اگرچه می توان این مشکل به ظاهر ساده را با نوشیدن یک لیوان آب برطرف کرد اما می تواند به بروز مشکلات دندانی در آینده منجر شود. در حقیقت افرادی که با دهان باز می خوابند، بیشتر در معرض پوسیدگی دندان ها هستند.در یک بررسی، پزشکان نیوزلندی سطح PH بزاق 10 فرد سالم را برای مدت چهار روز اندازه گیری کردند. PH می تواند میزان اسیدی و قلیایی بودن مایعات از جمله بزاق دهان را تعیین کند. همچنین در این آزمایش از نیمی از شرکت کنندگان خواسته شد که با مسدود کردن مجرای بینی، تنها از راه دهان نفس بکشند.نتایج به دست آمده نشان داد که وقتی این افراد از طریق دهان تنفس کردند، متوسط PH در محیط دهان آنان 6.6 بوده که نشانه اسیدی بودن است.به گفته پزشکان نیوزیلندی، زمانی که شرکت کنندگان مجبور بودند در طول شب از راه دهان نفس بکشند، سطح PH بزاق آنها به 3.6 کاهش یافت و این در حالی است که وقتی سطح PH به کمتر از 5.5 برسد، دندان ها مواد معدنی خود را از دست می دهند.
باز ماندن مداوم دهان باعث می شود صورت حالت دراز و کشیده پیدا می کند و افرادی که در اثر تنفس دهانی دارای فک جلو آمده هستند، در صحبت کردن، غذا خوردن و ادای برخی کلمات دچار مشکل می شوندبه طور معمول بزاق، دندان ها را در برابر پوسیدگی حفظ می کند، اما در صورت کاهش مواد معدنی دندان ها، تاثیرات حفاظتی بزاق نیز کاهش می یابد.باکتری های تولیدکننده اسید در فقدان بزاق رشد می کنند و اسید بیشتر با تجزیه دندان، موجب پوسیدگی آن و تحریک بافت های نرم حفره دهانی می شود.متخصصان تاکید دارند که تولید بزاق در شب کاهش می یابد و بنابراین افرادی که با دهان باز نفس می کشند، در معرض فزاینده خشکی دهان و پوسیدگی دندان هستند.تنفس از راه دهان می تواند در فرآیند تنفس و تغذیه کودک موثر باشد. اگر کودک به صورت طبیعی از راه بینی نفس بکشد، سینوس های فکی او نیز به طور طبیعی رشد می کنند، اما اگر تنفس از راه دهان باشد، مشکلات جدی برای دهان و لثه کودک ایجاد می شود.
در تنفس طبیعی دهان فرد بسته است و این فرآیند از طریق بینی انجام می شود (البته تنفس دهانی در مواقعی مانند بالا بردن اجسام سنگین یا ورزش کردن طبیعیست). دلیل اصلی تنفس دهانی و مشکلات آن در گرفتگی تمام بینی یا قسمتی از آن است. زمانی که چیزی علت سخت نفس کشیدن از بینی یا علت بد نفس کشیدن کودکان شود، بدن به صورت خودکار برای دریافت هوا به تنفس از طریق دهان روی می آورد. رایج ترین دلایل تنفس از طریق دهان و علت سخت نفس کشیدن از بینی را در ادامه بررسی می کنیم:
رایج ترین دلایل تنفس از طریق دهان
- گرفتگی بینی به دلیل آلرژی، سرماخوردگی و یا سینوزیت از معمول ترین و بی خطرترین موارد در علت سخت نفس کشیدن از بینی و علت بد نفس کشیدن کودکان و بزرگسالان هستند.
- بزرگ بودن لوزه ها نیز می تواند پاسخ این سوال باشد که چرا کودک با دهان باز می خوابد. درمان نفس کشیدن با دهان در کودکان و علاج خوابیدن با دهان باز در این شرایط اهمیت بالایی دارد.
- پولیپ بینی و توده های خوش خیم در پوشش داخلی بینی نیز می توانند مانع فواید تنفس از بینی برای فرد شوند و انجام درمان دهان باز هنگام خواب را ضروری سازند.
- بزرگ بودن شاخک های بینی یکی دیگر از مواردی است که موجب می شود فرد پیدا کردن درمان تنفس دهانی و علاج خوابیدن با دهان باز را احساس کند.
- انحراف تیغه بینی نیز می تواند علت سخت نفس کشیدن از بینی، تنفس دهانی و مشکلات آن باشد.
- علاوه بر مشکلات حلق و بینی، شکل و سایز فک هم در بروز مشکلات تنفس دهانی و مشکلات آن نقش به سزایی دارند.
سایر دلایل تنفس دهانی
- اختلال آپنه خواب انسدادی را نیز باید به عنوان یکی از دلایل تنفس از طریق دهان و علت سخت نفس کشیدن از بینی در نظر گرفت. این اختلالی باعث می شود تنفس فرد به طور ناخواسته برای مدت کوتاهی در خواب قطع شود. درمان تنفس دهانی و علاج خوابیدن با دهان باز در این حالت قابل چشم پوشی نیست.
- وجود تومور نیز می تواند یکی از علت های (البته) بسیار نادر تنفس از طریق دهان و مشکلات تنفس دهانی باشد.
- تنفس دهانی می تواند منشاء روانی نیز داشته باشد. استرس و اضطراب می تواند دستگاه عصبی سمپاتیک (خودکار) را فعال کند و به تنفس غیر طبیعی، تند و کم عمق از طریق دهان منجر شود
عوارض تنفس دهانی
خشکی دهان و لب ها، تغییر شرایط میکروبی دهان، افزایش خطر پوسیدگی دندان ها، التهاب لثه، ایجاد بوی بد در دهان و تاثیرات منفی بر روی شکل فک، زبان و صورت از عوارض مهم تنفس دهانی است.
درمان تنفس دهانی و روش های آن
نگاهی کوتاه بالا به لیست بالا کافیست تا متوجه ضرورت انجام درمان تنفس دهانی و درمان دهان باز هنگام خواب شویم. درمان نفس کشیدن با دهان در کودکان و بزرگسالان روش های مختلفی دارد. هر روش در درمان تنفس از طریق دهان برای علت خاصی کاربرد دارد:
- اگر گرفتگی بینی در اثر آلرژی یا سرماخوردگی علت سخت نفس کشیدن از بینی و علت بد نفس کشیدن کودکان باشد، داروها و لوازم زیر برای درمان تنفس دهانی و درمان نفس کشیدن با دهان در کودکان تجویز می شوند:
- گیره های مخصوصی که در سوراخ های بینی گذاشته شده و مانع خروپف می شوند.
- نوار چسب های مخصوصی ببرای چسباندن روی پل بینی و بهبود تنفس
- اسپری های استروئیدی برای بینی
- داروهای ضد احتقان بینی
- آنتی هیستامین
- اگر دچار استرس و اضطراب هستید، تمرینات یوگا و مدیتیشن می تواند تا حد موثری علاج خوابیدن با دهان باز و علاج خوابیدن با دهان باز باشد.
- در صورت ابتلا به آپنه انسدادی خواب، برای درمان تنفس دهانی و مشکلات آن دکتر استفاده از ماسکی به نام CPAP هنگام خواب را تجویز کند. این ماسک با هدایت فشار هوا باعث می شود که مجاری تنفسی باز بماند و مسدود نشود.
- جراحی لوزه و آدنوئید برای درمان نفس کشیدن با دهان در کودکان و رفع علت بد نفس کشیدن کودکان بسیار رایج است.
- علاوه بر مورد قبل برای درمان نفس کشیدن با دهان در کودکان، دندانپزشک ممکن است استفاده از دستگاهی (براکت ها و دیگر دستگاه های ارتودنسی) را برای گسترش کام و باز کردن مجاری تنفسی، سینوس ها و درمان تنفس دهانی و مشکلات آن پیشنهاد دهد.
- اگر تنفس دهانی و مشکلات آن ریشه در شکل مجاری تنفس داشته باشد، جراحی بینی یکی از روش های احتمالی درمان تنفس از طریق دهان خواهد بود.