فواید و خواص شاه بلوط موجب شده تا مصرف این میوه لذیذ و منحصر به فرد در برخی کشورها بسیار رایج باشد. اما شما چقدر در مورد خواص درمانی شاه بلوط می‌دانید؟ آیا می‌دانید شاه بلوط میوه بومی کجای ایران است و چطور می‌توان آن را تهیه کرد؟ چقدر با طریقه مصرف شاه بلوط آشنایی دارید؟ در این مقاله از سرویس سلامت در ساعد نیوز می‌توانید با خواص شگفت انگیز شاه بلوط آشنا شوید.
سالانه حدود 500هزار تن شاهبلوط در دنیا تولید میشود که سهم کشورهای مهم تولید کننده عبارتند از: چین 40 درصد، کره 15 درصد، ایتالیا، ترکیه و ژاپن هر کدام حدود 10 درصد، فرانسه، اسپانیا و یونان هر کدام حدود 4 درصد، آمریکا، استرالیا، نیوزیلند، شیلی و آرژانتین هر کدام کمتر از یک درصد. مصرف شاه بلوط به صورت خام، جوشیده (آب پز یا بخارپز) و برشته شده مرسوم است. این میوه دارای مواد مغذی قابل توجهی است و خوردن آن فوائد فروانی به همراه دارد.
شاهبلوط حاوی 3 گرم فیبرخوراکی در 100 گرم میوه است. مقدار فیبر خوراکی موجودر در شاهبلوط از گردو، پکان و پسته بالاتر است. با مصرف 100 گرم شاهبلوط 195 کالری انرژی وارد بدن میشود که اکثر آن مربوط به کربوهیدرات بالای این میوه است. شاهبلوط مقادیر بالایی از ویتامین ث، مواد معدنی مانند پتاسیم، مس و منیزیم، اسید آمینه‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها را دارا می‌باشد. همچنین شاهبلوط حاوی مقادیری از کلسیم، آهن، منگنز و روی است. شاهبلوط حاوی مقادیر بالایی از اسید‌های چرب ضروری شامل لینولئیک اسید می‌باشد که در سلامت قلب و رشد سیستم عصبی در کودکان مفید است. شاهبلوط همچنین غنی از فولات‌ها است که شامل فولیک اسید بوده و در تشکیل گلبول‌های قرمز و DNA نقش مهمی دارد.
شاه بلوط عاری از گلوتن است و مناسب مصرف کسانی است که به گلوتن حساس هستند. در بین شاه‌بلوط‌ها، نوع چینی آن حاوی مقدار مناسبی از ویتامین A است. 100 گرم شاهبلوط حاوی 11درصد نیاسین، 29 درصد پیرودوکسین (ویتامین B6)، 100درصد تیامین و 12 درصد ریبوفلاوین است.
شاه بلوط یک نوع بلوط خوراکی است که طعم لذیذ و شیرینی دارد. اگر نگاهی به عکس درخت شاه بلوط بیندازید و یا آن را از نزدیک ببینید، متوجه می‌شوید که چقدر میوه شاه بلوط خاص و جذاب است. درخت شاه بلوط از خانواده درخت راش است و میوه‌های آن در پوسته‌هایی سبز با تیغ‌هایی نرم رشد می‌کند.
برای استفاده از شاه بلوط باید پوست سبز آن را جدا کنید و میوه قهوه‌ای رنگ آن را بردارید. سپس برای خوردن آن، پوست قهوه‌ای شاه بلوط را جدا می‌کنید و مغز نرم و خوشمزه سفید میوه را میل می‌کنید. برخلاف سایر مغزها شاه بلوط بسیار کم چرب و سرشار از آب است و از همین رو بافت نرم و منحصر به فردی دارد.
بر اساس تحقیقات، عصاره شاه بلوط اثر محافظتی بر پروبیوتیک‌های موجود در دستگاه گوارش دارد. پروبیوتیک‌ها نوعی باکتری مفید هستند که روده را سالم نگه می‌دارند و فرایند هضم را بهبود می‌بخشند.
علاوه بر این، شاهبلوط فیبر زیادی دارد. فیبر یبوست را کاهش میدهد، باعث احساس سیری طولانی‌مدت میشود، قند خون را تثبیت می‌کند و باکتری‌های مفید روده را تقویت می‌کند.
شاه بلوط علاوه بر اینکه منبع خوبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است، مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان از جمله تانن‌ها، آلکالوئیدها، لوتئین، الاژیک اسید و گالیک اسید دارد.
بر اساس پژوهشی که گروه بیوتکنولوژی دانشکده چوسان کره در سال 2010 انجام داد، عصاره گل شاهبلوط خواص آنتی‌اکسیدانی قوی دارد و حتی در برابر آسیب ناشی از ملانوما از بدن محافظت می‌کند. آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که رادیکال‌های آزاد مضر را خنثی می‌کنند. این رادیکال‌های آزاد باعث آسیب به سلول‌ها و همچنین بیماری‌های مزمن شوند.
بر اساس تحقیقات، برخی از آنتی‌اکسیدان‌های موجود در شاهبلوط مانند الاژیک اسید با تنظیم قند خون و افزایش تعادل انسولین، احتمال ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهند.
بسیاری از غذاهای کامل، میوه‌ها و سبزیجات حاوی آنتی‌اکسیدان هستند. خوردن غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان مانند شاه بلوط ممکن است از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری کند.
انواع خاصی از شاه بلوط اثر محافظتی بر قلب دارند. این اثر محافظتی به‌خاطر آنتی‌اکسیدان‌هایی است که التهاب را کاهش می‌دهند و سلامت قلب را بهبود می‌بخشند.
علاوه بر این، شاهبلوط حاوی پتاسیم است. این ماده معدنی مهم برخی از عوامل زمینه‌ساز بیماری قلبی را کاهش میدهد. طبق تحقیقات، افزایش مصرف پتاسیم فشار خون را پایین می‌آورد و حتی خطر سکته را تا 24درصد کاهش میدهد. اگر دچار مشکلات قلبی هستید، شاهبلوط را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
فقط 10 عدد شاه بلوط حاوی 50درصد نیاز روزانه بدن به منگنز است. این ماده معدنی برای عملکرد طبیعی سلول‌ها ضروری است. بر اساس برخی تحقیقات، ممکن است منگنز در سلامت استخوان نیز نقش اساسی داشته باشد و در برابر برخی بیماری‌ها از بدن محافظت کند. طبق تحقیقات، تقریبا 43درصد منگنز در استخوان‌ها ذخیره میشود. مصرف این ماده مغذی در ترکیب با سایر مواد معدنی استخوان‌ساز، از تحلیل‌رفتن استخوان جلوگیری می‌کند، به‌ویژه در زنان مسن.
گنجاندن یک وعده شاهبلوط در رژیم غذایی به همراه سایر مواد مغذی تقویت‌کننده استخوان، باعث قوی نگه‌داشتن استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان میشود.
شاه بلوط سرشار از چندین ویتامین B از جمله تیامین، ویتامین ب6، ریبوفلاوین و فولات است. این ویتامین‌ها برای حفظ سلامت مغز و محافظت در برابر بیماری‌ها ضروری هستند. کمبود هریک از این ویتامین‌های گروه B باعث مشکلات شناختی میشود. مثلا کمبود تیامین ممکن است منجر به هذیان شود و کمبود فولات رشد مغز کودکان را مختل می‌کند.
در پژوهشی در سال 2016، شرکت‌کنندگان مسن به‌مدت 1 سال فولیک اسید مصرف کردند. فولیک اسید عملکرد شناختی را بهبود بخشید و در عین حال میزان برخی از نشانگرهای التهاب را کاهش داد.
طبق پژوهش دیگری که در مجله «تغذیه» منتشر شده است، افزایش مصرف ویتامین B با بهبود عملکرد شناختی شرکت‌کنندگان مسن مبتلا به اختلال شناختی خفیف و بیماری آلزایمر ارتباط دارد.
برای اطمینان از تأمین نیازهای ویتامین B خود و بهبود سلامت مغز، غذاهای پروتئین‌دار بخورید و شاهبلوط را در برنامه غذایی روزانه‌تان بگنجانید.
با وجود خواص فراوان شاهبلوط، خوردن آن به همه افراد توصیه نمی‌شود. در ادامه به برخی از مضرات خوردن این میوه اشاره می‌گردد.
مشکلات عصبی: شاه بلوط غنی از ویتامین B6 است که مصرف بیش از اندازه این ویتامین سبب مشکلات مرتبط با سیستم عصبی میشود. از این رو در مصرف میوه شاهبلوط نباید زیاده‌روی کرد.
تنگی نفس: آنافیلاکسی (Anaphylaxis) یک واکنش حساسیتی است که موجب بروز علائم تنگی نفس در انسان میشود. از این رو کسانی که به خوردن خشکبارها حساسیت دارند باید اطمینان پیدا کنند که مصرف شاه بلوط برای آنها مشکل ایجاد نمی‌کند.
حساسیت و آلرژی : بسیاری از مواقع حساسیت ممکن است در خوردن یک نوع خاص از خشکبار ایجاد شود. پس ممکن است شما با خوردن یک خشکبار هیچ گونه علائم حساسیتی را نشان ندهید ولی در خوردن یک خشکبار جدید دچار آلرژی شوید. بنابراین افرادی که تجربه مشکلات آلرژی دارند قبل از مصرف این میوه با پزشک خود مشورت نمایند.
شاهبلوط خام بافتی بسیار سفت و ترد دارد و پس از پختن یا برشته‌شدن نرم‌تر میشود که میان‌وعده‌ای شیرین و خوش‌طعم است. شاه بلوط قبل از مصرف باید پخته شود. پختن آن نه‌تنها پوسته‌اش را از بین می‌برد، بلکه محتوای اسید تانیک آن را نیز کاهش میدهد؛ اسید تانیک ترکیبی گیاهی است که اثرات نامطلوب متعددی بر سلامتی دارد.
شاه‌بلوط‌های تازه تهیه کنید و با چاقو برش کوچکی به‌شکل X روی هرکدام ایجاد کنید. این برش کوچک به بخار اجازه خروج میدهد و از ترکیدن شاهبلوط در فر جلوگیری می‌کند.
شاه‌بلوط‌ها را روی ورق پخت قرار دهید و به‌مدت 20 تا 30 دقیقه در دمای 218 درجه سانتی‌گراد تفت دهید.
وقتی پوسته‌های شاه بلوط باز شوند و به رنگ طلایی دربیایند، یعنی شاه بلوط پخته است.
آنها را از فر خارج کنید و بگذارید چند دقیقه خنک شوند.
تا زمانی که هنوز گرم هستند، پوستشان را بکنید و نوش جانشان کنید.
شاه بلوط یک میوه مفید و خوشمزه است که شاید خیلی از ما تجربه خوردن آن را نداشته باشیم. باید بدانید که شاه بلوط همانند سایر مغزها بسیار مفید است و طعم نسبتاً شیرین و شیره مانندی دارد. شما می‌توانید برای بهره‌مند شدن از فواید و خواص شاه بلوط، این میوه را هم به صورت خام و هم پخته مصرف کنید.
