بیماری طاعون ممکن است بخشی از گذشته به نظر برسد، اما امروزه نیز هنوز در جهان و برخی مناطق روستایی وجود دارد. بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به طاعون، اجتناب از کک هایی است که روی جوندگانی مانند موش و سنجاب زندگی می کنند. کک ها می توانند روی بدن خرگوش ها نیز زندگی کنند. از حیوانات خانگی خود و خود در برابر کک ها و عفونت های احتمالی که این حیوانات می توانند حمل کنند، محافظت کنید.
طاعون بوبونیک عفونتی است که بیشتر توسط کک های آلوده ای که روی جوندگان حرکت می کنند، به انسان منتقل می شود. این طاعون که مرگ سیاه نام داشت، میلیون ها اروپایی را در قرون وسطی کشت. پیشگیری از این طاعون شامل واکسن نمی شود، اما مهم است که در تماس با موش ها، سنجاب ها و سایر حیواناتی است که ممکن است آلوده شوند، مراقب باشید..
طاعون بوبونیک (Bubonic plague) چیست؟
طاعون یک بیماری عفونی است که توسط نوع خاصی از باکتری به نام یرسینیا پستیس ایجاد می شود. این باکتری می تواند انسان و حیوانات را تحت تأثیر قرار دهد و عمدتاً توسط کک ها منتشر می شوند. طاعون بوبونیک یکی از انواع طاعون است. این طاعون نام خود را از غدد لنفاوی متورم (بوبوها) که ناشی از این بیماری است، گرفته است. در این بیماری غدد زیر بغل، کشاله ران و گردن می توانند به اندازه تخم مرغ بزرگ شوند و چرک ترشح کنند. انواع دیگر طاعون عبارتند از:
- طاعون سپتی سمی، زمانی اتفاق می افتد که عفونت سراسر بدن را بگیرد.
- طاعون ذات الریه، زمانی اتفاق می افتد که ریه ها عفونی می شوند.
- طاعون و فاجعه ی قرون وسطی
مرگ و میر طاعون بوبونیک در طول قرن چهاردهم از ۲۵ میلیون نفر فراتر رفت. این میزان حدود دو سوم جمعیت اروپا در آن زمان را در بر می گرفت. موش ها با کشتی ها منتقل می شدند و با خود کک و طاعون می آوردند. از آنجایی که اکثر افرادی که به طاعون مبتلا می شدند مردند و بسیاری از آنها اغلب بافت هایشان به دلیل قانقاریا سیاه شده بود، طاعون بوبونیک مرگ سیاه نامیده می شد. آن زمان درمانی برای طاعون بوبونیک در دسترس نبود.
نشانه های افراد مبتلا به طاعون خیارکی
زمان پنهان بودن طاعون خیارکی نزدیک به دو الی شش روز زمان صرف می کند ، نشانه های اولیه این بیماری علائمی چون : لرز و تب بالا، سرگیجه، درد زیاد در بخش ماهیچه و مفصل ها ، احساس کوفتگی، و سر درد را در بر می گیرد . سایر نشانه های طاعون خیارکی شامل کاهش یافتن میزان آب بدن و احساس تشنگی متداوم می باشد. پس از بروز علائم در فرد مبتلا با طی کردن یک روز خیارک هایی بر روی بدن بیمار به وجود می آید.
خیارک ها در واقع همان غده های لنفاوی می باشند که با تورم به این حالت در می آیند. این خیارک ها بیشتر در بخش های اطراف محل نیش خوردگی کک نمایان می شود و با گذشت زمان بزرگ می شوند و درد را همراه خود به بیمار منتقل می کنند.
مرگ افراد مبتلا به طاعون خیارکی
هنگامی که افراد مبتلا به طاعون خیارکی اقدامی جهت بهبود بیماری خود انجام ندهند با نشانه های خطرناکی مانند : زیاد شدن تعداد ضربان قلب، احساس اظطراب شدید و هذیان گویی برخورد خواهند کرد ، و با رسیدن به این مرحله بعد از ۳۶ ساعت بیمار با مرگ درگیر می شود . نکته ی جالب در مورد مرگ افراد این می باشد که حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد بیماران ممکن است به صورت ناگهانی بعد از سپری کردن یک دوره درگیری طولانی از مرگ نجات پیدا کنند.به صورت کلی سازمان بین المللی بهداشت بیان کرده است اگر مرحله های درمان طاعون خیارکی با تاخیر انجام شود می تواند سبب مرگ ۶۰ درصد از افراد مبتلا شود.
هنگامی که فردی حیوان درگیر به طاعون خیارکی را لمس نکرده باشد ، احتمال ابتلا به این بیماری در شخص بسیار کم می باشد . اگرچه سرفه و عطسه افراد درگیر به طاعون خیارکی سبب منتشر شدن بزاق آن ها در فضا می شود و با توجه به این موضوع حتی امکان دارد این بیماری از یک انسان به انسان دیگر صورت گیرد اما این رخداد احتمال بسیار کمی دارد. شرایط انتقال این طاعون از انسان به انسان دیگر فقط هنگامی ممکن است انجام شود که یک نفر با بیمار تماس مستقیم و بسیار نزدیک داشته باشد .
طاعون خیارکی دوباره برگشته است؟
در فضای مجازی اخباری منتشر شد که آیا طاعون خیارکی دوباره منتشر شده است؟ در سال های اخیر بار ها در نقاط مختلف جهان این بیماری دیده شده و مساله جدیدی نیست و بر خلاف شایعات به نظر نمی رسد که طاعون سیاه بخواهد جهان را دچار اپیدمی کند.
کدام کشورها بیشترین آمار ابتلا به طاعون خیارکی را دارند؟
بیشتر موارد ابتلا به بیماری طاعون خیارکی در آفریقا، هند و پرو مشاهده شده است. در آمریکا نیز سالانه تقریباً هفت مورد ابتلا به این بیماری گزارش می شود که اغلب در ایالاتی مانند آریزونا، کالیفرنیا، کلرادو، نیومکزیکو و تگزاس رخ می دهد. بیماری طاعون خیارکی در حال حاضر با استفاده از آنتی بیوتیک ها قابل درمان است؛ بنابراین می توان گفت که احتمال مرگ و میر ناشی از این بیماری بسیار کم است.
طاعون خیارکی چقدر نگران کننده است؟
بهترین زمان دریافت آنتی بیوتیک، ۲۴ ساعت پس از متوجه شدن نشانه های بیماری است. در صورتی که بیماری فردی پیشرفت کرده باشد، به اکسیژن و تزریق وریدی نیاز پیدا خواهد کرد. همچنین تأخیر در درمان، خطر مرگ و میر ناشی از بیماری را افزایش می دهد. حتی افرادی که به بیماری طاعون خیارکی مبتلا نیستند، اما با حیوانات یا انسان های مبتلا در تماس بوده اند با مشورت پزشک آنتی بیوتیک مصرف می کنند تا خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهند؛ بنابراین با توجه به موارد ذکر شده، جای هیچ نگرانی در مورد شیوع این بیماری وجود ندارد.
درمان طاعون خیارکی
بيمار بايد در مرحله اول در بیمارستان مخصوص بستری شده و از لحاظ پزشکی قرنطينه کامل شود. سپس تست های آزمايشگاهی لازم شامل کشت خون برای يافتن باکتری طاعون و بررسی ميکروسکوپی نمونه های غدد لنفاوی، خون و خلط سينه را انجام دهد و در صورت مثبت بودن جواب آزمایش، درمان بلافاصله با آنتی بیوتیک برای بیمار شروع شود. از جمله آنتی بیوتیک های موثر بر بیماری طاعون می توان به استرپتومایسین، تتراسایکلین، کلرامفنیکل، کوتریموکسازول، سولفا دیازین اشاره کرد.
بهترین زمان دریافت آنتی بیوتیک، ۲۴ ساعت پس از متوجه شدن نشانه های بیماری است. در صورتی که بیماری فردی پیشرفت کرده باشد، به اکسیژن و تزریق وریدی نیاز پیدا خواهد کرد. همچنین تأخیر در درمان، خطر مرگ و میر ناشی از بیماری را افزایش می دهد.
حتی افرادی که به بیماری طاعون خیارکی مبتلا نیستند، اما با حیوانات یا انسان های مبتلا در تماس بوده اند با مشورت پزشک آنتی بیوتیک مصرف می کنند تا خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهند؛ بنابراین با توجه به موارد ذکر شده، جای هیچ نگرانی در مورد شیوع این بیماری وجود ندارد.