رعایت بهداشت دهان ودندان قبل از رویش اولین دندان شروع می شود. کودکان با تمام دندان هایشان به دنیا می آیند ولی به دلیل اینکه دندان هایشان در لثه پنهان هستند شما نمی توانید آنها را ببینید در سن 6 ماهگی دندان های کودک شروع به خارج شدن از لثه می کنند ولی مراقبت خوب از دهان ودندان حتی قبل از رویش اولین دندان کودک حایز اهمیت است. دندان های سالم نتیجه داشتن لثه های سالم می باشد. بچه ها درسن 3 سالگی همه دندان های کودکیشان را خواهند داشت، که دندان های اولیه (شیری) نامیده می شوند. حدود 6 سالگی هنگامی که دندان های دائمی شروع به رویش می کنند، دندان های شیری خواهند افتاد.
معمولا هنگامیکه کودک شش ماهه است اولین دندان های شیری در دهان او ظاهر می شود. رویش بقیه این دندان ها تا پایان دو یا سه سالگی طول می کشد. تعداد دندان های شیری در هر فک ۱۰ عدد و در تمامی دهان ۲۰ عدد است. جویدن مواد غذایی تا سن شش سالگی بر عهده دندان های شیری است. در این سن دندان های دائمی شروع به روئیدن نموده، بتدریج جانشین آنها می گردند. بگونه ای که در سنین ۱۲ تا ۱۳ سالگی دیگر اثری از دندان های شیری نمی ماند و تمامی دندانها دائمی است. عقیده اکثر افراد این است که دندان های شیری به خاطر عمر کوتاهشان اهمیت چندانی ندارد و به مراقبت از آنها نیازی نیست. اما واقعیت غیر از این است.
وقتی کودک می خواهد دندان دربیاورد ، لثه متورم و دردناک می شود. ممکن است از دهان کودک مرتبأ به مقدار زیاد آب بریزد و کودک بی قرار و ناآرام باشد. مالیدن لثه کودک با انگشت تمیز دست یا با یک قاشق سرد کوچک او را تسکین می دهد. دندانهای شیری معمولا از ۶ ماهگی شروع به در آمدن می کنند. همزمان با رویش اولین دندان شیری باید دندانهای کودک را با استفاده از گاز و یا پارچه مرطوب که به دور انگشت پیچانده ایم، تمیز کنیم. از سن ۲/۵ سالگی که تقریبأ همه دندانهای کودک رویش پیداکرده است باید مسواک کردن توسط والدین آغاز گردد.
اگر کودک در هنگام خواب با شیشه ، شیر بخورد احتمال ابتلا به سندرم شیر وجود دارد. در اثر این بیماری دندانهای قدامی (جلو) کودک دچار پوسیدگی زودرس می شود و کودک شما زودتر از سن مقرر دندانهایش را از دست خواهد داد. آهن عنصری ارزشمند برای بدن است و مهمترین مورد مصرف آن در بدن ، خونسازی است. میزان آهن موجود در شیر مادر کم است و به همین علت مصرف قطره آهن در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می کنند توصیه شده است. باید دانست که این قطره مفید ممکن است در صورت بی توجهی باعث ایجاد مشکلاتی در دندان کودک شود . آهن با مینای دندان ترکیب شده و آن را سیاه می کند و مقاومت طبیعی آن را از بین می برد. بنابر این باید پس از دندان در آوردن کودک ، قطره آهن را روی دندانها نریزیم و بلافاصله پس از خوردن قطره به کودک آب بخورانیم تا آهن با دندانهای کودک تماس پیدا نکند. اگر دندان شیری کودکی بیش از موقع از دست برود فورأ باید با دندانپزشک تماس گرفت زیرا ممکن است دندانهای دیگر در طول زمان به سمت فضای خالی دندان از دست رفته حرکت کنند و درنتیجه دندان دایمی در جای غیرطبیعی رشد کند و نظم دندانها را برهم بریزد.
تاج دندان های شیری در زمانی ساخته و تشکیل می شوند که انسان هنوز در مرحله جنینی و داخل رحم مادر می باشد. موادی که مادر در دوران حاملگی از آنها تغذیه می کند، تاثیر زیادی در چگونگی وقوت و ضعف دندانهای فرزند او خواهند داشت. مهمترین موادی که برای تقویت و استحکام دندان های طفل لازم است و باید مادر باردار از آنها به میزان لازم استفاده نماید عبارتند از کلسیم، فسفر، ویتامین D، ویتامین C و فلوئور اولین دندان آسیای بزرگ دایمی در سن ۶ سالگی رویش می کند و دندان ۶ نامیده می شود. تعداد ۲۸عدد از دندانهای دایمی در سن ۶ تا ۱۲ سالگی می رویند. دندانهای دایمی برای داشتن تغذیه سالم، تکلم صحیح، حفظ زیبایی چهره بکار می رود و همانند بقیه اعضای بدن برای تمام عمر پیش بینی شده اند. در حالت کلی چند روش برای سالم نگه داشتن دندان های کودکان وجود دارد که مختصر اشاره میکنیم.
چند روش برای سالم و محکم نگه داشتن دندان های کودکان
تا 2 سالگی
پس از غذا دادن، لثه ها را با یک گاز استریل پاک کنید. این کار کمک خواهد کرد که لثه ها از پوشش چسبنده ای به نام پلاک که می تواند باعث پوسیدگی دندان شود پاک شوند.
نوبت اول مراجعه به دندانپزشک باید بعد از یک سالگی باشد.
3 تا 5 سالگی
از 3 سالگی، روزی 2 بار مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید، تنها به اندازه یک نخود توصیه می شود. مطمئن شوید که کودک شما پس از مسواک زدن خمیر دندان را تف می کند. به محض حس رویش دومین دندان، استفاده از نخ دندان را شروع کنند. تلاش کنید کودک شما عادت مکیدن شصت دست و پستانک را از 4 سالگی به بعد ترک کند. هر 6 ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید، تا دندان های کودک شما معاینه شود.
6 تا 9 سالگی
استفاده از نخ دندان را به محض احساس رویش اولین دندان فرزندتان شروع کنید. اجازه دهید بداند که افتادن دندان ها امری طبیعی است، به این صورت دندان های دائمی آغاز به رویش می کنند. تا زمانی که به تنهایی قادر به رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان خود نیستند، شما باید در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کودکان به آن ها کمک کنید. همیشه باید توجه ویژه ای به دندان های عقبی آن ها داشت، چون امکان تجمع پلاک در آن مناطق بیشتر است.
10 تا 12 سالگی
کودکانی که ورزش می کنند برای حفاظ از دندان ها استفاده کنند.
13 سال به بالا
والدین می توانند با یادآوری اینکه لبخند (دندان های) زیبا و بوی خوش دهان، نوجوانان را برای رسیدن به ظاهر و احساسی زیباتر کمک می کنند ، آن ها را به رعایت بهداشت دهان و دندان تشویق کنند.