اگر به دیابت مبتلا هستید ، کاهش وزن به شما کمک می کند تا بتوانید مقدار انسولین و داروهای دیگری که مصرف می کنید را کاهش دهید. اگر دارای اضافه وزن هستید و به دیابت نوع 2 نیز مبتلا می باشید تنها کاهش چند کیلوگرم از وزنتان می تواند مقدار قندخون شما را پایین آورده و سبب بهبود سلامت شما گردد اینکار باعث می شود شما احساس بهتری داشته باشید.اما قبل از شروع برنامه ی کاهش وزن حتماً باید با پزشک خود دراین مورد مشورت کنید زیرا تغذیه ، مقدار قندخون ، انسولین و سایر داروهایی که مصرف می کنید بسیار به هم مرتبط هستند و باید به دقت مورد توجه قرار گیرند.مهم نیست که وزن شما چند کیلوگرم است کاهش وزن موجب بهبود چشمگیر قندخونتان می شود. دانشمندان انستیتو بهداشت ملی دریافتند که ترکیب رژیم غذایی و ورزش می تواند خطر ابتلا به دیابت را تا 58 درصد کاهش دهد. دراین تحقیق افراد شرکت کننده دارای اضافه وزن با متوسط نمایه ی توده ی بدنی 34 بودند و میزان قند خونشان بالاتر از نرمال بود اما در حد ابتلا به دیابت نبود.
رژیم لاغری مناسب برای دیابتی ها
اضافه وزن نه تنها عامل فوق العاده خطرناکی در ابتلا به دیابت نوع ۲ است، بلکه آن چند کیلو وزن اضافه، روش های کنترل دیابت را نیز بغرنج تر می سازد. دکتر واندانا شیث، متخصص دیابت و تغذیه و سخنگوی انجمن تغذیه و دیابت معتقد است که کنترل وزن از بسیاری جهات بر کنترل دیابت تاثیرگذار است.
اضافه وزن منجر به مقاومت در برابر انسولین شده و روند کار انسولین طبیعی بدن را با مشکل مواجه می کند. به عبارت دیگر، کاهش وزن حتی به مقدار بسیار اندک مزایای فراوانی را در بر خواهد داشت. به عنوان نمونه طبق مطالعات منتشر شده در مجله ی مراقبت های کنترل شده و داروسازی تخصصی در سال ۲۰۱۴، A1C از مهم ترین شاخص های کنترل قند خون به شمار می رود و کاهش وزن به پایین آمدن میزان این شاخص تا عدد ۷، یعنی میزان معمول و متعادل قند خون کمک شایانی می نماید. با ایجاد تغییراتی هر چند کوچک در برنامه ی غذایی و فعالیت های خود، در راستای هدف کاهش وزن قدم بردارید.
بشقاب های کوچکتر را جایگزین بشقاب های بزرگ نمائید
طبق نتایج مطالعات منتشر شده در مجله ی پژوهش در آگوست ۲۰۱۲، تعدادی افراد را مورد بررسی قرار دادند و متوجه شدند شرکت کنندگانی که در بشقاب های بزرگ غذا میخوردند، اغلب با وجود اینکه غذای زیادی هم می خوردند، تصور می کردند که کمتر از حد معمول غذا خورده اند اما هنگامی که در بشقاب های کوچک همان حجم غذا را می خوردند، اینطور تصور می کردند که بیش از نیازشان غذا خورده اند. شیث می گوید، افراد مبتلا به دیابت برای کاهش وزن از بشقاب و کاسه ی کوچک تر استفاده نمایند تا غذای کمتری خورده اما حس سیری بیشتری داشته باشند. چنانچه غذای شما چندان زیاد نیست، بهتر است با یک متخصص دیابت یا تغذیه گفتگو کنید تا وی آموزش هایی را درباره ی حجم غذا و سلامت غذای مصرفی که ممکن است کمتر از تصور شما باشد، در اختیارتان قرار دهد.
آنچه می خورید را یادداشت نمائید
یادداشت برداری از آنچه خورده اید، محاسبه و کنترل آنچه دریافت کرده اید را ساده تر می سازد. دکتر جسیکا کاندال از دیگر سخنگویان انجمن تغذیه و دیابت می گوید، ثبت غذاهای روزانه به ویژه برای ارزیابی میزان کربوهیدرات هایی که دریافت کرده اید، بسیار مفید است. به اعتقاد کاندال، گرچه میزان نیاز افراد به کربوهیدرات از فردی به فردی دیگر متفاوت است اما ۳۰ تا ۴۰ گرم کربوهیدرات در هر وعده برای اغلب زنان کفایت می کند. میزان نیاز مردان در هر وعده به ۴۵ تا ۶۰ گرم می رسد. میان وعده ها نیز باید فقط حاوی ۱۵ گرم کربوهیدرات باشند. یک متخصص تغذیه یا دیابت شما را از میزان کربوهیدرات انواع مختلف غذاها آگاه خواهد نمود.
پیش از غذا آب بنوشید
پیش از برداشتن قاشق و چنگال، لیوان آب را بردارید. نوشیدن آب پیش از صرف غذا موجب کاهش وزن افراد دیابتی شده و از اضافه وزن جلوگیری می کند. نوشیدن آب باعث می شود به سرعت احساس سیری نمائید، بعلاوه اینکه به بدنتان آبرسانی کرده اید. شیث می گوید، این یک استراتژی بسیار ساده و همچنین آگاهانه است. آیا تمایل دارید با کالری های کمتر، سیری بیشتر را تجربه کنید؟ شام یا ناهار خود را یک بشقاب سالاد مغذی یا یک کاسه سوپ کم چرب و کم سدیم آغاز کنید.
برای سلامتی به پا خیزید
قطعا می دانید که برای کاهش وزن باید ورزش کنید، اما به یاد داشته باشید که یافتن راه های هرچند کوچک برای فعالیت نیز به سوزاندن کالری ها کمک می کند. با ایستادن های ساده آغاز نمائید. طبق اعلان مرکز محاسبات کالری از سوی دانشگاه پزشکی ماری لند، چنانچه شخصی که ۷۵ کیلو وزن دارد فقط به مدت ۱ ساعت امور ساده ی اداری را به جای نشسته، ایستاده انجام دهد، می تواند ۲۴۰ کالری بسوزاند. شیث می گوید، بدین منظور از یک زمان سنج استفاده کنید تا هر نیم ساعت یکبار به شما اخطار دهد که باید بایستید و فعالیت داشته باشید. در اطراف قدمی بزنید، حرکات کششی، چرخشی انجام دهید یا دمبل بزنید، هر ۳۰ دقیقه یکبار با فعالیت به بدن خود زنگ تفریح بدهید.
از صرف غذا در مقابل تلویزیون اجتناب کنید
خوردن غذا در مقابل تلویزیون یا کامپیوتر تلاش افراد مبتلا به دیابت برای کاهش وزن را خنثی می کند. طبق مطالعات منتشر شده در سال ۲۰۱۳ در مجله ی تغذیه ی بالینی امریکا، خوردن غذا در مقابل تلویزیون یا لوازم سرگرم کننده ی دیگر موجب می شود که فرد بیشتر از حد معمول غذا بخورد. همچنین در این مطالعه مشخص شد که غذا خوردن های آگاهانه، بی آنکه نسبت به محاسبه ی کالری ها سخت گیر باشیم، منجر به تناسب اندام می شود. همه ی وعده های غذایی خود را پشت میز غذاخوری میل کنید و بر آنچه می خورید، تمرکز کنید. همین امر باعث می شود تا از غذا لذت ببرید.
پس از صرف وعده های غذایی پیاده روی کنید
سپری نمودن روز بی آنکه وقتی را به ورزش اختصاص داده باشید چندان دشوار نیست، به همین دلیل پس از پایان هر وعده ی غذایی کمی فعالیت بدنی ضمیمه ی آن وعده نمائید. پس از هر وعده ۱۰ دقیقه قدم بزنید که کمک شایانی به عادت های منجر به فعالیت بدنی می کند و برای کنترل شاخص قند خون و کاهش وزن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نتایج مطالعه ای که در اکتبر سال ۲۰۱۳ درباره ی کنترل دیابت به چاپ رسید حاکی از آن بود که فایده ی ۱۵ دقیقه پیاده روی پس از هر وعده ی غذایی در افرادی که در خطر ابتلا به دیابت هستند بیش از ۴۵ دقیقه قدم زدن و پرسه زدن های صبح هنگام یا بعدازظهر است و منجر به کنترل شاخص قند خون می شود.
خودتان را از هیچ چیز محروم نکنید
کراندال معتقد است، جاده ی کاهش وزن برای کنترل دیابت با گرسنگی های طولانی سنگفرش نشده است. قطعا باید مراقب کالری های دریافتی خود باشید اما هرگز نباید خود را از خوردن محروم کنید و گرسنگی بکشید؛ زیرا همین امر منجر به پرخوری در ساعات پیش روی می گردد. در جهت وعده های غذایی منظم و میان وعده های متعادل گام بردارید. شیث خاطر نشان می کند که جای دادن کربوهیدرات، پروتئین و چربی در برنامه ی غذایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اجتناب کامل از گروه های خاصی از مواد غذایی موجب عدم توازن در بدن خواهد شد و نتایج زیانبار و خلاف انتظاری در برخواهد داشت. عدم جذب کالری کافی نیز مشکلاتی را در پی خواهد داشت. یک بار دیگر تکرار می کنیم که، متخصص تغذیه یا دیابت به درک بهتر از توازن در کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها کمک خواهد کرد و تصویری کامل از آنچه شما بدان نیاز دارید برایتان ترسیم خواهد نمود.
بدترین عادات غذایی برای افراد دیابتی
رژیم غذایی مناسب به افراد دیابتی کمک زیادی میکند, آن ها با تغذیه مناسب میتوانند میزان تزریق انسولین را کاهش دهند.رژیم غذایی و ورزش در کنار یکدیگر، می توانند به افراد دیابتی کمک کرده تا میزان نیاز آن ها به مصرف قرص یا تزریق انسولین کاهش یابد.
جا انداختن صبحانه
بارها و بارها شنیده اید که صبحانه مهمترین وعده روز است، این مورد مخصوصا درباره افراد مبتلا به دیابت به خوبی صدق می کند، به تاخیر انداختن غذا خوردن هنگام صبح می تواند باعث هیپوگلیسمی یا کاهش شدید گلوکز خون شود. حتی اگر فرد معمولا صبحانه نخورد، باید حداقل یک میان وعده کوچک را در برنامه صبح خود قرار دهد. این میان وعده می تواند ماست چکیده ساده یا یک تخم مرغ آب پز با مقداری نان سبوس دار باشد. این وعده را حتما مجبور نیستید بنشینید و میل کنید می توانید چیزی سبک برای خود آماده کنید که در حال حرکت هم بتوان خورد.
برنامه غذایی سرشار از چربی های اشتباه
محققان اظهار کرده اند مصرف اضافی چربی ( بیش از ۳۰ درصد کالری دریافتی روزانه ) ممکن است مقاومت به انسولین را بدتر کند. از وعده هایی که سرشار از چربی های اشباع شده هستند پرهیز کنید، مانند چربیهای موجود در فست فودها. با اینکه مکانیزمش درست درک نشده اما برخی تحقیقات نشان داده اند که چربی های غیر اشباع می توانند تاثیری مثبت روی مقاومت به انسولین داشته باشد، این نوع چربی های باعث کاهش چربی کبد نیز می شوند. چربی های غیر اشباع را می توانید در غذاهایی مانند روغن زیتون، مغز ها و دانه ها پیدا کرد، البته اینها فقط چند نمونه بود. برنامه غذایی که سرشار از چربی های غیر اشباع باشد و چربی اشباع کمی هم داشته باشد، باعث بهبود سلامت قلب و عروق ، کاهش LDL یا کلسترول بد، و کاهش تری گلیسیرید و فشار خون می شود.
گوشت نصف بشقابتان را پر کرده
افراط ورزیدن در مصرف پروتئین می تواند روی سطح گلوکز خونتان تاثیر داشته باشد، مخصوصا اگر پروتئین آن وعده حاصل از گوشت قرمز باشد، که می تواند تاثیری مضر روی حساسیت به انسولین داشته باشد. تحقیقات نشان داده افزایش مصرف گوشت قرمز، با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در ارتباط است. برای کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی نیز می توانید روی پایین آوردن مصرف گوشت قرمز حساب کنید.
وعده هایتان متعادل نیستند
مصرف بیش از حد از یک چیز ( مانند کربوهیدرات ) و کم خوردن چیزی دیگر ( مانند سبزیجات و پروتئین های بدون چربی ) می تواند باعث بالا رفتن قند خون شود. یک وعده متعادل می تواند هم سیرتان کند و هم مواد مغذی که نیاز دارید را به بدنتان برساند. پروتئین کم چرب ( مانند سینه مرغ بدون استخوان و پوست ) را با یک غذای کربوهیدراتی ( مانند برنج قهوه ای ) ترکیب کنید، این کار هضم را کند می کند، و باعث می شود برای مدت طولانی تر احساس سیری کنید، همچنین پس از وعده قند خونتان بیش از حد بالا نمی رود.
غذا خوردن را فراموش می کنید
بله شاید کاملا فراموش نکنید، اما ممکن است خیلی سر خودتان را شلوغ کنید و ناگهان متوجه شوید از وعده قبلی تان چند ساعت می گذرد، با این کار در واقع خود را در خطر قرار داده اید. فاصله انداختن زیاد بین وعده ها نیز می تواند باعث هیپوگلیسمی در افراد مبتلا به دیابت شود، مخصوصا اگر داروهای خاصی را برای دیابتشان مصرف کنند. هیپوگلیسمی اگر درمان نشده رها شود می تواند بدتر و باعث سر گیجه، بی حالی و حتی بیهوشی شود. هیپوگلیسمی شدید می تواند منجر به تشنج، کما و حتی مرگ شود. توجه به زمان وعده ها می تواند به دیگر عادت های خوب نیز کمک کند، مانند نظارت مرتب روی قند خون. اگر مبتلا به دیابت یا پیش دیابت هستید، حتما نزدیک خود شکلات، شیرینی، آب میوه و یا شیر نگه دارید تا در صورت پایین آمدن قند خون بتوانید سریع آن را بالا ببرید.
نمی دانید قبل از ورزش چه چیزی باید بخورید
چک کردن قند خون قبل از ورزش برای دیابتی ها بسیار مهم است چون ورزش قند خون را کاهش می دهد. این اطلاعات به ما کمک می کند که بدانیم قبل از ورزش و برای پایین نیامدن قند خون نیاز به یک میان وعده کوچک داریم یا خیر. یکی از توصیه ها این است که بیماران دیابتی با خود قرص گلوکز به تمرین ببرند، تا در صورت پایین آمدن بیش از حد گلوکز سریع آن را رفع کنند. ژل های گلوکز و یا حتی نوشیدنی های ورزشی نیز می توانند برای درمان هیپوگلیسمی در طول ورزش مفید واقع شوند. اگر با فعالیت بدنی مرتب دچار هیپوگلیسمی می شوید، حتما با پزشک مشورت کنید، شاید نیاز باشد دوباره به داروهایی که مصرف می کنید نگاهی شود.
شام یا میان وعده به ساعت خواب بسیار نزدیک بوده
دیر وقت غذا خوردن می تواند روی سطح گلوکز خون ناشتا روز بعد تاثیرات مخربی داشته باشد. وعده های آخر شب معمولا باعث می شود سطح قند خون صبح روز بعد بالاتر از حد معمول باشد. این مقدار اگر حد معمول قند خون ناشتا بالا تر باشد می تواند باعث دردسر شود. افراد دیابتی شب ها باید بیشتر غذا و میان وعده هایی میل کننده که سرشار از فیبر و کربوهیدرات به همراه پروتئین بدون چربی باشند. قبل از غذا خوردن از خود بپرسید که آیا چون گرسنه هستید غذا می خورید و یا چون به غذا خوردن در آخر شب عادت کردید این کار را می کنید. اگر فقط عادت است به جای غذا خوردن برای خود یک دمنوش گیاهی درست کنید و از آن لذت ببرید.
پرخوری می کنید
کاهش وزن نه تنها می تواند مقاومت به انسولین را کاهش دهد، بلکه مدیریت وزن بخش مهمی از مدیریت بیماری دیابت نیز است. بیمارانی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند، اضافه شدن وزن بر اثر پرخوری می تواند باعث افزایش مقاومت به انسولین و حتی افزایش نیاز به دارو شود. خوردن وعده های بزرگ، مخصوصا آنهایی که کربوهیدرات بالایی دارند، باعث می شوند قند خون پس از غذا بسیار بالا برود. معمولا، افراد مبتلا به دیابت قند خون پس از وعده شان باید کمتر از ۱۸۰ میلی گرم باشد. اگر می خواهید ببینید غذا واقعا چگونه روی گلوکز خونتان تاثیر گذاشته قبل از وعده و دوساعت پس از آن قند خون خود را چک کنید. اگر گلوکز خون قبل از وعده غذایی ۱۲۰ و پس از آن ۲۵۰ بود، این ۱۳۰ شماره اختلاف نشان می دهد که وعده خورده شده کربوهیدرات بسیار بالایی داشته.