وزوز گوش ( به انگلیسی Tinnitus) به شنیده شدن صدایی شبیه سوت در گوش یا سر گفته می شود. مشکل رایجی که حدود 15 تا 20 درصد مردم تجربه می کنند. وزوز خود یک اختلال نیست بلکه نشانه ای از اختلال دیگر مثل کم شنوایی ناشی از سالمندی، آسیب به گوش، مشکل گردش خون و... است. این صدا در محیط پیرامون وجود ندارد و اکثر مواقع توسط اطرافیان فرد مبتلا نیز شنیده نمی شود.
علت وزوز گوش
بیماری های مختلفی ممکن است، علت وزوز گوش باشند. اما شایع ترین علت آن در معرض سر و صدای بلند قرار گرفتن به مدت طولانی است.
بیش از 90 درصد افراد مبتلا به وزوز گوش درجاتی از کم شنوایی به علت در معرض صداهای بلند قرار گرفتن را دارند. صداهای بلند باعث آسیب دائمی به سلول های موئی حلزون در گوش داخلی می شوند.
نجارها، خلبان ها، موزیسین های راک، کارگران حفاری، آهنگرها، صافکارها، تراشکارها و افرادی که با دستگاه های چمن زنی، اره های موتوری و اسلحه کار می کنند یا زمان طولانی به موسیقی با صدای بلند گوش می دهند، در معرض ابتلا به وزوز گوش هستند.
همچنین یک بار در معرض صداهای خیلی بلند ناگهانی هم ممکن است باعث وزوز شود. شرایط و بیماری های دیگری هم می توانند باعث وزوز گوش شوند، از جمله:
- انسداد گوش به دلیل تجمع جرم گوش، عفونت گوش، در موارد خیلی نادر تومور خوش خیم عصب شنوایی و تعادل.
- داروهای خاصی از قبیل آسپرین، برخی از آنتی بیوتیک ها، ضدالتهاب ها، مسکن ها، داروهای ضدافسردگی و همچنین داروی کنین. وزوز گوش به عنوان عارضه ناخواسته دارویی برای 200 داروی تجویزی و غیرتجویزی مطرح شده است.
- فرایند پیرشدن، که می تواند باعث تخریب حلزون یا قسمت های دیگر گوش شود.
- بیماری منییر، که گوش داخلی را تحت تاثیر قرار می دهد.
- اتواسکلروز، بیماری که منجر به سفت شدگی استخوانچه های کوچک گوش میانی می شود.
- بیماری های دیگری از قبیل فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی، مشکلات مربوط به گردش خون، کم خونی، حساسیت ها (آلرژی ها)، کم کاری غده تیروئید، بیماری های اتوایمون و دیابت.
- مشکلات مربوط به گردن یا فک، از قبیل سندروم مفصل میان فک تحتانی و استخوان گیجگاهی (TMJ).
- صدمه دیدن سر و گردن.
در برخی از افراد وزوز گوش ممکن است با آشامیدن نوشیدنی های الکی یا کافئین دار، کشیدن سیگار یا خوردن برخی از غذاهای مشخص بدتر شود. به دلایلی که هنوز برای محققین کاملا روشن نیست، استرس و خستگی هم به نظر می رسد که باعث بدتر شدن وزوز گوش می شوند.
وزوز گوش و کم شنوایی
وزوز گوش و کم شنوایی معمولاً به صورت یک پکیج تقدیم مبتلایان می شوند! همانطور که اشاره شده، صدا باید از یک مسیر طولانی شامل گوش خارجی (مجرای گوش و پرده گوش)، گوش میانی (استخوانچه ها) و گوش داخلی (سلول های مویی خارجی و داخلی) رد شود تا به عصب شنوایی و سپس به مغز برسد و شنیده شود. سلول های مویی میکروسکوپی موجود در فضای گوش داخلی در واقع سلول های حسی سیستم شنوایی ما هستند و مسئولیت آن ها انتقال تحریک صوتی به عصب شنوایی است تا عصب شنوایی پیام صوتی را به مغز ببرد و مغز نتیجه گیری کند که یک صدا شنیده شده است. کم شنوایی می تواند حاصل اختلال در هر یک از مراحل این پروسه باشد: گوش خارجی، گوش میانی، سلول های مویی، عصب شنوایی و یا حتی خود مغز.
درمان سوت کشیدن گوش
اگرچه بعضی اوقات سوت کشیدن گوش به خودی خود از بین می رود، اما اغلب اوقات مدتی طول می کشد. در حالی که هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اما مواردی وجود دارد که می توانید برای مقابله با صدای زنگ در گوش انجام دهید. برای همین به نکات زیر توجه کنید:
1. در جلسات درمانی شناختی رفتاری (CBT) ثبت نام کنید
در جلسات CBT، شما می آموزید که چگونه از طریق تغییر وضعیت، واکنش خود را نسبت به سوت کشیدن گوش تغییر دهید. CBT همچنین می تواند به افسردگی و اضطراب ناشی از سوت کشیدن گوش کمک کند و تکنیک های تنفس و آرامش عضلانی را به شما آموزش دهد.
2. از نظر اینکه به سمعک نیاز دارید یا نه، ارزیابی شوید
سمعک ها می توانند حجم صداهای خارجی را تقویت کنند. اگر audiogram نشان دهد که شنوایی خود را به میزان قابل توجهی از دست داده اید، می توانید از سمعک نیز بهره مند شوید.
3. موم های داخل گوش را پاک کنید (فقط این کار را در خانه انجام ندهید)
جاگاسی می گوید: «پزشکان می توانند از میکروسکوپ و یک ابزار کوچک برای از بین بردن موم گوش استفاده کنند. بنابراین سعی نکنید که آن را به تنهایی حذف کنید زیرا ممکن است هنگام انجام این کار، موم بیشتر در داخل گوش فرو رود و به پرده گوش آسیب بزند.»
4. موسیقی ملایم پخش کنید
یک ملودی آرام باعث می شود که مغز شما به چیز دیگری به غیر از سوت کشیدن گوش، تمرکز کند.
5. از کافئین خودداری کنید
کافئین می تواند فشار خون شما را افزایش دهد و صدای زنگ در گوش شما را بیشتر کند.
6. در مورد داروهای خود تجدید نظر کنید
جاگاسی می گوید: " مصرف ایبوپروفن فقط برای یک بار به هنگام تجویز پزشک خوب است، اما مصرف زیاد آن ممکن است باعث ایجاد صدای زنگ در گوش شود. شاید راه های دیگری برای درمان درد شما وجود داشته باشد."