تشنج یک اختلال نورولوژیک است. وقتی در روند طبیعی و نرمال فعالیت الکتریکی مغز اخلالی ایجاد شود تشنج بوجود می آید. تشنج می تواند با شدت های متفاوتی روی بدهد. تشنج خفیف به طور عمده علائم و عوارض کمتری نسبت به تشنج های شدید دارد. تشنج های خفیف که اغلب در کودکان اتفاق می افتند، می توانند یا ناشی از تب و عفونت در بدن کودک باشند و یا نشانة یک نوع صرع خفیف باشند.
تفاوت تشنج و صرع چیست؟
تشنج هایی که به مرور زمان تکرار شوند، و فاصله این تکرار بیش از 24 ساعت می باشد، صرع یا اپی لپسی (Epilepsy) نامیده می شوند. بنابراین نمیتوان هر تشنجی را صرع نامید. یعنی ممکن است تشنج یک بار اتفاق افتاده و گذرا باشد و مجددا این شرایط برای کودک رخ ندهد. اما اگر تشنج تکرار شود، در این حالت گفته میشود که فرد به بیماری صرع مبتلا گشته است.
علائم تشنج خفیف در کودکان و بزرگسالان
از جمله از علائم تشنج خفیف در بزرگسالان و کودکان عبارت اند از:
- خیره شدن به یک نقطه
- عدم تمرکز کافی
- پایین آمدن سطح هوشیاری
- گیجی، منگی و خواب آلودگی
- سر شدن، شل شدن، پرش اندام های بدن
- اختلالات گذرای حافظه
- و…
علت تشنج خفیف
تشنج خفیف که از شایع ترین نوع تشنج است، تحت اثر عوامل مختلفی رخ می دهد. از جمله از عواملی که باعث ایجاد اختلال تشنج خفیف در افراد می شود عبارت اند از:
- وراثت و تشنج خفیف: پدر یا مادر شخص به این بیماری درگیر شده باشد و این اختلال از طریق ژنتیک به فرد منتقل شود.
- تشنج خفیف به علت ضربه به سر: بسیاری از افرادی که تشنج خفیف دارند، در کودکی یا بزرگسالی دچار ضربه به ناحیه سر شده اند و همین ضربه اختلالاتی را در مغز آن ها به وجود آورده که سرانجامش تشنج خفیف شده است.
- تشنج خفیف به علت استرس و اضطراب: در برخی از افراد مشاهده شده است که از استرس و اضطراب شدید دچار تشنج خفیف شده اند.
- تشنج خفیف به علت مصرف بیش از حد مشروبات الکلی: مضرات و تأثیرات منفی مواد الکلی بر هیچ کس پوشیده نیست. در حقیقت اگر در مصرف آن ها زیاده روی شود، می تواند بر روی عملکرد سیستم عصبی اثر گذاشته و سبب تشنج خفیف شود.
- تشنج خفیف به علت تب: یکی از ساده ترین عللی که می تواند باعث ایجاد تشنج خفیف در هر فردی شود، تب است. به خاطر همین است که همیشه پزشکان تلاش می کنند تا درجه حرارت بدن یک فرد را تا دمای مشخصی نگه دارند و اجاره ندهند از آن دما بالاتر رود.
انواع تشنج
انواع تشنج با توجه به محلی که در مغز دچار اختلال می شود به دو دسته تقسیم می شود: تشنج عمومی و تشنج کانونی.
- تشنج عمومی: اگر سلولهای عصبی در دو طرف مغز درگیر شوند و اختلال ایجاد کنند، منجر به اسپاسم عضلانی یا سیاه شدن چشم و یا زمین خوردن فرد می شود. اغلب افرادی که تشنج را تجربه می کنند، عموما تشنج آن ها از یک نوع آغاز شده و به نوع دیگری تبدیل می شود. حملات تونیک کلونیک، صرع کوچک و آتونیک از جمله نمونه های تشنج عمومی هستند. تشنج در خواب نیز نوعی تشنج عمومی است. برای درمان تشنج در خواب، این مورد را با اختلال در خواب اشتباه نگیرید.
- تشنج کانونی: این تشنج ها، در قسمت هایی از مغز فعال می شوند و می توانند تاثیرات جسمی یا عاطفی ایجاد کنند. در واقع در این زمان شما ممکن است چیزهایی را حس کنید، که در آنجا نیستند. ۶۰ درصد افراد مبتلا به صرع، این نوع تشنج را تجربه می کنند. گاهی اوقات این اختلال با بیماری روانی یا اختلالات عصبی دیگر اشتباه گرفته می شود.
تشنج چگونه تشخیص داده می شود؟
بعد از معاینات فیزیکی که پزشک روی شما انجام می دهد، برای تشخیص دقیق تشنج، احتمالا لازم باشد تست های خاصی بدهید. پزشک سابقه بیماری و حوادث ناشی از تشنج تان و علائم تشنج را از شما می پرسد تا بتواند به طور دقیق علت تشنج را پیدا کند. مثلا اگر به اختلالات خواب یا استرس دچار هستید یا میگرن های شدید دارید، در تشخیص تشنج تاثیر گذار است. آزمایش های لازم دیگر برای تشخیص این عارضه عبارت است از:
- آزمایش خون
- کشت مایع مغزی نخاعی
- غربالگری سم شناسی
- ام آر آی مغزی
- الکتروانسفالوگرافی
با تشنج خفیف چه کنیم؟
تشنج به طور کلی در پسر بچه ها بیشتر اتفاق می افتد و تحقیقات آماری نشان می هد احتمال وقوع تشنج خفیف در کودکانی که در خانواده سابقة صرع دارند بیشتر است. ممکن است کودکی دچار تشنج های خفیف باشد اما کسی از خانواده و اطرافیان متوجه آن نشود زیرا علائم این تشنج با حواس پرتی و عدم تمرکز در کودکان یکسان است و به طور معمول از سوی خانواده ها به عنوان یک نوع سوء رفتار یا خیالبافی اشتباه گرفته می شود. پزشکان برای درمان هر نوع تشنجی بسته به علت بوجود آمدن آن از درمان های دارویی، جراحی و یا درمان های کمکی استفاده می کنند. نکته بسیار مهم در درمان تشنج های تکرار شونده استفادة دقیق و زمانمند از داروهای تجویز شده است زیرا اهمال در مصرف دارو یا قطع ناگهانی آن، خود ممکن است به عنوان یک عامل محرک باعث تشدید تشنج ها شود.
کم خوابی استرس فشار روانی از جمله موارد محرکی هستند که ممکن است منجر به تشنج در شخص مبتلا به تشنج خفیف شوند.اگر هرکدام از علائم گفته شده را در کودک خود دیدید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید و با انجام آزمایشات کامل تر از وجود یا عدم وجود تشنج خفیف در کودک خود مطمئن شوید. ممکن است دکتر برای تشخیص از نوار مغزی، سی تی اسکن و یا ام آر آی استفاده کند و برای بررسی تعادل الکترولیتی خون کودک شما از او آزمایش خون بگیرد.
برای جلوگیری از بروز تشنج چه کنیم؟
تشنج فرایندی از پیش تعیین شده نیست. اما با حفظ یک سبک سالم برای زندگی می توانید تا حدودی از بروز تعداد دفعات تشنج جلوگیری کنید. به این ترتیب:
- رژیم غذایی سالم و هیدراته را جزیی از سبک زندگی تان کنید.
- خواب به اندازه و کافی داشته باشید.
- استرس را در زندگی خود کمتر کنید.
- داروهای غیرقانونی را مصرف نکنید.
عوارض داروهای ضد تشنج ، حتی راجع به داروهایی که طبق توصیه پزشک استفاده می کنید، ممکن است شما را درگیر کند. به همین دلیل بسیار اهمیت دارد که داروهایتان تحت نظر و مورد تایید پزشک باشد.
تشنج تب در کودکان چیست؟
