حتماً تا به حال دو فرد هم سن و سال را دیده اید که پوست شان از نظر جوانی و شادابی با هم خیلی متفاوت است. شاید از خود پرسیدید چرا پوست یکی چروک و خط های ریز دارد و پوست دیگری صاف و یکدست است. مقالۀ زیر را بخوانید تا بدانید چه چیزهایی، جز وراثت، در پیری زودرس پوست ما نقش دارند، و چه عواملی به جلوگیری از پیری پوست ما کمک می کند؟کافی است اشتباهی مرتکب شوید و کاری کنید که به پوست تان آسیب برسد. آنگاه ناخواسته پیری پوست خود را سرعت داده اید. اگر حوصله ی مراقبت از پوست خود را ندارید، دست کم، با خواندن این مقاله بدانید چه کاری نباید انجام دهید تا پوست تان زود پیر نشود.
احتمالاً فکر می کنید هر چه سن بیشتر باشد، پوست پیرتر به نظر می رسد. اما این جمله زمانی حقیقت دارد که سن تنها عامل پیری پوست باشد. که البته این طور نیست.نشانه های پیری پوست، در بعضی از افراد زودتر نمایان می شود. برای مثال، صورت یک شخص بیست و چند ساله ممکن است چین و چروک داشته باشد. به این گونه پیر شدن غیر طبیعی پوست، پیری زودرس می گویند.
چرا پوست پیر می شود؟
عوامل بسیاری باعث پیری پوست می شوند که همه ی آنها را نمی توانیم کنترل کنیم. پیری، فرآیندی اجتناب ناپذیر است. با گذشت زمان، پوست همه ی ما چروک می شود و این کاملاً طبیعی است. علاوه بر چین و چروک، پوست به مرور نازک تر و خشک تر می شود.
خوشبختانه، بعضی از عواملی را که باعث پیری پوست می شوند، می توانیم کنترل کنیم. سبک زندگی ما و محیطی که در آن زندگی می کنیم با بروز نشانه های پیری پوست در جوانی ارتباط دارد. بررسی های علمی نشان می دهد سیگار کشیدن، حالت چهره (مانند اخم، تعجب و خنده) و کمبود خواب روند پیری پوست را سرعت می بخشند.
پیری پوست و نشانه های آن
بالا رفتن سن باعث تخریب اجزای شکل دهنده به پوست می شود. پروتئین های کلاژن و الاستین از جمله ی این اجزا هستند که بر زیبایی و جوانی پوست تاثیر بسیار دارند. سیگار کشیدن، ورزش نکردن، آلودگی هوا، قرار گرفتن در معرض اشعه های مضر نور خورشید و تغذیه نامناسب در کنار بالا رفتن سن، باعث تخریب و تحلیل رفتن پوست می شوند. به مرور زمان لایه ی سطحی پوست نازک و بافت پیوندی آن ضعیف می شود.
برای این که علایم پیری پوست را بهتر متوجه شوید، باید لایه های پوست و بافت های مجاور آن را بشناسید. خود پوست از سه لایه تشکیل شده که شامل روپوست (اپی درم)، درم و زیرپوست (هیپودرم) است. روپوست بخشی است که با چشم می بینیم. لایه ی میانی شامل سلول های تولید کننده ی روپوست و برخی از گیرنده های حسی است. زیر پوست یا هیپودرم هم از بافت پیوندی یا همبند و بافت چربی تشکیل شده است. هیپودرم، پوست را به لایه ی عضلانی زیرین متصل می کند. عضلات هم روی استخوان ها قرار گرفته اند.
افزایش سن روی تمامی لایه های پوست و بافت ها مجاور تاثیر می گذارد. در واقع پیر پوستی با ۴ علامت اصلی شناخته می شود که در روش های جوانسازی پوست به دنبال راهی برای درمان آن ها هستیم. برویم نگاهی به علایم پیری پوست بیندازیم:
انواع ماسک های ورقه ای برای انواع پوست
۱) چین و چروک
خطوط پوستی از اولین نشانه های افزایش سن است. این ها از سن ۲۵ سالگی به تدریج روی پوست ظاهر می شوند و به مرور زمان عمیق تر شده و تبدیل به چین و چروک می گردند. خطوط پوستی ناشی از حرکت عضلات صورت هستند. در سنین جوانی تنها زمانی که می خندید، اخم می کنید یا مشغول صحبت هستید، این خطوط نمایان می شوند؛ اما وقتی خطوط پوستی تبدیل به چین و چروک شوند، بدون حرکت عضلات صورت هم روی پوست دیده می شوند. اصطلاحاً می گویند خطوط متحرک به چین و چروک های ثابت تبدیل می شوند.
شایع ترین محل های چین و چروک:
- خط افقی پیشانی
- خط اخم (بین ابروها به صورت عمودی)
- خطوط شعاعی دور چشم و خطوط پنجه کلاغی
- خط خنده (کناره های بینی تا بالای لب)
- خطوط شعاعی دور لب
۲) کاهش حجم
با افزایش سن، چند اتفاق مهم برای پوست و لایه های زیرین می افتد. پروتئین های کلاژن و الاستین پوست کاهش می یابند و پوست ما شل می شود. چربی زیر پوست در نواحی گونه، گیج گاه، چانه، بینی و چشم ها تحلیل می رود و صورت ظاهر اسکلتی پیدا می کند. استخوان های صورت به ویژه در اطراف دهان و چانه تحلیل می روند. البته این موارد در سنین بالای ۵۰-۶۰ سالگی خودشان را نشان می دهند؛ ولی رو ش های جوانسازی پوست وقتی موثرند که در سنین پایین تر انجام شوند تا ظهور این علایم را به تاخیر بیندازند. کاهش حجم می تواند باعث افتادگی و چین و چروک شده و شادابی صورت شما را به شکل چشمگیری کاهش دهد.
۳) از دست رفتن خاصیت کشسانی
بخش های عمقی پوست از چند جز اصلی تشکیل شده که قوام و شادابی پوست را ایجاد می کنند. اول از همه باید به رشته های پروتئین کلاژن اشاره کنیم که اسکلت اصلی بافت پیوندی زیر پوست را می سازد. هیالورونیک اسید جز دوم است که همچون سیمان بین بافتی عمل کرده و فضای بین رشته های کلاژن را پر می کند. در نهایت رشته های پروتئین الاستین، باعث خاصیت کشسانی یا الاستیسته پوست می شوند.
در پیری پوست، هم شاهد افتادن پوست هستیم، هم از دست رفتن خاصیت کشانی. افتادگی به دلیل کاهش حجم اتفاق می افتد که ناشی از تحلیل رفتن چربی زیر پوست، کاهش حجم هیالورونیک اسید و تخریب استخوان ها است. تحلیل رفتن قوام پوست و از دست رفتن خاصیت کشسانی آن، ناشی از فرسودگی و تخریب رشته های کلاژن و الاستین است. به این ترتیب استحکام و کشش پوست کاهش می یابد. تغییراتی مانند خشک و سفت شدن لایه های سطحی پوست هم مزید بر علت می شوند تا پوست حالت شکنندگی پیدا کند.
۴) تغییر در لایه های پوست
پوست ما از سه لایه تشکیل شده است. لایه ی سطحی اپی درم یا روپوست نام دارد. این لایه از چند لایه ی سلول تشکیل شده و به مرور زمان خشک، زمخت و نسبت به اشعه ی مضر آفتاب (فرابنفش) حساس تر می شود. ایجاد لکه ها و خال ها از جمله تغییراتی است که در این لایه مشاهده می شود.
لایه میانی یا درم از سلول های سازنده پوست، غدد چربی و عرق و بافت پیوندی (شامل رشته های کلاژن، رشته های الاستین و هیالورونیک اسید) تشکیل شده است. همانطور که گفتیم میزان اجزای ساختمانی بافت پیوندی در فرآیند پیری پوست کاهش می یابد. لایه ی میانی علاوه بر در شکل دادن به پوست و حفظ قوام آن نقش، وظیفه ی حفظ آب پوست را نیز برعهده دارد. به همین دلیل با تحلیل رفتن این لایه، پوست خشک و کم طراوت می شود.
لایه ی زیرین، زیرپوست یا هیپودرم نام دارد که حاوی بافت پیوند و بالشتک ها یا پدهای چربی است. با افزایش سن، تعداد سلول ها، ضخامت هیپودرم و حجم بالشتک های چربی کم می شود. این وقایع منجر به کاهش حجم پوست و ظاهر شدن چین و چروک ها می گردد.
کم خوابی پوست را پیر می کند
با کم خوابی، فرصت بازسازی و ترمیم از پوست گرفته می شود و پوست دچار مشکل هایی خواهد شد که مهم ترین اثرش در قسمت پوست زیر چشم نمایان خواهد شد. زیرا این ناحیه، ضعیف ترین و حساس ترین پوست را دارد و از پوست بقیه ی نواحی بدن بسیار نازک تر است.
کمبود خواب، دایره های سیاهی را زیر چشم ایجاد می کند، این دایره ها کدر و به صورت متورم و پف کرده خواهند بود و هم چنین چین و چروک هایی به وجود خواهد آمد که خطوط نسبتا عمیقی را زیرچشم ایجاد می کنند. کم خوابی هم چنین می تواند روی جوش و آکنه هم تاثیر گذارد. ولی کمبود خواب به خودی خود نمی تواند دلیل به وجود آمدن آکنه شود. عارضه ی پف چشم بسیار متداول است و توضیح خاصی ندارد. حلقه های متورم و سیاه دور چشم معمولاً نشانهٔ بی خوابی است. وقتی ما خسته هستیم مایعات در دور چشم جمع می شوند.
