ناپروکسن متعلق به دسته ای از داروها است که به نام داروهای ضد التهاب فاقد کورتون معروف هستند. ناپروکسن در تسکین دردهایی نظیر آرتریت (التهاب مفاصل)، رگ به رگ شدن عضلات یا ضرب دیدگی استخوان، کمردرد، نقرس و دردهای قاعدگی کاربرد دارد.
این گروه دارویی را به اصلاح NSAIDs می نامند. این دارو با کاهش التهاب و تسکین درد به بهبود وضعیت بیمار کمک می کند. ناپروکسن با مسدود کردن اثر آنزیم سیکلوکسیژناز، منجر به کاهش ساخت ماده ای شیمیایی به نام پروستاگلاندين در بدن می شود که مسئول ایجاد درد و التهاب در ناحیه آسیب دیده می باشند.
در نتیجه با مهار آنزیم های سکلوکسیژناز و کاهش تولید پروستاگلاندين، درد و التهاب کاهش می یابد. نام‌های تجاری متداول این دارو تداپروکس، ژلاپروکس، پروکساژل و مداکسن می‌باشد. ناپروکسن به صورت قرص‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ میلیگرمی و همچنین شیاف 500 میلیگرمی وجود دارد.
اين دارو بدون نسخه پزشك نيز در داروخانه ها بفروش مي رسد. مکانیسم اثر ناپروکسن ناپروکسن از مهارکننده‌های قوی آنزیم سیکلواکسیژناز است. آنزیم سیکلواکسیژناز باعث تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاگلاندین‌ها میشود.
حداقل دو ایزوفرم سیکلواکسیژناز وجود دارد 1: Cox- و2 Cox- . این دارو با مهار سیکلواکسیژناز تولید پروستاگلاندین‌ها را کاهش می‌دهد و به این روش اثر ضد درد و ضدالتهاب خود را نشان می‌دهد.
فارماکوکینتیک
ناپروکسن این دارو به‌خوبی ازطریق دستگاه گوارش جذب میشود. نیمه‌عمرِ پلاسمایی آن حدود ۱۲–۱۵ ساعت است و به‌طور عمده ازطریق ادرار دفع میشود.
موارد مصرف ناپروکسن
- آرتریت
- آرتروز یا ساییدگی مفصل
- روماتیسم مفصلی
- اسپوندیلیت
- انکیلوزان
- التهاب تاندون
- دردهای استخوانی
- درد بعد از جراحی
- دندان درد
مقدار و نحوه مصرف ناپروکسن
مقدار مصرف هر دارو را پزشك تعيين مي‌كند ولي مقدار مصرف معمول دارو به قرار زير است: درمان درد حاد نقرس: ابتدا سه عدد قرص ناپروکسن 250 میلی رمی با هم مصرف شود و سپس تا اتمام درد هر 8 ساعت یک قرص مصرف شود. توصیه می شود دارو با معده پُر مصرف شود. درمان درد و التهاب ناشی از آرتروز و روماتیسم: صبح و شب یک قرص ناپروکسن 250 میلیگرمی بعد از غذا مصرف شود . در صورت شدید بودن درد، صبح و شب یک قرص ناپروکسن 500 اِنتریک کوتد توصیه شود.
قرص ناپروکسن اِنتریک کوتد میتواند با معده خالی مصرف شود در صورت مصرف قرص انتریک کوتد، از مصرف داروهای کاهنده اسید معده و یا آنتی اسید تا 2 ساعت بعد از این دارو پرهیز نمایید. درمان درد سیکل ماهیانه: ابتدا دو عدد قرص ناپروکسن 250 میلیگرمی همزمان مصرف شود. سپس تا زمان برطرف شدن درد، هر 6 تا 8 ساعت یک عدد مصرف شود.
آرتریت روماتوئید نوجوانان کودکان: مقدار mg/kg/day 10 در دو مقدار منقسم مصرف می شود. آرتریت روماتوئید، استئوآرتریت و اسپوندیلیت آنکیلوزان بزرگسالان: از راه خوراکی 500-250 میلی گرم دو بار در روز مصرف می شود. روش دیگر، تجویز مقدار 250 میلی گرم در صبح و 500 میلی گرم به هنگام شب است. حداکثر میزان مجاز mg 1500 بوده که برای دوره های محدود قابل استفاده است.توصیه میشود دارو با معده پُر مصرف شود.
اثر ناپروکسن بر آزمایشهای تشخیصی
ناپروکسن و متابولیت‌های آن ممکن است با 5- هیدروکسی ایندول استیک اسید (5-HIAA) و 17- هیدروکسی کورتیکواستروئید ادرار تداخل کند.
اثرات فیزیولوژیک ناپروکسن ممکن است به افزایش زمان خونریزی منجر شود (این حالت ممکن است تا چهار روز بعد از قطع مصرف دارو ادامه یابد) ؛ غلظت سرمی کراتینین و پتاسیم، BUN، و ترانس آمیناز سرم نیز ممکن است افزایش یابد.
اطلاعات و نکات مهم در خصوص مصرف ناپروکسن
۱. اگر سابقه واکنش آلرژیک به آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی دارید، نباید از ناپروکسن استفاده کنید.
۲. مصرف این دارو میتواند خطر حمله قلبی یا سکته قلبی را افزایش دهد، به ویژه اگر به مدت طولانی یا از دوز‌های بالای این دارو استفاده کنید یا بیماری قلبی داشته باشید. حتی افرادی که به بیماری‌های قلبی یا عوامل خطر مبتلا نیستند نیز ممکن است هنگام مصرف این دارو احتمال سکته مغزی یا حمله قلبی را داشته باشند.
۳. از این دارو درست قبل یا بعد از جراحی بایپس قلب (پیوند عروق کرونر یا CABG) استفاده نکنید.
۴. در صورت بروز درد در قفسه سینه، ضعف، تنگی نفس، احساس خستگی به هنگام صحبت کردن یا مشکلات بینایی و تعادل، سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
۵. مصرف ناپروکسن همچنین ممکن است باعث خونریزی معده یا روده شود که بروز این حالت میتواند مرگ‌آور باشد. این شرایط میتواند بدون بروز علامت هشدار دهنده قبلی (مخصوصا در افراد مسن) رخ دهد.
۶. اگر قبلا در هر یک از شرایط زیر قرار داشته‌اید، پیش از مصرف ناپروکسن برای اطمینان خاطر در خصوص ایمن بودن مصرف آن برای شما، با پزشک خود یا یک داروساز مشورت کنید:
- سابقه بیماری قلبی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت و یا اگر قبلا سیگار می‌کشیده‌اید.
- سابقه حمله قلبی، سکته مغزی، یا لخته شدن خون
- سابقه زخم معده یا خونریزی
- سابقه ابتلا به آسم یا تنگی نفس
- بیماری کبد یا کلیه
- احتباس مایعات در بدن
۷. مصرف ناپروکسن در ۳ ماه آخر بارداری ممکن است به کودک درون شکم شما آسیب برساند؛ بنابراین اگر حامله هستید، قبل از استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت کنید. همچنین مصرف این دارو ممکن است برای مدت کوتاهی فرایند تخمک گذاری را در شما مختل کرده و بطور موقت باعث ناباروری در شما شود.
۸. اگر برند (مارک) داروی مصرفی خود و یا فرم‌های این دارو را تغییر دهید (مثلا بجای قرص از شربت آن استفاده کنید)، ممکن است نیاز باشد دوز مصرفی خود را نیز تغییر دهید. در این خصوص حتما با داروساز خود مشورت کنید.
۹. اگر کودک شما از این دارو استفاده می‌کند، در صورتی که طی مصرف آن تغییراتی در وزن او مشاهده کردید، حتما به پزشک اطلاع دهید. دوز‌های مصرفی این دارو در کودکان، براساس وزن در کودکان است و هر تغییری ممکن است دوز فرزند شما را تحت تاثیر قرار دهد.
منبع: سایت ستاره و دلگرم
