان مصنوعی متحرک را اصلاح کنند تا مجدداً روی لثه هایشان سوار شود.
در صورتی که این ترمیم صورت نگیرد؛ خوردن و جویدن بسیار مشکل شده وظاهر ناخوشایندی نیز پیدا خواهد کرد. معمولاً این بیماران فقط زمانی که در جمع قرار می گیرند یا می خواهند از خانه بیرون بروند از دندان های مصنوعی متحرک استفاده می کنند و در طول روز این دندان های آزاردهنده را از دندان خود خارج می کنند. مهمترین دغدغه آنها این است که چطور می توانند از این دندانهای مصنوعی متحرک خلاص شوند و جایگزین مناسبتری برای آنها پیدا کنند.
زمانی که یک یا چند دندان خود را از دست می دهید بدن تشخیص می دهد که دیگر ریشه های دندان در استخوان فک قرار ندارند. بنابراین دیگر نیازی به وجود استخوان برای ساپورت کردن ریشه های دندان نیست. در نتیجه به طور طبیعی سلول های استخوانی جذب بدن شده و از تراکم استخوان فک کاسته می شود. این پدیده کم کم موجب جمع شدن و تحلیل رفتن استخوان فک شده و در نتیجه دندانهای مصنوعی که چندین سال از نصب آنها می گذرد در جای خود شل شده و به درستی روی لثه قرار نمی گیرند.
آسیب دیدگی دندان های مصنوعی
دندان های مصنوعی جزئی نیز باید هر روز مانند دندان های مصنوعی متحرک برای تمیز کردن پلاک ها و ذرات غذا از دهان خارج شده و تمیز شوند چون دندان های مصنوعی شکننده هستند این تمیز کردن باید با دقت خاصی انجام گیرد.
در صورتی که دندان های مصنوعی از دست بیمار بیفتد و یا ضربه ای به آن وارد شود امکان دار قاب فلزی خمیده شود یا احتمال دارد خود دندان مصنوعی ترک برداشته و یا بشکند. در این صورت فرد مجبور است و به منظور ترمیم دندان مصنوعی خود مجددا به دندانپزشک در کلینیک دندان مراجعه کند.
آلرژی به مواد فلزی
بدن افرادی که به مواد فلزی آلرژی داشته باشند احتمالاً به قاب فلزی دندان های مصنوعی نیز واکنش نشان میدهند. واکنش های آلرژیک می تواند با علائمی مانند تورم و بی حسی لثه همراه باشد در این شرایط فرد حتماً باید دندانپزشک را از آلرژی خود آگاه کند تا از دندان های مصنوعی غیر فلزی که معمولاً از رزین ترموپلاستیک ساخته می شوند، استفاده کنند.
بیرون افتادن دندان مصنوعی از دهان
بیرون افتادن دندان مصنوعی از دهان مشکل بسیار متداولی است. مدت زمان زیادی طول می کشد تا فرد به دندان های مصنوعی جدید عادت کند. اما معمولاً در چند هفته اول بیمار از اینکه دندان های مصنوعی روزی چند بار هنگام صحبت کردن یا خوردن غذا از دهانش بیرون می افتند؛ کلافه می شود اما بیرون افتادن دندان مصنوعی از دهان در صورتی که بیش از چند هفته طول بکشد احتمالاً به علت وجود مشکل در نصب آن است که حتماً باید توسط دندانپزشک اصلاح شود. بیرون افتادن دندان مصنوعی ممکن است به علت عدم اتصال صحیح قلاب رزین یا قاب نگهدارنده دندان مصنوعی باشد.
تفاوت ها و شباهت های ایمپلنت دندان ثابت، اوردنچر و دندان مصنوعی متحرک
افتادن دندان مصنوعی ممکن است برای افرادی که مدت زمان طولانی از دندان های مصنوعی استفاده می کنند نیز اتفاق بیفتد چون پس از سالها استفاده از دندان مصنوعی استخوان زیر دندان و بافت لثه تحلیل می یابد؛ به همین علت دیگر دندان های مصنوعی مثل قبل سر جای خود ثابت نمی مانند و کمی شل می شوند. در این صورت نیز باید دندان های مصنوعی ترمیم شوند یا از چسب های مخصوص برای ثابت نگه داشتن دندان مصنوعی استفاده شود.
مشکلات مربوط به حفظ بهداشت دهان و دندان
ذرات غذا و پلاک ها می توانند روی سطح دندان مصنوعی و همچنین روی قاب فلزی که آنها را نگه می دارد؛ تجمع یابند. در صورتی که بهداشت دهان و دندان رعایت نشود مشکلات بسیاری مانند بیماری های لثه و پوسیدگی دندان های اطراف را ایجاد خواهد کرد. حفظ بهداشت دهان دندان مناسب برای دندان های مصنوعی به مفهوم تمیز کردن هر روز آنهاست که توسط مسواک های مخصوص و تمیز کننده های دندان مصنوعی باید انجام گیرد. همچنین تمیز نگه داشتن سایر دندان های طبیعی و نخ دندان کشیدن آنها نیز به حفظ بهداشت دهان و دندان و سالم ماندن دندان های مصنوعی متحرک کمک می کند.
هنگامی که تعداد زیادی از دندان ها ازدست رفته باشد و یا دندان های پایه ضعیف باشند و یا به دلایل دیگری مانند مسائل مالی و غیره نتوان از پروتزهای ثابت یا ایمپلنت استفاده نمود از پروتزهای متحرک دندان که در بین عموم با عنوان دندان تکه ای موسوم است استفاده می شود.
پروتزهای کلاً به دو دسته تقسیم می شوند:
پروتزهای کرم کبالت: که در ساختمان آن ها یک ساختار یا چارچوب فلزی جهت افزایش استحکام بکار رفته و ساخت آن ها یک درمان دائمی یا طولانی مدت تلقی می شود.
پروتزهای آکریلی (لثه ای): ساختار فلزی ندارند و بیشتر به عنوان درمان بینابینی و یا موقتی کاربرد دارند و استفاده طولانی مدت از آن ها می تواند باعث تخریب بافت و دندان های باقی مانده شود مانند فلیپرها
در هر دو نوع پروتز از فکین قالب گیری شده و مراحل کار در لابراتوار انجام می گیرد.
پروتز فلزی شامل چندین دندان جایگزین متصل به یک پایه پلاستیک به رنگ لثه است که توسط اسکلت فلزی به هم متصل شده اند. پروتز با گیره های فلزی به دندان های طبیعی متصل می شود.استفاده از پروتز تکه ای نیز، درصورتی که به خوبی روی لثه جای داده نشود، ممکن است باعث پوسیدگی دندان های طبیعی مجاور شود.
