معلوليت چیست؟
هدف اصلی برنامه های حرکتی برای معلولان چست؟
اهداف ورزش کردن برای معلولین
1. جلوگیری از معلولیت بیشتر در نزد معلولین
2. جلوگیری از افسردگی در افراد معلول و داشتن زندگی با نشاط و جلوگیری از پیری زودرس
3. بالا بردن امید به زندگی در افراد معلول
4. کمک به ارتباط دوستانه با هم سن و سالان در اماکن ورزشی
5. افزایش روابط اجتماعی و اعتماد به نفس در افراد معلول
6. گاهی دادن به مردم از فعالیت های ورزشی معلولین
7. داشتن محل مستقل برای معلولین جهت ورزش کردن
8. دادن پست مدیریت مجموعه های ورزشی به خود معلولین
فواید ورزش برای معلولین
1. داشتن عضلات و استخوان های محکم تر
2. هماهنگی بهتر دست ها و پاها
3. کاهش استرس
4. بهتر شدن خلق و خو
5. داشتن احساس بهتری نسبت به خود
6. افزایش اعتماد به نفس
7. بهتر شدن کیفیت زندگی
8. جلوگیری از پیشرفت مشکلات و بیماری ها
9. مانع پیدایش زخم های بستر
10. کارکرد بهتر دستگاه گوارش
11. مانع شدن از افزایش و پوکی پوکی استخوان
برنامه ورزشی خوب برای معلولین
1. یک برنامه ورزشی خوب باید بر مبنای ورزش های هوازی، مقاومتی، تعادل و انعطاف باشد.
2. ورزش های هوازی را به مدت ۳۰ دقیقه و در بیشتر روزهای هفته انجام دهید.
3.اگر شما معلول هستید، شما می توانید یک دوره ۵ تا ۱۰ دقیقه ای را طی کنید و در نهایت به ۳۰ دقیقه برسانید.
4.شدت ورزش باید تحمل شود و در صورتی که احساس راحتی کردید، شدت ورزش را زیاد کنید.
5. قدرت عضلانی با ورزش کردن زیاد می شود.
6. عضلات پا، پشت، بازو و سینه را زیاد ورزش دهید تا قدرت عضلانی شما افزایش یابد.
7. ورزش باید ۲ تا ۳ بار در هفته و یک روز استراحت در بین آنها، انجام شود.
8.برنامه ورزشی باید برای ۱ تا ۲ تمرین، ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار شود.
9. انعطاف پذیری را می توانید روزانه انجام دهید.
10. این برنامه انعطاف پذیری، دامنه حرکت عضلات و مفاصل را حفظ می کند و حداقل ۴ بار تکرار در هر عضله باید صورت گیرد، به خصوص عضلات کوچکی که در ورزش های مقاومتی کار می کنند.
11. به مدت ۱۵ تا ۳۰ ثانیه ورزش های کششی را انجام دهید.
ورزش های قدرتی و هوازی برای معلولین
1. دو ساعت و نیم در هفته به ورزش هوازی بپردازید
ورزش های قدرتی باعث تقویت قلب و سریع تر شدن ضربان قلب می گردند. معلولین می توانند ورزش های قدرتی زیر را انجام دهند:
- پیاده روی سریع
- خود را روی صندلی چرخدار هل دادن
- جمع آوری برگ ها
2. دو روز در هفته به ورزش های تقویتی بپردازید
ورزش های تقویتی برای معلولین باعث می شود که ماهیچهها بیشتر به کار گرفته شود. سعی کنید ماهیچه هایی را که کمتر در فعالیت های روزانه ی خود، به کار می گیرید را ورزش دهید. معلولین می توانند ورزش های تقویتی زیر را انجام دهند:
- درازونشست
- شنا
- بلند کردن وزنه
ورزش های مناسب معلولین جسمی
– شنا کردن
– دوی سرعت با ویلچر
– استفاده از یک ماشین پاروزنی سازگار شده با صندلی چرخدار
مزايای شنا براي افراد معلول
1. شنا ورزشي است كه شما در هر سني كه باشيد مي توانيد شروع و در تمام طول عمر ادامه دهيد.
2. موجب تندرستي فيزيك بدن، تقويت عضله، استخوان، مفاصل، كنترل وزن، خواب منظم مي شود.
3. موجب آرامش فكري–روحي، كاهش استرس تمدد اعصاب مي شود.
4. به بهبود اجتماعي كمك مي كند شما مي توانيد در تيم هاي ورزشي و يا در جلسات منظم در استخر با افراد ديگر ارتباط برقرار كنيد.
5. داشتن برنامه منظم شنا، شما را در برنامه ريزي زمان ياري مي كند.
6. فرصتي براي مسافرت ايجاد مي كند
7.و نهايتا اينكه ، ورزش شنا چه بصورت فردي كه موجب ارتقاء اعتماد بنفس شده و احساس استقلال را در شما بوجود مي آورد و چه بصورت تيمي كه در اثر كاركردن با همديگر موجب تشويق متقابل و حمايت مي شود.
ورزش مناسب برای معلولین نخاعی
متخصصان بر این باورند ورزش یا فعالیت جسمانی معلولین نخاعی، حتی در حد ملایم و متوسط (حدود 20 تا 30 دقیقه) و نه شدید اما مستمر (حداقل روز در میان) در کاهش عوارض سوء و ثانویه معلولیت آنان تاثیری بسزا دارد.
ورزش رایج در افراد معلول نخاعی
دو میدانی
شنا
وزنه برداری
تنیس روی میز
بسکتبال با ویلچر
والیبال نشسته
تیراندازی
تیر و کمان
شمشیر بازی
بولینگ
فوايد فعاليت هاي جسمی و ورزشی مستمر بعد از آسيب های نخاعی
1. کاهش خطر مرگ های زودرس، بيماري های قلبی و فشارخون، عوارض تنفسی، ديابت و برخی از انواع سرطان ها.
2. بهبود قدرت عضلانی، افزايش ميزان تحمل و توان حرکتی، اعتماد به نفس و خواب بهتر.
3. کمک به کاهش احساس اضطراب، دلتنگی ، افسردگی و استرس.
4. کمک به کنترل وزن و دردهای عصبی مزمن.
ورزش مناسب برای ویلچرنشینان
اگر روی صندلی چرخ دار می نشینید، فراموش نکنید باید از ترمز ها و پایدارکننده های مناسب برای ثابت کردن این صندلی یا نیمکت ورزشی هنگام تمرین استفاده کنید.
ممکن است نیاز به باندهای ولکرو (چسبنده) با اندازه های متفاوت برای بستن وزنه به مچ یا دست یا پایدار کردن تنه برای حفظ موقعیت آن هنگام ورزش داشته باشید.
ورزش هایی که میتوان با چرخ ویلچر انجام داد
والیبال
بسکتبال
بدمینتون
ورزش مناسب برای معلولین ذهنی
بی شك مشكلات زيادي پيش روی ورزش معلولين ذهنی وجود دارد. هماهنگي بين اعمال و رفتار اين افراد به دليل كم تواني ذهني شان كاربسيار مشكلي است و مشكلات زيادي در تعاملات اجتماعي آنها به وجود مي آورد. به همين دليل بسياري ازسالن ها و مكانهاي ورزشي از پذيرفتن اين افراد ممانعت مي ورزند و علي رغم نياز آنها به ورزش و تحرك و اثرات مثبتي كه حركات ورزشي در سلامت روحي و جسمي و بهبود عملكرد ذهني و حركتي آنها خواهد داشت، ورزش معلولین ذهنی با کمبودهای زیادی روبه رو است که باید به آن توجه بیشتری شود.
فواید ورزش برای معلولین ذهنی
1. توسعه قابلیت جسمانی، حرکتی و ذهنی مددجویان
2. ایجاد اوقات فراغت
3. توسعه مهارت های اجتماعی کودکان معلول ذهنی
4. حمایت از خانواده های مددجویان کم توان ذهنی
5. افزایش آگاهی والدین و ایجاد تعامل بین ایشان
6. ایجاد انگیزه و نشاط در خانواده و فرد معلول
ورزش در خانه
اگر معلولیت شما به نحوی است که امکان ورزش در خانه را دارید، می توانید تجهیزاتی از این قبیل تهیه کنید:
- تجهیزات وزنه زدن
- وزنه دست و مچ
- باندهای الاستیک
- تشک ورزشی
- توپ ورزشی در انواع اندازه ها و وزن ها
نکات و توصیه های ایمنی ورزش کردن افراد معلول:
بهتر است معلولین فعالیت های بدنی خود را با شور و شوق انجام دهند. مهم است که معلول با انگیزه بالا در فعالیت های جسمی شرکت نماید و از آن حرکات و فعالیت ها لذت برد.
1- قبل از شروع به هر گونه فعالیت جسمی یا تغییر برنامه های قبلی، با پزشک خود مشورت نمائید.
2- فعالیت های جسمی را بطور تدریجی و با فعالیت های سبک و زمان کوتاه (از 5 تا 15 دقیقه) و به صورت یک روز در میان آغاز کنید. همانطور که به مرور انجام فعالیت های شما آسانتر می شود، می توانید زمان و شدت آنها را افزایش دهید. هدف شما باید این باشد که حداقل یک فعالیت متوسط را طبق یک برنامه منظم و مستمر داشته باشید.
3- معلولین ضایعه نخاعی باید بدانند در ورزش قهرمانی کلاس بندی پزشکی- ورزشی از اهمیت زیادی برخوردار است، ضروری است که هنگام ورزش و فعالیت بدنی احتیاط های لازم را رعایت نموده و قبل از پرداختن به هر عملی، ابتدا وضعیت کلاس بندی خود را مشخص کنند تا بطور دقیق سطح ضایعه آنها مشخص شود و نتیجه بهتری از تلاش خود بگیرند.
4- به ورزشکاران معلول خصوصا ضایعه نخاعی ها توصیه می شود تا قبل از تحمل زحمات و ممارست در ورزش برای رسیدن به قهرمانی، حتماٌ با مربیان کارآزموده مشورت نموده تا متناسب با وضعیت جسمی خود ورزش مورد علاقه را انتخاب و به آن بپردازند.
5- مراقب علائم خطر از جمله سردرد، درد قفسه سینه، درد مفاصل یا گرفتگی عضلات باشید. درد و ناراحتی می تواند علامت این باشد که شما فشار زیادی بر بدن آورده اید. همچنین علائم مذکور ممکن است نشانه هائی از عوارض جدی از جمله اتونومیک دیس رفلکسی یا ضایعات دیگر باشند. در این گونه موارد شما بایستی سریعا فعالیت های خود را متوقف کرده و آنچه که باعث ایجاد مشکل یا عارضه شده را دریابید.