شایع ترین علت التهاب معده و زخم معده، عفونت هلیکو باکترپیلوری می باشد. استفاده مزمن از آسپیرین و یا دیگر داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی، کورتیکواستروئیدها، زخم های ناشی از استرس، سیگار، الکل و یا ترکیبی از این عوامل باعث ایجاد التهاب معده می شوند.در این مقاله قصد داریم رژیم غذایی مناسب برای بهبود و درمان زخم معده را بررسی کنیم.
علل پیدایش، عوارض، نشانه های بالینی و درمان دارویی در زخم معده
علائم و علل زخم معده و راههای درمان آنعوارض زخم معده در صورت عدم درمان
زخم های معده درمان نشده و علائمی که به آنها بی توجهی شده است در طول زمان میتوانند منجر به عوارض شدیدتری شوند که در صورت مشاهده و وجود آنها می بایست به پزشکی که زودتر باید شما را ویزیت میکرد، مراجعه کنید:
سوراخ شدن معده
سوراخ شدن معده به علت پیشرفت زخم معده و نابودی کامل سلول های جداره معده به وجود می آید و در اثر آن عفونت ایجاد میشود. نشانه اصلی زخم معده بروز درد ناگهانی در معده است.
خونریزی داخلی
زخم های معده در مواردی به شدت افزایش یافته و موجب بروز خونریزی داخلی در بیمار میشود. علائم ناشی از خونریزی داخلی میتواند سرگیجه، مدفوع تیره رنگ و کاهش غلظت خون باشد.
بافت اسکاری
اسکار نوعی بافت سخت است که پس از هر گونه آسیب به پوست و اندام های مختلف تشکیل میشود و عمدتاً به همان صورت باقی میماند. این اسکار اگر در معده به وجود آید، موجب کاهش فضای دهانه و حجم معده میشود که مشکلات بلع به وجود می آورد. از نشانه های اسکار معده، استفراغ و کاهش وزن است.
هر سه عارضه، باید جدی تلقی شود و برای مواردی نیاز به جراحی وجود دارد. اگر علائمی که در ادامه مشاهده میکنید را تجربه کرده آید به پزشک خود حتماً اطلاع دهید:
- درد ناگهانی بسیار شدید در معده
- احساس خفگی شدید یا سرگیجه که میتواند ناشی از کاهش سطح خون باشد
- خون در مدفوع
- سفتی در ناحیه شکمی
- درد شکمی که با راه رفتن تشدید و با نشستن بهبود پیدا میکند
بیماران مبتلا به زخم معده چه غذاهایی باید بخورند؟
سبزیجات سبز بیشتری را به رژیم غذایی خود اضافه کنید
وقتی به زخم معده مبتلا هستید، باید سبزیجات سبز بیشتری بخورید، زیرا آنها حاوی بسیاری از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر هستند که نه تنها برای سیستم گوارش خوب هستند بلکه مواد سمی روده را نیز از بین می برند.
خوردن غذاهای غنی از پروتئین
بیماران باید گوشت، شیر، تخم مرغ و سویا را به رژیم غذایی خود اضافه کنند. آنها مواد غذایی غنی از پروتئین محسوب می شوند. علاوه بر این، لطفا توجه داشته باشید که مصرف پروتئین باید معقول باشد (نه خیلی زیاد و نه خیلی کم)، زیرا اضافه یا کمبود پروتئین در بدن برای سلامتی خوب نیست.
خوردن غذاهای نرم و اسفنجی
ترشح اسید بیش از حد برای هضم غذا، باعث زخم معده بیشتری می شود. برای غلبه بر این وضعیت، فقط نان، یک گلوله کوچک طعم دار خالص و بدون هیچ گونه افزودنی و یا بیسکوئیت را برای کمک به جذب بیش از حد این اسید، مصرف کنید. در غیر این صورت، می توانید از سیب زمینی آب پز یا غذاهای نشاسته ای مانند آرد برنج غنی شده و آرد تاپیوکا استفاده کنید.
موز بیشتری بخورید
موز یک میوه آشنا و بسیار مغذی است و به طور موثری به درمان زخم معده کمک می کند. بنابراین، پس از هر وعده غذایی، شما باید موز را به منظور کمک به کاهش درد معده مصرف کنید.
در هنگام ابتلا به زخم معده از مصرف کدام مواد غذایی باید اجتناب کرد؟
معمولاً، غذاهای پرچرب و به شدت اسیدی یا مواد غذایی که با ایجاد احساس سوزش سر دل برای فرد همراه هستند، می بایست در هنگام ابتلا به زخم معده مصرف نشوند. برخی از مهم ترین مواد غذایی که لازم است در هنگام ابتلا به زخم معده از مصرف آن ها خودداری شود به شرح زیر هستند:
نوشیدنی ها
- قهوه: قهوه حاوی کافئین یا فاقد کافئین یک نوشیدنی اسیدی است و می تواند باعث التهاب جداره معده شود.
- نوشیدنی های گازدار: این نوشیدنی ها ماهیت اسیدی داشته و لازم است از مصرف آن ها اجتناب شود.
- شیر و شیر کاکائو
- شکلات داغ و نوشابه
- چای نعناع
- چای سبز و چای سیاه حاوی کافئین یا فاقد کافئین
- آب پرتقال و گریپ فروت
- نوشیدنی های الکلی
غذاهای چرب
مواد غذایی حاوی چربی های اشباع می توانند باعث افزایش التهاب معده شوند. توجه داشته باشید مصرف مواد غذایی حاوی چربی های ترانس حتی ممکن است آسیب بیشتری برای معده در مقایسه با چربی های اشباع به همراه داشته باشند.
گوجه فرنگی، میوه ها و آب میوه های اسیدی
گوجه فرنگی و سس گوجه ماهیت اسیدی داشته و می توانند باعث التهاب معده شوند. علاوه بر این مرکبات و برخی میوه ها همچون لیمو شیرین، پرتقال، گریپ فروت، نارنگی، و لیمو ترش از سطح اسید بالاتر نسبت به سایر میوه ها برخوردار هستند. به این ترتیب به منظور کاهش التهاب معده، بهتر است تا حد ممکن مصرف این میوه ها کاهش پیدا کند.
غذاهای ادویه دار
در صورتی که مصرف غذاهای ادویه دار باعث التهاب معده شما می شود، این شرایط به معنی لزوم قطع مصرف آن ها نیست. در حقیقت تا کنون شواهدی وجود ندارد که نشان دهد انجام این کار می تواند به رفع مشکل زخم معده کمک کند. به هر حال اجتناب از مصرف این مواد غذایی می توانند علائم زخم معده را کاهش داده و به این ترتیب بهتر است از مصرف آن ها خودداری گردد. برای مثال افراد مبتلا به زخم معده بهتر است مواد غذایی حاوی ادویه های زیر را مصرف نکنند:
- فلفل سیاه و فلفل قرمز
- پودر چیلی
- خردل و جوز
شکلات و نعناع نیز اغلب در فهرست غذاهایی قرار می گیرند که لازم است در صورت ابتلا به زخم معده از مصرف آن ها اجتناب شود. به هر حال باید توجه داشته باشید افراد مختلف نسبت به میزان واکنش معده خود هنگام مصرف این مواد غذایی با یکدیگر متفاوت هستند.
علاوه بر این بر اساس مطالعات انجام شده، سیگار کشیدن می تواند احتمال ابتلا به زخم معده را برای افراد افزایش دهد. کشیدن سیگار همچنین می تواند فرآیند بهبود زخم معده را آهسته کرده و حتی شرایط و علائم مربوط به آن را تشدید نماید. به همین خاطر همواره به افراد مبتلا به زخم معده توصیه می شود کشیدن سیگار را ترک کنند.
پیشگیری از زخم معده
برای پیشگیری از زخم معده ناشی از باکتری هلیکوباکترپیلوری به طور مرتب دست های خود را با آب و صابون بشویید و از ظروف کاملا تمیز برای غذا خوردن استفاده کنید. برای پیشگیری از زخم معده ناشی از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مصرف آنها را قطع کرده و یا به حداقل برسانیم مصرف بیش از اندازه مجاز آنها خودداری کنیم و این داروها را به هیچ عنوان همراه با الکل مصرف نکنید. همچنین این داروها را با آب فراوان و یا همراه با غذا میل کنید.
