کبد اولین جایی است که خون پس از مسیر گوارش به آن می رود و ترکیبات پروتئین و چربی هایی که بدن برای بقا به آنها نیاز دارد را تولید می کند و در صورت رعایت نکردن برنامه غذایی سالم به کبد چرب تبدیل می شود. سطوح بالای قند و انواع خاصی از چربی ها می تواند باعث ساخت چربی های اضافی و آسیب رسیدن به سلامت کبد شود. به همین خاطر، کبد چرب یکی از شایع ترین بیماری های کبدی در سطح جهان است و بسیاری از افراد به بیماری کبد چرب غیر الکلی دچار هستند. یکی از شاخص های خطر مهم این بیماری، چاقی است و برنامه غذایی و ورزش برای درمان و پیشگیری از کبد چرب غیر الکلی بسیار مهم هستند.افراد چاقی که به کبد چرب غیر الکلی مبتلا هستند با کاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن خود می توانند باعث بهبود بیماری شوند. اگر به این بیماری مبتلا هستید قبل از هرگونه تغییر در برنامه غذایی، مصرف دارویی جدید و یا در صورت داشتن سوال با پزشک خود مشورت کنید.
رژیم غذایی درمان کبد چرب
یکی از راه های اصلی درمان بیماری کبد چرب، صرف نظر از نوع آن، با رژیم غذایی است. همان طور که از نام آن پیداست، بیماری کبد چرب به این معنی است که شما در کبد بیش از حد چربی دارید. در بدن سالم، کبد به حذف سموم کمک می کند و پروتئین گوارشی صفرا را تولید می کند. بیماری کبد چرب به کبد آسیب می رساند و از کارکردن طبیعی آن جلوگیری می کند. به طور کلی، رژیم غذایی درمان کبد چرب شامل موارد زیر است:
- مقدار زیادی میوه و سبزیجات
- گیاهان دارای فیبر زیاد مانند حبوبات و دانه های کامل
- میزان حداقلی قند، نمک، چربی ترانس، کربوهیدرات های تصفیه شده و چربی اشباع شده
- فاقد الکل
رژیم غذایی کم چرب و کم کالری می تواند به کاهش وزن و کاهش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب کمک کند. در حالت ایده آل، اگر شما اضافه وزن دارید، باید حداقل ۱۰ درصد وزن بدن خود را از دست بدهید.
غذاهای مجاز در رژیم غذایی درمان کبد چرب
رژیم غذایی درمان کبد چرب شامل انواع مختلفی از غذاها می شود. کاهش کالری و خوردن فیبر زیاد و غذاهای طبیعی یک نقطه شروع خوب برای آغاز درمان کبد چرب است. خوردن غذاهای حاوی کربوهیدرات های پیچیده، فیبر و پروتئین می تواند به بدن کمک کند تا انرژی کامل داشته باشد. غذاهایی که التهاب را کاهش می دهند یا به بدن در کاهش التهاب کمک می کنند نیز اهمیت دارند.
بعضی از مردم به دنبال برنامه رژیم خاصی مانند رژیم غذایی گیاهی یا رژیم مدیترانه ای می روند. متخصص تغذیه اغلب می تواند به فرد کمک کند یک برنامه رژیم غذایی درمان کبد چرب مناسب برای سلیقه ها، علائم و وضعیت سلامتی خود داشته باشید.
علاوه بر دستورالعمل های اساسی و رژیم های غذایی خاص، غذاهای خاصی نیز وجود دارد که ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کبدی چرب مفید باشد، شما می توانید با گنجاندن آنها در سبد غذایی خود، از رژیم غذایی درمان کبد چرب پیروی کنید. از غذاها و گیاهان موجود در رژیم غذایی کبد چرب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مضرات خوردن فست فود
سیر
سیر یکی از مهم ترین رژیم های غذایی درمانی کبد چرب است و ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید باشد. مطالعات پزشکی نشان داده که مکمل های پودر سیر به کاهش وزن و چربی بدن افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک می کند.
کلم بروکلی
خوردن انواع سبزیجات مختلف برای بیماری کبد چرب مفید است، اما بروکلی یکی از سبزیجات است که فرد باید در مورد گنجاندن آن در رژیم غذایی به آن فکر کند. مصرف طولانی مدت کلم بروکلی باعث جلوگیری از افزایش چربی در کبد می شود.
چای سبز
استفاده از چای سبز برای اهداف دارویی روشی است که از هزاران سال پیش تاکنون ادامه دارد چای سبز به کاهش میزان چربی بدن و چربی خون کمک می کند. سطوح آنتی اکسیدانی در چای سبز نیز ممکن است برای کاهش التهاب بدن و کبد مفید باشد.
بادام زمینی
کبد چرب در مراحل آخر بیماری، درمان کامل ندارد و تنها می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. مصرف چربی اشباع عملکرد کبد را با مشکل مواجه می کند. از طرفی ارگان های داخلی بدن نیاز به چربی های خوب و غیر اشباع دارند تا بتوانند املاح و ویتامین های لازم را دریافت و جذب کنند.
بادام زمینی حاوی مقادیر بالای چربی های غیر اشباع و مفید برای سلامتی بدن است که هیچ آسیبی به کبد و ارگان های حیاتی بدن نمی رساند. تاثیر بادام زمینی در کاهش وزن شگفت انگیز است. بیماران با یک رژیم لاغری حاوی بادام زمینی و کم کردن میزان چربی مضر بدن می توانند فشار به کبد را کم کرده و روند درمان را تسهیل کنند.
گردو
گرود غنی از امگا ۳ است و گنجاندن آن در رژیم غذایی درمان کبد چرب لازم و ضروری است. مطالعات نشان می دهد که خوردن گردو پیشرفت های عملکرد کبدی را در افراد مبتلا به بیماری کبدی چرب غیر الکلی بهبود می بخشد.
اسیدهای چرب امگا ۳
بررسی های انجام شده نشان می دهد که اسیدهای چرب امگا 3 در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب، افزایش چربی های کبدی و میزان کلسترول HDL را بهبود می بخشد. خوردن غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است به کاهش چربی کبد کمک کند. این غذاها شامل ماهی قزل آلا، ساردین، گردو و تخم کتان می شوند که شما می توانید آنها را در رژیم غذایی درمان کبد چرب خود بگنجانید.
آووکادو
آووکادو غنی از چربی های سالم است، اما حاوی مواد مغذی ضدالتهابی و فیبر محلول است که می تواند به کاهش قند خون و استرس اکسیداتیو در بدن کمک کند.
پروتئین سویا یا پروتئین وی (آب پنیر)
بعضی از پروتئین ها می توانند بدن را در مقابل بیماری کبد چرب محافظت کنند. به نظر می رسد پروتئین سویا و آب پنیر برای کمک به توازن اثرات مصرف کربوهیدرات ساده و کاهش میزان قند خون مفید باشند. مصرف این پروتئین ها همچنین به بدن کمک می کند که توده عضلانی را حفظ کند و وزن کلی را کاهش دهد.
فعالیت فیزیکی را با برنامه غذایی ترکیب کنید
اگر شخصی اضافه وزن داشته باشد و مبتلا به این بیماری باشد، کاهش وزن می تواند تاثیر زیادی روی بهبود سلامت و عملکرد کبدش داشته باشد. ترکیب فعالیت فیزیکی و برنامه غذایی سالم برای کاهش وزن بسیار مهم است و فعالیت فیزیکی نباید نادیده گرفته شود. روزانه ۳۰ دقیقه پیاده روی در کنار پیروی از برنامه غذایی سالم برای داشتن کبدی سالم و همچنین التیام آن توصیه می شود. تحقیقات نشان داده وقتی افراد در طول هفته فعالیت فیزیکی خود را به بالای ۶۰ دقیقه افزایش می دهند، شاهد کاهش وزن و بهبود عملکرد کبد خواهند بود.
نکات مهم، جهت پیشگیری از ابتلا به کبد چرب
- استفاده از نان سبوس دار
سعی کنید نان مصرفی روزانه خود را به انواع نان های سبوس دار تغییر دهید. - لبنیات کم چرب نوش جان کنید!
چربی موجود در لبنیات از دسته چربی های حیوانی است و مصرف زیاد آن توصیه نمی شود. از طرف دیگر کلسیم موجود در لبنیات کم چرب بهتر جذب بدن می شود. بنابراین از انواع لبنیات کم چرب بهره ببرید. - مصرف گوشت قرمز را کاهش دهید!
تحقیقات نشان داده اند که افرادی که بیشتر از گوشت قرمز و احشاء استفاده می کنند به احتمال بیشتری به کبد چرب غیرالکلی مبتلا می شوند. سعی کنید مصرف گوشت قرمز را به هفته ای یکبار محدود کنید. - مصرف امحا و احشاء را تا حد امکان محدود کنید!
جگر، دل، قلوه، کله پاچه و … از جمله مواردی هستند که بهتر است به ندرت در برنامه غذایی قرار گیرند. - گوشت های سفید بهترین انتخاب برای شما هستند.
مصرف یکبار در هفته ماهی و 2 بار در هفته گوشت پرندگان به تأمین نیازهای شما به پروتئین کمک می کند. - مصرف حبوبات و غلات را فراموش نکنید!
سعی کنید در هفته حداقل 2 بار از انواع حبوبات و غلات بهره مند شوید. مصرف حبوبات در کنار برنج، سوپ و آش توصیه می شود. همچنین استفاده از جوانه حبوبات و غلات مثل آفتابگردان، گندم، ماش، عدس و… در تهیه سالاد، تأمین کننده ویتامین، مواد معدنی و پروتئین های مورد نیاز شماست. - از مواد غذایی تازه و ارگانیک استفاده کنید.
از غذاهای تازه و خانگی به جای غذاهای فراوری شده، کنسروها، غذاهای رستورانی و فست فودها استفاده کنید. همچنین به تازگی و ارگانیک بودن (تولید به صورت طبیعی و بدون استفاده از کودها و مواد شیمیایی) موادغذایی به خصوص سبزیجات و میوه ها توجه کنید. - استفاده از انواع مغزها به جای خوراکی های متفرقه
به جای خوراکی های شور و شیرین، روزانه از نصف کاسه کوچک انواع مغزها و دانه های خام و بدون نمک استفاده کنید.
