یوگا یک ورزش گروهی جسمانی، ذهنی و روحی با پیشینه ی هندی است. حرکات به کار رفته در این ورزش سبب کنترل تنفس و تمرکز ذهنی می شود. سلامت قلب، تناسب عضلانی، افزایش انعطاف پذیری، را می توان از نتایج مداومت به آن دانست. اما برای داشتن تجربه ای لذت بخش از این ورزش، رعایت رژیم غذایی مناسب بسیار موثر است. در ادامه به بررسی این رژیم غذایی می پردازیم.
رژیم غذایی مناسب در ورزش یوگا
دو رکن اصلی داشتن اندامی متناسب و بدنی سالم انجام حرکات ورزشی و سالم خوری بطور همزمان می باشد. بنابراین، پیش از اینکه تصمیم به شروع ورزش یوگا به صورت حرفه ای بگیریم لازم است برنامه ی مناسبی برای رژیم غذایی خود نیز فراهم کنیم. یک برنامه درست تغذیه یوگا، شامل سه قسمت: قبل شروع تمرینات، در حین انجام آنها و بعد از اتمام حرکات ورزشی می باشد. حرکات موجود در تمرینات بسیار متنوع بوده و تمرینات انعطافی تعادلی و … اصلی ترین بخش آن است. به همین دلیل لازم است در حین انجام تمرینات معده سبک باشد تا فرد احساس سنگینی و خواب آلودگی نکند. نکته ای که اهمیت دارد این است که انجام حرکات یوگا همراه با معده ی کاملا خالی درست نیست و حداقل تا یک ساعت قبل از شروع تمرینات مصرف مواد غذایی که به راحتی هضم می شوند ضروری است.
رژیم غذایی پیش از شروع تمرینات یوگا
ممکن است ساعت مختلفی از شبانه روز برای انجام حرکات یوگا انتخاب کنیم ولی آن چه اهمیت دارد این است که پیش از شروع تمرینات از مصرف برخی مواد خودداری کرده و به جای آن با خوردن وعده های سالم برای شروع تمرینات آماده شویم.
چربی ها: مصرف مواد غذایی چرب مانند دانه ها، مغزها و غذاهای سرخ کردنی بسیار سنگین بوده و علاوه بر اینکه در یک رژیم غذایی سالم خوری مناسب نیستند به دلیل هضم طولانی در معده، قبل از انجام ورزش نیز گزینه مناسبی نخواهند بود.
گوشت قرمز و سفید: مصرف پروتئین به میزان مناسب و سالم برای سلامت بدن بسیار اهمیت دارد اما به سبب هضم طولانی مدت این گروه مواد غذایی در معده، مصرف آنها پیش از شروع تمرینات توصیه نمی شود.
سبزیجات: با وجود فیبر سرشار در سبزیجات، و اهمیت آنها در رژیم غذایی سالم، به سبب هضم طولانی مدت در معده، قبل از یوگا مناسب نیستند.
- به طور کلی مصرف هرگونه مواد غذایی که سبب سوزش معده و یا خواب آلودگی و سنگینی شوند قبل از یوگا درست نیست.
حال این سوال مطرح می شود که چه چیزی بخوریم؟
میوه: موز و سیب به ترتیب به دلیل وجود پتاسیم و ویتامین C بسیار مفید بوده و علاوه بر احساس سیری قند بسیار مناسبی را در بدن آزاد می کنند. طی انجام حرکات ورزشی؛ ساکارز موجود در میوه شکسته شده و به قند مصرفی سلول های بدن تبدیل می شود و در نهایت انرژی مورد نیاز بدن را طول مدت تمرینات تامین خواهد کرد. همچنین آب موجود در سیب سبب هیدراته ماندن بدن طی ساعات آینده خواهد شد.
بادام: حاوی چربی های سالم و ویتامین E بوده و در صورتی که یه صورت خام و تعداد محدود مصرف شود گزینه بسیار مناسبی است.
اسموتی: با ترکیب میوه هایی مانند سیب، انبه، لیمو ترش، هلو، توت کیوی و… بدون اضافه کردن شکر یک ترکیب سالم اسموتی خواهیم داشت و علاوه بر اینکه قند طبیعی این میوه ها انرژی بدن برای ورزش را فراهم می کند؛ سبب هیدراته شدن بدن نیز می شوند.
آواکادو: این میوه سرشار از کربوهیدرات، ویتامین ها (بخصوص ویتامین B) بوده و همانند موز حاوی پتاسیم است. با وجود چربی های خوب در آن، بدون احساس سنگینی در معده انرژی مناسبی را هنگام ورزش آزاد خواهد کرد.
ماست: مصرف ماست کم چرب به تنهایی و یا همراه با اسموتی میوه، قبل از یوگا انتخاب مناسبی است.
در حین انجام تمرینات: احتمال افت قند در حین انجام تمرینات وجود دارد بنابراین لازم است در بین انجام حرکات یوگا نوشیدنی های شیرین همراه با عسل مصرف شود.
کشمش: با داشتن قند طبیعی در هنگام تمرینات گزینه ی مناسبی است.
دسته بندی غذاها در یوگا
در یوگا ، غذاها به سه دسته تقیم می شوند: راجاسی، تاماسی، و ساتویک.
راجاسی
غذای راجاسی از انواع غذاها تشکیل می شود. این نام از عادات غذایی پادشاهان هند گرفته شده است. گفته می شود در روی میز شاهانه کمتر از پنجاه و شش نوع غذا سرو نمی شد! طبیعی است که در میان این همه غذا برخی سرخ کرده، برخی کبابی و برخی پرچاشنی و ادویه، همراه با شیرینی جات و نوشیدنی ها بود. غذاهایی از این نوع برای کسانی که تمرین یوگا انجام می دهند نامطلوب است زیرا باعث وزن زیاد و چاقی شده و هر بار پس از غذا در فرد احساس "سنگینی" بوجود آورده و موجب خشم و غضب می گردد.
تاماسی
دسته ی دوم خوراکی ها تاماسی است که شامل غذاهای گرم می باشد. هر غذایی اعم از گیاهی یا غیرگیاهی، همراه با مقدار زیادی ادویه، نمک، فلفل و چاشنی های دیگر نوعی تاماسی است. این نوع غذا مناسب کسانی است که طبعی خشن دارند و پر سروصدا، دعواگر و کم تحملند. به همین دلیل این نوع غذاها مطلوب نبوده و به تمرین کنندگان یوگا توصیه نمی شود.
ساتویک
این نوع غذا با کمترین مقدار ادویه و چاشنی پخته می شود و تازه، مطلوب و مغذی است. این غذا برای تمرین کنندگان یوگا بسیار مناسب بوده و به آنها توصیه می شود. برطبق قوانین یوگا هیچ غذایی چه گیاهی و چه غیرگیاهی فی نفسه راجاسی، تاماسی یا ساتویک نیست.آنچه آن را یکی از این سه نوع می کند روش تهیه آن است. این تصور همگانی که غذای غیرگیاهی تاماسی است و غذای گیاهی ساتویک، یک تصور اشتباه می باشد. زیرا سیب زمینی یا کلم را می توان به صورت تاماسی آماده کرد و گوشت قرمز یا جوجه را می توان به صورت ساتویک پخت. نکته دوم در یوگا اینست که غذا را نباید براساس مقدر کالری آن ارزیابی کرد. بلکه کیفیت غذا و شیوه ی خوردن را باید در نظر گرفت. هرچقدر کیفیت غذا بهتر باشد نیرو بخش تر است. بسیاری بر این تصور اشتباهند که باکاهش خوراک روزانه یا کاهش کالری می توانند از وزن اضافی خود بکاهند و باز بسیاری فکر می کنند احتمالاً با زیاد غذا خوردن می توانند وزن خود را افزایش دهند. این تصورات اشتباه است زیرا افراط در هر دو تأثیر نامطلوبی بر روی انسان می گذارد. اصول یوگا درباره ی افراد چاق و لاغر یکسان است. هرکس می تواند بدون آنکه تأثیر بدی بر روی سلامت خود ببیند از روش های تغذیه در یوگا پیروی کند.
