کرم کتوکونازول از گروه داروهای ضد قارچ است که جهت درمان عفونت ناشی از قارچ یا مخمر مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو در درمان بیماری پای ورزشکار (عفونت قارچی پا)، عفونت قارچی پوست بدن، درماتیت سبورئیک (شوره سر)، عفونت قارچی کشاله ران (خارش ژوک)، تینا ورسیکالر (پیتریازیس ورسیکالر)، عفونت مخمر پوست (کاندیدیاز جلدی) مورد استفاده قرار می گیرد.کتوکونازول با مهار بیوسنتز ارگوسترول یا دیگر استرول ها باعث آسیب به غشاء سلول قارچ و تغییر نفوذپذیری آن، در نهایت منجر به از دست رفتن عناصر ضروری داخل سلولی می گردد.
موارد منع مصرف کرم کتوکونازول
- به تاریخ انقضای کرم کتوکونازول (Ketoconazole Cream) توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام شده است، از مصرف آن خودداری کنید.
- هرگز کرم کتوکونازول را به فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
- بدون مشورت با پزشک از مصرف کرم کتوکونازول در شرایط مشابه یا جهت درمان سایر مشکلات پوستی جداً خودداری نمایید.
قبل از تجویز کرم کتوکونازول، چنانچه بیماری ای دارید به پزشک اطلاع دهید. به ویژه پزشک را در صورت وجود موارد زیر مطلع کنید:
- برای بررسی عملکرد صحیح دارو پزشک خود را در زمان های مقرر شده ملاقات کنید.
- کرم کتوکونازول فقط جهت استعمال موضعی پوست به کار برده می شود. لذا از تماس این دارو با چشم، دهان و بر روی جراحت های پوستی مانند زخم، بریدگی یا سوختگی خودداری نمایید و چنانچه این دارو با این نواحی تماس داشت، فوراً با آب شستشو دهید.
- جهت بهبود کامل عفونت، بهداشت را رعایت نمایید. به طور مثال چنانچه از این دارو جهت عفونت قارچی پا استفاده می کنید از کفش هایی که دارای تهویه مناسب هستند استفاده کنید و از پوشیدن جوراب های پشمی و تولید شده از الیاف مصنوعی اجتناب کنید.
موارد احتیاط مصرف کتوکونازول
قبل از مصرف اگر به داروی کتوکونازول یا داروهای ضد قارچ آزول مانند فلوکونازول یا ایتراکونازول حساسیت دارید، این موضوع را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. داروی کتوکونازول ممکن است شامل ترکیبات غیر فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود. در این زمینه با دکتر داروخانه مشورت کنید.
اگر سابقه بیماری مخصوصا بیماری هایی مانند: مشکلات کبدی، مصرف الکل، سطح تستسترون پایین، مشکلات کم کاری غده فوق کلیوی (مانند سطح کورتیسول پایین، بیماری آدیسون و کمبود آدرنال) یا تولید پایین اسید معده (آکلریدری) را دارید، قبل از مصرف کتوکونازول این موضوع را به اطلاع پزشک یا دکتر داروخانه برسانید.
داروی کتوکونازول ممکن است موجب تاثیراتی بر ریتم قلب (افزایش سطح کیوتی) شود. افزایش سطح کیوتی به ندرت موجب تپش قلب (به ندرت کشنده) و علائمی دیگر مانند سرگیجه و غش کردن شود که سریعا نیاز به مراجعه به پزشک دارد. احتمال افزایش سطح کیوتی در صورتی که شرایط خاص پزشکی داشته باشید یا داروهای دیگری مصرف کنید بالا می رود. قبل از مصرف کتوکونازول در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک مشورت کنید. در صورتی که مشکلاتی مانند مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان کند قلب، افزایش سطح کیوتی در تست EKG)، سابقه ژنتیکی مشکلات قلبی خاص (مانند افزایش سطح کیوتی در تست EKG و مرگ ناگهانی بر اثر ایست قلبی) دارید حتما قبل از مصرف این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
کمبود پتاسیم و منیزیم خون نیز ممکن است خطر افزایش سطح کیوتی را بالا ببرد. این خطر در صورتی که از داروهای خاصی مانند دیوتیک ها یا قرص های آب استفاده می کنید و یا اگر علائمی مانند عرق کردن شدید، اسهال و تهوع دارید، افزایش می یابد و بهتر است درمورد استفاده صحیح این دارو با پزشک خود مشورت کنید. قبل از هر گونه جراحی همه ی داروهایی را که مصرف می کنید با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.
موقع مصرف کتوکونازول از مصرف الکل خودداری فرمایید زیرا الکل باعث افزایش خطر مشکلات کبدی می شود. همچنین ترک مصرف الکل خطر واکنش جانبی جدی و نادر کتوکونازول که موجب خون ریزی، سر درد و تهوع می شود را کاهش می دهد. سالمندان نیز ممکن است نسبت به عوارض پس از مصرف این دارو مخصوصا افزایش سطح کیوتی و ریزش مو حساسیت بیشتری از خود نشان دهند.
در زمان بارداری فقط موقعی که این دارو مورد نیاز باشد از آن استفاده کنید. اگر این دارو در ۳ ماه اول بارداری مصرف شود ممکن است به جنین آسیب برساند. در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در زمان بارداری با پزشک مشورت کنید. همچنین این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد انتقال می یابد.
تداخلات دارویی کتوکونازول با داروهای دیگر
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی کتوکونازول را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این مقاله شامل تمامی تداخلات دارویی ممکن نیست، لذا لیست تمامی داروهای مصرفی تان را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید و بدون صلاحدید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی کتوکونازول نفرمایید.
کتوکونازول با بسیاری از داروهای تجویزی و غیرتجویزی تداخل دارویی دارد و بسیار مهم است موقع مصرف این دارو، تمام مواد مصرفی و تغییر در داروهای مصرفی را به اطلاع پزشک یا دکتر داروخانه برسانید.برخی محصولاتی که با کتوکونازول تداخل دارویی دارند شامل داروهایی می شوند که می توانند مشکلات کبدی به وجود بیاورند. (مانند استامینوفن) داروهایی هستند که می توانند بر روی خروج کتوکونازول از بدن تاثیر بگذارند که موجب تاثیرگذاری این دارو در بدن می شود. این داروها عبارتند از:
- ایزونیازید، نویراپین
- داروهای ریفامایسین مانند ریفابوتین و ریفامپین
- گل راعی
- این دارو می تواند روند خروج دیگر داروها کاهش دهد و بر عملکرد آن ها تاثیر بگذارد. این داروها عبارتند از:
- داروی بروموکریپتین و کلشی سین
- برخی از بنزودیازپین ها مانند آلپرازولام، میدازولام و تریازولام
- التریپتان، دومپریدون، اپلرنون
- آلکالوئیدهای قلیایی مانند ارگوتامین، دی هیدرو ارگوتامین
- داروهای درمان اختلال نعوظ یا فشار خون ریوی مانند سیلدنافیل، تادالافیل
- داروهای درمان تشنج مانند فنی توئین
- داروهای استاتین مانند وینبلاستاتین، لواستاتین، سیمواستاتین و …
داروی کتوکونازول برای جذب بهتر به اسید معده نیاز دارد، به همین دلیل اگر داروهایی مصرف می کنید که میزان اسید معده را کاهش می دهد مانند داروهای ضد اسید، سوزش معده و مسدود کننده های H2 (مانند سیمتیدین، فاموتیدین و رانیتیدن)، سوکرالفیت یا داروهایی که باعث کاهش سرعت حرکت روده می شوند (آنتی کولینرژیک هایی مانند دیسیکلوم، پروبانتلین)، کتوکونازول را حداقل ۲ ساعت قبل از مصرف هرکدام از این داروها مصرف کنید.
عوارض جانبی کتوکونازول
تهوع , سردرد , بی خوابی , تحریکات پوستی , خشکی دهان , یبوست , دردشکمی , گیجی , استفراغ , خستگی مفرط , صدمه جدی به کبد , بثورات جلدی , گرگرفتگی , اسهال , ضعف , احساس سرما , کهیر , خارش شدید , کاهش پلاکت خون , قرمز شدن پوست , گز گزاندامها , سوءهاضمه , ادم , ادم محیطی , درد عضلانی , طاسی , بی اشتهایی , حالت خواب آلودگی , احساس ناخوشی , افزایش چربی خون , واکنش های آنافیلاکتیک , زردی , نفخ , خون دماغ , التهاب کبد , کاهش فشارخون وضعیتی , افزایش اشتها
موارد منع مصرف و تداخل دارویی ایتراکونازول
