اضافه وزن یکی از بیماری های شایع قرن بیست ویک است و عوارض متعددی مانند دیابت نوع 2، اختلالات قلبی و مغزی، مشکلات گوارشی و درد مفاصل را به وجود می آورد. علاوه بر این، بسیاری از افراد اضافه وزن را تهدیدی برای زیبایی اندام خود می دانند. ورزش و رژیم لاغری، روش های رایج کاهش اضافه وزن محسوب می شوند اما برخی افراد نمی توانند با این روش ها چاقی خود را درمان کنند و سراغ عمل لاغری می روند. یکی از روش های رایج جراحی لاغری عمل بای پس معده است.
عمل بای پس معده چیست؟
عمل بای پس معده نوعی جراحی چاقی است که در آن، تغییراتی در معده و روده کوچک ایجاد می شود. این نوع عمل با کاهش حجم معده و تغییر سیستم گوارشی بدن، مصرف غذا را کاهش می دهد و مانع از جذب مواد مغذی و پرکالری توسط بدن می شود. همچنین عمل بای پس معده هورمون های گوارشی را تغییر می دهد تا احساس سیری، بیشتر طول بکشد و اشتهای فرد کاهش یابد.
بای پس معده نوعی عمل لاغری برای کاهش وزن است. در طی جراحی، پزشک تغییراتی در معده و روده کوچک شما ایجاد می کند تا نحوه جذب و هضم غذا تغییر کند. که شامل ایجاد یک کیسه کوچک از معده و اتصال مستقیم کیسه تازه ایجاد شده به روده کوچک است. بعد از بای پس معده، غذای بلعیده شده به درون کیسه کوچک معده و سپس مستقیماً به روده کوچک وارد می شود، در نتیجه بیشتر معده و قسمت اول روده کوچک شما را دور می زند.
عمل بای پس معده یکی از متداول ترین انواع جراحی های لاغری است. بای پس معده زمانی انجام می شود که رژیم و ورزش جواب نداده باشد و یا به دلیل وزن زیادتان مشکلات جدی بهداشتی داشته باشید.
عمل بای پس معده نوعی جراحی لاغری است که با تغییر در نحوه کنترل معده و روده کوچک نسبت به غذایی که می خورید، به شما در کاهش وزن کمک می کند. بعد از عمل، معده شما کوچکتر می شود. در نتیجه با غذای کمتری احساس سیری خواهید کرد. چون غذایی که می خورید دیگر به بعضی از قسمت های معده و روده کوچک که مواد غذایی را جذب می کنند، نمی رود. به همین دلیل، بدن شما کل کالری غذایی را که می خورید دریافت نمی کند.
عمل بای پس معده چقدر طول می کشد؟
یکی از دغدغه های اصلی بیماران برای انجام عمل بای پس، تایم و مدت زمان عمل است. سوالی که ذهن آنها را درگیر می کند این است که عمل چقدر طول می کشد و چند ساعت قرار است داخل اتاق عمل بمانند.
جلوگیری از چاقی مجدد بعد از عمل بای پس یا اسلیو معده
قطعاً کسی که عمل بای پس معده را انجام می دهد و خود را در تیررس خطرات احتمالی این عمل حساس قرار می دهد، یک هدف مهم دارد، آن هم جلوگیری از چاقی و رسیدن به فرم ایده آل است. حال تصور کنید بعد از این همه سختی و هزینه، مجدد چاق شوید! قطعاً از همه جا ناامید خواهید شد. یکی از علت های اهمیت رژیم غذایی پس از عمل بای پس معده، جلوگیری از چاق شدن است.
برخلاف تصور اکثر افراد، این عمل تضمین کننده لاغری شما نخواهد بود، بلکه مسیر را برای لاغر شدن هموار می کند. حال تصور کنید بعد از عمل همان رویه و سبک غذایی گذشته را تکرار کنید، قطعاً دوباره چاق خواهید شد! اما این باریک تفاوت بسیار بزرگ با گذشته وجود دارد. این بار شما دیگر 80 درصد از حجم معده خود را ندارید تا بتواند به وظایف خود یعنی هضم کامل غذا عمل کند. قطعاً خطرات زیاد خوری یا تغذیه غلط و اشتباه، ممکن است خطرات بسیار زیادی برای سلامتی شما در پی داشته باشد.
رژیم غذایی مناسب بعد از عمل بای پس یا اسلیو معده
همان طور که متوجه شدید، به دو دلیل باید به رژیم غذایی پس از عمل بای پس معده توجه داشته باشید. دلیل اول، حساسیت معده بعد از عمل جراحی و دلیل دوم، جلوگیری از چاقی مجدد است. پس قطعاً می دانید بعد از عمل جراحی بای پس معده، شما تنها 50 درصد مسیر را رفته اید و 50 درصد بعدی راه برای لاغر شدن به عادت های غذایی شما وابسته است.ابتدا در روزهای اولیه بعد از عمل، شما حق خوردن هیچ گونه غذایی به جز مایعات – آن هم با نظر مستقیم پزشک - را ندارید. این عمل شوک بزرگی به دستگاه گوارش است و این سیستم باید بتواند رفته رفته خود را با شرایط سازگار کند. پس تا یک الی دو هفته اول بعد از عمل، شما تنها می توانید مایعات کنترل شده مصرف کنید؛ مانند:
- آب
- آب گوشت
- چای کم رنگ و معمولی یا چای سبز
- شیر کم چرب و بدون لاکتوز
- آب میوه های طبیعی رقیق شده
- و نوشیدنی های مجاز بدون گاز و اسید(با نظر پزشک)
البته نحوه مصرف این مایعات هم دردسرهای خودش را دارد. به عنوان مثال در طول روز باید به صورت چند وعده ای و جرعه ای میل کنید، به هیچ عنوان به یک باره مایعات را سر نکشید. حجم مایعات مصرفی را به صورت پلکانی افزایش دهید و... بعد از آنکه معده خود را به مصرف مایعات عادت دادید و کم کم ظرفیت جذب معده تقویت شد، می توانید حجم غذا را بیشتر کنید.بعد از گذشت تقریباً سه یا چهار هفته بعد از عمل می توانید کم کم غذا خوردن را شروع کنید، اما بازهم نه به حالت قبل. ابتدا باید از غذاهای سبک و پوره ای استفاده کنید؛ مثلاً تن ماهی له شده، خوراکی های آب پز شده، پوره سیب زمینی و سبزیجات مختلف و... را می توانید به لیست غذاهای خود اضافه کنید.
دستور العمل مصرف مایعات
به تدریج و در طی روزهای پس از ترخیص از بیمارستان با توجه به افزایش تحمل به مایعات، حجم مایعات را به میزان 2 لیتر در روز افزایش دهید. میزان کافی مصرف مایعات برای تامین آب بدن را با شفاف بودن ادرارتان (به رنگ زرد روشن) کنترل کنید. اگر ادرار شما غلیظ و کدر شود و یا حجم آن کاهش یافته و بوی بدی بدهد نشانگر عدم مصرف کافی مایعات بوده و باید بیشتر بنوشید.
در طی روز جرعه جرعه و کم کم بنوشید. بطوری که یک لیوان را در طی یک ساعت مصرف کنید. از یکباره سر کشیدن و تند آشامیدن بپرهیزید چرا که باعث دل درد و تهوع می شود.حداقل میزان پروتئین لازم در این مرحله 60 گرم در روز است که در روزهای اول ممکن است نتوانید مصرف کنید ولی به تدریج با اضافه کردن آب گوشت و شیر رقیق شده یا دوغ خانگی تامین خواهد شد. برای اطمینان از تامین پروتئین روزانه در این مدت بهتر است از پودرهای پروتئین مورد تایید پزشک استفاده نمایید.
در روزهای اول پس از جراحی مایعات شیرین استفاده نکنید چرا که ممکن است باعث سرگیجه و تعریق و تپش قلب شود.زودتر از موعد (حتی برای چشیدن) غذای جامد را شروع نکنید.پرهیز از مصرف نوشابه های گازدار بسیار مهم است چرا که مصرف آن باعث ایجاد ناراحتی گوارش خواهد شد.پرهیز از مصرف سیگار و قلیان چرا که باعث بازگشت غذا از معده به دهان و یا افزایش احتمال خونریزی گوارش خواهد شد.مصرف نوشیدنی های حاوی الکل بعد از جراحی چاقی به خصوص در 6 ماه اول بعد از عمل بسیار خطرناک بوده و حتی ممکن است موجب شوک یا مرگ شود.مصرف مولتی ویتامین مینرال بصورت قرص های جویدنی یا پاستیلی یک عدد در روز یا بصورت شربت دو قاشق غذا خوری در روز در صورت تجویز پزشک ضروری است.
یک نمونه دستور العمل غذایی برای روز اول تا دوم پس از جراحی
- 8 صبح: 1 فنجان آب
- 9 صبح: 1 فنجان چای کم رنگ بدون قند یا شکر
- 10 صبح: 1 فنجان شیر رقیق شده یا دوغ رقیق
- 11 صبح: نصف فنجان آب میوه رقیق شده
- 12 ظهر: 1 فنجان آب گوشت (آب گوشتی که چربی آن گرفته شده باشد. زدن ادویه و چاشنی به جز فلفل بلامانع است.)
- 1 بعد از ظهر: نصف فنجان آب میوه رقیق شده
- 2 بعد از ظهر: 1 فنجان آب
- 3 بعد از ظهر: 1 فنجان آب
- 4 بعد از ظهر: 1 فنجان شیر رقیق شده.( در صورتی که قبل از عمل بیمار با خوردن شیر مشکل نداشته باشد.)
- 5 بعد از ظهر: 1 فنجان آب هندوانه
- 6 بعد از ظهر: 1 فنجان آب گوشت ( سوپ کاملا صاف شده)
- 7 بعد از ظهر: 1 فنجان چای کم رنگ بدون قند یا شکر
آب میوه رقیق شده ای که در این مرحله مصرف می کنید آب سیب یا انگور باشد.( 2/1 آب میوه + 2/1 آب معمولی)
یک نمونه دستور العمل غذایی برای روز دوم تا چهاردهم پس از جراحی
در این مرحله برنامه غذایی شما همچنان بر پایه مصرف مایعات تنظیم شده؛ اما مواد غذایی در این مرحله می تواند غلظت بیشتری داشته باشد.
- 8صبح:1فنجان آب
- 9 صبح: 1 فنجان شیر کم چرب رقیق شده
- 10 صبح: 1 فنجان دوغ رقیق
- 11 صبح: 1 فنجان چای کم رنگ
- 12 ظهر: 1 فنجان عصاره مرغ
- 1 بعد از ظهر: 1 فنجان آب میوه رقیق شده
- 2 بعد از ظهر: 1 فنجان آب
- 3 بعد از ظهر: 1 فنجان آب
- 4 بعد از ظهر: 1 فنجان شیر رقیق شده
- 5 بعد از ظهر: 1 فنجان آب سبزیجات مخلوط(کرفس و گوجه فرنگی)
- 6 بعد از ظهر: 1 فنجان آب گوشت (سوپ کاملا صاف شده)
- 7 بعد از ظهر: 1 فنجان چای کم رنگ بدون قند یا شکر
مرحله دوم – سه تا هفت هفته پس از جراحی _ رژیم نیمه جامد یا پوره
از هفته سوم شما می توانید غذاهای نیمه جامد یا پوره مانند میل کنید. غذاهای پوره شامل :
- تخم مرغ آب پز کاملا سفت رنده شده نرم شده با کمی شیر یا روغن زیتون (کسانی که کیسه صفرا ندارند فقط سفیده را میل کنند.)
- سوپ مرغ یا گوشت یا سویا با یک عدد هویج و کمی برنج یا عدس که در مخلوط کن کاملا میکس شود یا از صافی رد شده باشد.
- تن ماهی له شده
- ماست کم چرب 1%
- ماهی کبابی یا آب پز له شده
- پوره سیب زمینی یا هویج یا گل کلم
- میوه پوست کنده و پخته و له شده بدون شکر
- فرنی با آرد برنج یا نشاسته بدون شکر
- حلیم بدون روغن و شکر
دستور العمل مصرف پوره
این غذاها باید حاوی پروتئین باشد ولی نباید چرب یا شیرین بوده یا مقدار زیادی فیبر داشته باشد.باید مقدار غذا در هر وعده کم باشد و شما به دفعات (4 تا 6 بار در روز ) غذا میل کنید.در هر روز فقط یک غذای تازه به برنامه غذایی خود اضافه کنید و وقتی مطمئن شدید بدنتان تحمل می کند غذای جدید بعدی را اضافه کنید و در صورتی که دچار نفخ یا دل درد شدید آن غذا را حذف کنید.در این مرحله تمرین کنید تا در طی روز سه وعده غذا با حجم کم میل کنید.در این مرحله مصرف آب میوه را کمتر کرده و به جای آن از میوه طبیعی رنده شده یا له شده استفاده کنید.
در طی روز از ریزه خواری و خوردن مداوم پرهیز کنید چرا که باعث توقف کاهش وزن شده و اگر ادامه دار باشد حتی باعث افزایش وزن بعد از جراحی نیز خواهد شد. در ضمن به دلیل افزایش ترشح اسید معده باعث نفخ و دل درد های پیچشی می گردد.خود را به آهسته غذا خوردن عادت دهید. برای این کار در مدت جویدن هر لقمه قاشق یا چنگال خود را زمین بگذارید. سعی کنید هر وعده غذایی 20 دقیقه طول بکشد. لقمه های کوچک در دهان خود بگذارید.
یاد بگیرید به محض سیر شدن یا احساس پری بلافاصله دست از خوردن بکشید حتی اگر این احساس بعد از لقمه دوم یا سوم به شما دست داد. در غیر این صورت شما حالت تهوع، احساس درد در ناحیه مرکزی شکم یا زیر دنده آخر یا ناحیه شانه خواهید داشت.هر وعده غذایی باید به اندازه یک پیاله کوچک (یک فنجان) حجم داشته باشد. بنابراین از بشقاب های خیلی کوچک به جای بشقای های غذا خوری بزرگ برای صرف غذا استفاده کنید.
خود را عادت دهید که قسمتی از هر وعده غذایی شما پروتئین باشد و ابتدا آن را میل کنید. حداقل پروتئین در هر وعده نصف فنجان یا بطور کلی 60 تا 80 گرم در روز است. و سهم زیادی از غذای دریافتی شما را شامل می شود.اگر مطمئن نیستید که غذای شما پر پروتئین است یا به علت تهوع شدید قادر به خوردن نیستید با کلینیک تماس بگیرید.
مصرف دو لیتر (6 تا 8 لیوان) مایعات در روز را ادامه دهید.اگر بعد از غذا خوردن احساس دل درد، سوزش سر دل، حالت تهوع، احساس ناراحتی و پری، برگشت غذا در دهان داشتیداین بدان معناست که
- زیادی غذا خورده اید.
- غذا را خوب نجویده اید.
- غذای خود را سریع میل کرده اید.
- خیلی زود و قبل از موعد غذای جامد را شروع کرده اید.
- به همراه غذا آب یا مایعات مصرف کرده اید.
برای جلوگیری از آن
- به محض احساس سیری یا حالت تهوع یا استفراغ دست از خوردن بکشید.
- غذا را خوب بجوید و از بلعیدن غذا اجتناب کنید
- سرعت غذا خوردن خود را کاهش دهید و برای هر وعده غذا بین 20 تا 30 دقیقه زمان اختصاص دهید.
- قبل از هفته 6 غذای جامد را شروع نکنید.
- یک ساعت قبل و یک ساعت بعد و در حین غذا آب یا مایعات دیگر مصرف نکنید.
بهتر است در این مرحله از خوردن این غذاها پرهیز کنید:
- غذاهای چسبانک و خیلی غلیظ ذرت بو داده
- خامه نان
- پاستا و ماکارونی و نودل نارگیل
- مغزها (گردو ، بادام ، پسته ، فندق و....) برنج کته
- پنیر پیتزا چیپس
- کره بادام زمینی کره ، مارگارین
- سبزیجات خام غذاهای سرخ شده و یا چرب
- میوه با پوست نوشابه های گازدار
- سس های قرمز (کچاپ) آب میوه های صنعتی
- سس سفید (مایونز) یا خردل شیر پر چرب
- ادویه و فلفل دسرهای شیرین، شکلات
- نوشابه های حاوی الکل میوه های اسیدی مانند کیوی و ...
آیا می دانید میوه های ممنوعه در دوران بارداری چیست؟
