اگر بخواهیم یک تعریف مختصر و ساده از مجمع داشته باشیم می توانیم این گونه بگوییم که به هر گونه گردهمایی سهام داران و مدیران یک شرکت سهامی که به منظور تعیین وضعیت شرکت و تصمیم گیری در خصوص فعالیت های آن شکل می گیرد، مجمع گفته می شود. شرکت در این مجمع ها برای سهام داران و شرکت، منافعی را در بر دارد.
انواع مجامع شرکت های بورسی
بر اساس قانون تجارت، شرکت های سهامی سه نوع مجمع متفاوت دارند :
مجمع عمومی عادی سالیانه
در خصوص با این بخش از مقاله باید در نظر داشت که مجمع عمومی عادی سالیانه با اهدافی مانند: تصویب میزان سود نقدی تقسیمی میان سهام داران، رسیدگی به صورت های مالی شرکت و همین طور رسیدگی به گزارش مدیران و بازرسان شرکت برگزار خواهد شد. جالب است بدانید که این مجمع با حضور حداقل بیش از نیمی از سهام داران عمده شرکت، قابل برگزاری خواهد بود و فقط ۱ بار در کل سال و معمولا در ۳ ماهه اول سال تشکیل و برگزار خواهد شد. بر اساس قانون تجارت ایران شرکت های سهامی می بایست مجمع عمومی عادی سالیانه خود را حداکثر ۴ ماه بعد از پایان سال مالی خود تشکیل داده و به مواردی که پیش تر عنوان شد، رسیدگی های لازم رو داشته باشند. در نهایت می توان گفت که از آنجایی که سال مالی اغلب شرکت های بورسی پایان اسفند ماه می باشد، همان طور که پیش تر هم گفتیم، بیشتر مجامع شرکت ها بورسی در خرداد و تیر ماه تشکیل خواهد شد.
مجمع عمومی موسس
سرمایه گذارانی که قصد خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار را دارند هیچ گاه برگزاری این نوع مجمع از انواع مجامع شرکت ها را شاهد نخواهند بود. این نوع مجمع در ابتدای تاسیس شرکت با اهداف زیر تشکیل می شود :
- رسیدگی به گزارش مؤسسین و تصویب آن و نیز احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت
- تصویب اساسنامه شرکت و در صورت لزوم اصلاح آن.
- انتخاب اولین مدیران و بازرسان شرکت.
- تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای اطلاع رسانی هرگونه دعوت و اطلاعیه بعدی برای سهامداران تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی
مجمع عمومی فوق العاده
در شرایطی که تصمیم به تغییر اساسنامه، افزایش سرمایه یا انحلال شرکت باشد، مجمع عمومی فوق العاده تشکیل خواهد شد. همچنین اگر شرکت بخواهد سال مالی خود را تغییر دهد در مجمع عمومی فوق العاده مورد بررسی قرار می گیرد.
شایان ذکر است اختیارات مجمع عمومی فوق العاده در مورد تغییر اساسنامه محدود است و به عنوان مثال این مجمع حق تغییر تابعیت شرکت، اعمال تغییراتی که افزایش تعهدات سهامداران را به همراه داشته باشد یا تغییراتی که سبب محرومیت سهامداران از حقوق شناخته شده آنان شود را ندارد. همچنین درمورد تصمیمات مربوط به افزایش و کاهش سرمایه نیابد منجر به افزایش تعهدات مالی سهامدارن (چه همه آن ها و چه برخی) شود.
جلسات مجامع عمومی فوق العاده زمانی رسمیت خواهد داشت که دارندگانِ بیش از نصف سهامی که حق رای دارند، در جلسه حاضر باشند. اگر در دعوت اول حدنصاب فوق کامل نشود، جلسه بعدی با حضور یک سوم از دارندگان سهام، رسمیت خواهد داشت (به شرط قید نتیجه دعوت جلسه اول). تصمیمات جلسات مجامع عمومی فوق العاده زمانی متعبر خواهد بود که بتواند دو سوم آرا حاضرین را کسب کند.
سهم شرکت قبل و بعد مجمع
طبق دستورالعمل اجرایی توقف نماد شرکت های بورسی، نماد شرکت های بورسی حداکثر ۲ روز کاری قبل از تشکیل جلسه مجمع یا جلسه هیئت مدیره (در خصوص اختیارات تفویض شده توسط مجمع عمومی فوق العاده در مورد افزایش سرمایه تصمیم گیری می شود) متوقف می شود. در زمان توقف نماد، سهامداران تا بازگشایی دوباره نماد قادر به خرید و فروش سهم آن شرکت نخواهند بود. اگر در مجمع تصمیم بر تقسیم سود نقدی گرفته شده باشد، شرکت حداکثر تا ۸ ماه پس از برگزاری مجمع فرصت دارد که این سود را بین سهامداران تقسیم کند.
اگر فردی در زمان برگزاری مجمع دارای سهم شرکت باشد، مشمول دریافت سود نقدی (در صورت تصویب مجمع) خواهد شد.
فرض کنید فردی در تاریخ ۲ دی ماه سال مشخصی سهم اخابر را خریداری نموده است. نماد در تاریخ ۴ دی ماه همان سال برای شرکت در مجمع عمومی سالانه متوقف شده است. مجمع این سهم در ۶ دی ماه برگزار شده و سهامداران تصمیم به تقسیم سودی نقدی به مبلغ ۶۰ تومان در تاریخ ۱۵ بهمن گرفته اند، اگر پس از بازگشایی نماد، سهامدار سهم خود را در مثلاً تاریخ ۲۵ دی بفروشد، در این شرایط (یعنی حتی با فروش سهم پس از برگزاری مجمع مذکور و پیش از زمان تقسیم سود نقدی) از سود نقدی که در مجمع به تصویب رسیده بهره مند خواهد شد.
نکته: پیگیری های مربوط به تصمیمات اتخاذ شده در مجامع (شامل یود نقدی، افزایش سرمایه و …) بر عهده سهامدار است. چنانچه پیشتر بیان شد، سهامداران می توانند آگهی های مربوطه را در سایت کدال مشاهده و بررسی نمایند.
نکته: زمانی که در مجمع یک نماد، سود نقدی تصویب میشود، نماد بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی شده و میزان سود تقسیمی مورد تایید در مجمع، از قیمت سهم کسر می گردد. توجه به این نکته ضروری است که قیمت سهم پس از کسر مقدار سود نقدی بر اساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد.
به طور مثال فرض کنید قیمت سهم اخابر قبل از مجمع ۲۰۰ تومان است و در مجمع تصمیم به تقسیم سود نقدی ۱۵ تومان گرفته شده باشد. قیمت ابتدایی تابلو نماد در زمان بازگشایی ۱۸۵ تومان خواهد بود. اما قیمت اولین معامله در روز بازگشایی (پس از برگزاری مجمع) بر اساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد و محدودیت نوسان پنج درصد معمول برای سهم اعمال نخواهد شد.
چگونه سهام داران از تشکیل مجمع ها با خبر می شوند؟
معمولا ۱۰ روز قبل از برگزاری مجمع، صورت های مالی سالانه حسابرسی شده شرکت به همراه کلیه یادداشت های پیوست آن و همچنین گزارش فعالیت هیئت مدیره شرکت و آگهی دعوت به مجمع از طریق سایت کدال (codal.ir) در اختیار سهام داران قرار می گیرد تا با خاطری آسوده در مورد شرکت کردن یا غیبت در این جلسه، تصمیم گیری کنند. علاوه بر این، جدول زمان بندی پرداخت سود نقدی پیشنهادی توسط هیئت مدیره نیز قبل از برگزاری مجمع در سامانه کدال اطلاع رسانی می شود.
ضمنا شرکت ها موظف هستند که زمان، تاریخ، محل تشکیل و دستورجلسه مجامع عمومی خود را حداقل ۱۰ روز قبل از برگزاری مجمع افشا کنند که این اطلاعات نیز در سایت کدال، روزنامه رسمی شرکت و همچنین سایت اینترنتی شرکت اطلاع رسانی می شود. هر فردی که در تاریخ برگزاری مجمع شرکت سهام دار باشد، می تواند در مجمع شرکت کند.
نکته های مهم در مورد مجمع شرکت ها
- معمولا ۲ روز کاری قبل از برگزاری مجمع شرکت، نماد معاملاتی آن در تابلوی بورس متوقف خواهد و دیگر قابل معامله نخواهد بود. پس اگر قصد ندارید تا در جلسه مجمع شرکت کنید باید سهام خود را قبل از آن بفروشید.
- تصمیماتی که در مجامع شرکت های بورسی گرفته خواهد شد از قبیل تقسیم سود نقدی یا افزایش سرمایه، مشمول تمام افرادی که در این تاریخ سهام دار شرکت هستند خواهد شد.
- ۲ روز بعد از برگزاری مجمع شرکت، نماد معاملاتی آن شرکت بازگشایی خواهد شد. همانطور که گفته شد تصمیماتی که در مجمع گرفته می شود مشمول افرادی خواهد شد که در تاریخ برگزاری مجمع، سهام دار شرکت بوده اند. پس اگر شما بعد از بازگشایی نماد، سهام خود را بفروشید همچنان مشمول تصمیماتی هستید که در مجمع گرفته شده است. اجازه بدهید با یک مثال این موضوع را روشن تر کنیم. تصور کنید که شرکت در مجمع خود ۱۰۰ تومان سود نقدی تصویب می کند و شما نیز روز بعد از بازگشایی نماد، سهام خود را به فرد دیگری می فروشید. این ۱۰۰ تومان سود در هر زمانی که پرداخت شود متعلق به شما خواهد بود نه به فردی که سهام را روز بعد از مجمع از شما خریداری کرده است.
- اگر در مجامع شرکت های بورسی، سود نقدی تصویب شود، معمولا در روز بازگشایی نماد، این سود از قیمت قبل از مجمع سهم کسر می شود و قیمت تئوریک سهم در هنگام بازگشایی برابر خواهد بود با قیمت روز قبل از مجمع منهای سود تقسیمی تصویب شده در مجمع. ممکن است این قیمت به دلیل عرضه و تقاضا در زمان بازگشایی متفاوت با فرمولی که گفته شده باشد.
- طبق قانون تجارت، شرکت ها تا ۸ ماه پس از تاریخ برگزاری مجمع فرصت دارند که سود نقدی را بین سهام داران توزیع کنند. برخی شرکت ها خیلی زود سود نقدی را بین سهام داران تقسیم می کنند و برخی دیگر تا آخرین مهلتی که دارند این سود را پرداخت نمی کنند. پس باید دقت داشته باشید که قبل از برگزاری مجمع آگهی زمان بندی پرداخت سود را مطالعه کنید تا بهتر بتوانید در مورد شرکت یا عدم شرکت در مجمع تصمیم گیری کنید.
- اگر سود نقدی تقسیمی شرکت در مجامع شرکت های بورسی شامل شما شود و در تاریخ معین شده آن را از شرکت دریافت نکنید، شما همچنان این سود را از شرکت طلبکار هستید؛ حتی اگر چند سال بعد هم به شرکت مراجعه کنید می توانید آن سود را دریافت کنید.