دستگاه گوارش نقشی حیاتی در بدن و سلامت انسان دارد. این دستگاه مسئول جذب مواد مغذی و انهدام مواد زائد است. متأسفانه بسیاری از مردم بنا بر دلایل متفاوت با مشکلات گوارشی مثل نفخ، تولید گاز، دردها و ناراحتی های شکمی، اسهال، یبوست و سایر مشکلات مربوط به گوارش مواجه هستند. برخی از شرایط خاص مثل سندرم روده تحریک پذیر، بیماری ریفلاکس معده به مری، بیماری کرون، دیورتیکولیت و سوزش سر دل می توانند انسان را در معرض مشکلات گوارشی بسیار شدیدتری قرار دهند. لازم به ذکر است افراد سالم هم می توانند مشکلات گوارشی را به دلایلی مثل عدم وجود فیبر و پروبیوتیک کافی در رژیم غذایی خود تجربه کنند.
غذاهای مفید برای دستگاه گوارش:
دستگاه گوارش از بخش های مختلف شامل دهان، مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ، پانکراس (لوزالمعده)، کبد و کیسه صفرا تشکیل شده است. وظیفه دستگاه گوارش، هضم و جذب مواد غذایی و دفع مواد زائد است. به همین علت اگر مشکلی در این بخش ایجاد شود می تواند سلامت کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد. بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن در روده قرار دارد. در دستگاه گوارش تعدادی زیادی باکتری زندگی می کنند. این باکتری ها با عوامل بیماری زایی که روزانه وارد بدن می شوند، مقابله می کنند. عوامل مختلفی مانند رژیم غذایی ناسالم، استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها و … سبب می شود تعداد باکتری های مفید روده کاهش و تعداد باکتری های مضر آن افزایش یابد. این تغییرات احتمال ابتلا به بیماری ها و عفونت های مختلف را افزایش می دهد.
چگونه دستگاه گوارشی سالمی داشته باشیم؟مقدار زیادی مایعات بنوشید تا به گوارش کمک کنید
نوشیدن مایعات به ویژه آب بسیار مهم است. این کار عبور مواد زائد از دستگاه گوارش را آسان می کند و مدفوع را نرم می کند. فیبر مانند اسفنج عمل می کند، آب به خود جذب می کند، بدون آب فیبر نمی تواند کارایی لازم را داشته باشد و یبوست می گیرید. راه خوب برای اینکه بفهمید به اندازه کافی مایعات مصرف می کنید این است که با هر وعده ی غذایی یک لیوان آب بیاشامید. از مصرف بیش از حد نوشیدنی های کافئین دار اجتناب کنید چون باعث سوزش سر دل می شوند.
برای داشتن روده ای سالم چربی را کم کنید
هضم غذاهای چرب مانند، چیپس، برگر و غذاهای سرخ کرده سخت تر از دیگر غذاها است و ممکن است باعث درد معده و سوزش سردل شود. کاهش مصرف غذاهای چرب حجم کار معده را کم و گوارش را آسان می کند. سعی کنید بیشتر گوشت بدون چربی و ماهی میل کنید، شیر کم چرب یا نیم چرب بنوشید، و غذاهای کبابی را به غذاهای سرخ کرده ترجیح دهید.
مصرف ادویه را رعایت کنید تا از مشکلات معده جلوگیری کنید
بسیاری از مردم غذاهای تند را دوست دارند و این غذاها مشکلی هم برای معده شان به وجود نمی آورد. اما بعضی نیز با خوردن غذاهای تند احساس ناراحتی در معده خود دارند. فقط غذاهای تند مانند فلفل نیستند که باعث سوزش سر دل می شوند. غذاهای خفیف تر اما طعم دار مانند سیر و پیاز نیز می توانند باعث این مشکل شوند. اگر غذاهای تند باعث سوزش سر دل، معده درد و یا اسهال در شما شدند در آینده بیشتر رعایت کنید. اگر هم قبل از استفاده مشکل سوزش سر دل و روده تحریک پذیر دارید به صورت کامل آنها را کنار بگذارید.
مواظب تحریک کننده های معده باشید
بعضی افراد متوجه می شوند غذاهای خاصی برایشان ایجاد مشکل می کنند. غذاهای اسیدی مانند گوجه فرنگی، مرکبات، سس سالاد و نوشیدنی های گازدار می توانند باعث تحریک سوزش سر دل شوند. گندم و پیاز می توانند باعث سندرم روده ی تحریک پذیر شوند و اگر نتوانید لاکتوز را هضم کنید ( قند موجود در شیر ) بعد از خوردن محصولات لبنی از جمله: خامه، پنیر، ماست و شکلات دچار نفخ و اسهال می شوید. سعی کنید از غذاهایی که باعث تحریک دستگاه گوارش تان می شود دوری کنید، یکی از راه هایی که می توانید بفهمید چه غذاهایی برایتان مشکل ساز می شوند این است که یک دفترچه داشته باشید و غذاهایی که میل می کنید را در آن یادداشت کنید.
نوشیدنی درست انتخاب کنید تا هضم را آسان کنید
نوشیدن کافئین که در قهوه، چای، نوشابه و دیگر نوشیدنی های گازدار وجود دارد در بعضی افراد باعث بالا رفتن اسید در معده و سوزش سردل می شود. نوشیدنی های گازدار به طور کلی باعث نفخ شکم می شوند، که می تواند به سوزش سر دل نیز منجر شود. برای کمتر کردن مشکلات گوارشی، نوشیدنی هایی انتخاب کنید که گازدار و حاوی کافئین نباشند، مانند چای های گیاهی، شیر و آب. اگر نمی توانید چای یا قهوه را کنار بگذارید سعی کنید مقدار استفاده از آنها را به یک یا دو فنجان در روز کاهش دهید.
ماست های مفید برای معده را استفاده کنید
پروبیوتیک به عنوان یک باکتری مفید شناخته می شود که بصورت طبیعی در معده کار می کند و مزایایی برای سلامتی دستگاه گوارش دارد از جمله کمک به التیام سندروم روده ی تحریک پذیر و اسهال. می توانید از پروبیوتیک ها به صورت مکمل استفاده کنید (در داروخانه ها یافت می شود) یا می توانید ماست های حاوی پروبیوتیک مصرف کنید. برای اینکه تاثیر این باکتری را ببینید باید هر روز به مدت چهار هفته آن را مصرف کنید.
