همانطور که کودکان در حال رشد هستند، مهم است که آن ها به اندازه کافی ویتامین ها و مواد معدنی سالم برای اطمینان از سلامتی بدن آن ها دریافت کنند. اکثر بچه ها مقدار کافی از مواد مغذی از یک رژیم غذایی متعادل دریافت می کنند. اما تحت شرایط خاص، کودکان ممکن است نیاز به مکمل غذایی حاوی ویتامین یا مواد معدنی باشند. این مقاله هرآنچه شما باید در مورد ویتامین های مورد نیاز کودکان و نوجوانان و اینکه آیا فرزند شما ممکن است به آن ها نیاز داشته باشد یا نه در اختیار شما قرار می دهد.علاوه بر مصرف غذاها برای دریافت کالری مورد نیاز، رژیم غذایی باید شامل مواد مغذی زیر نیز باشد.
مواد غذایی | سنین۱-۳ | سنین ۴-۸ |
---|---|---|
کلسیم | ۷۰۰ میلی گرم | ۱۰۰۰ میلی گرم |
آهن | ۷ میلی گرم | ۱۰ میلی گرم |
ویتامین A | ۳۰۰ میکروگرم | ۴۰۰ میکروگرم |
ویتامین B12 | ۰.۹ میکروگرم | ۱.۲ میگروگرم |
ویتامینC | ۱۵ میلی گرم | ۲۵ میلی گرم |
ویتامین D | ۶۰۰ میکروگرم | ۶۰۰ میکروگرم |
با وجود اینکه مواد مغذی اشاره شده در بالا از مهم ترین مواد مورد نیاز کودکان به شمار می آید. ولی با این حال، این مواد تنها نیاز کودکان برای رشد نیست. کودکان برای رشد و سلامتی بدن خود به انواع ویتامین ها و مواد معدنی مختلف نیاز دارند. اما با توجه به سن کودکان و نوجوانان نیاز متفاوتی به مواد مغذی برای حفظ سلامتی و رشد خود دارند.
ویتامین هایی که در زیبایی و سلامت کودکان تاثیر دارند
اگر با دقت به جزئیات موارد عنوان شده در ادامه توجه کنید متوجه خواهید شد که کمبود هر کدام از این ویتامین ها چطور در ظاهر و زیبایی فرزندتان تاثیر دارند. اختلالات رشد دندانی، کم پشتی مو یا مشکلات پوستی که از عوارض کمبود ویتامین های عنوان شده است خود نمونه ای از عوامل مرتبط با زیبایی کودک شماست.
ویتامین D
ویتامین D بر اثر تابش اشعه خورشید به پوست تولید می شود. این ویتامین محلول در چربی است که در برخی غذاها به مقدار بسیار کم وجود دارد و به عنوان مکمل غذایی در دسترس است. این ماده با افزایش جذب کلسیم به ساخت استخوان های قوی تر در کودکان کمک می کند. همچنین عملکرد عضلات و تعادل شما را بهبود می بخشد و احتمال زمین خوردن و شکستگی در کودکان را کاهش می دهد.
علائم و عوارض کمبود ویتامین D
- درد یا حساسیت استخوان
- ناهنجاری های دندانی
- اختلال در رشد
- افزایش شکستگی استخوان
- گرفتگی عضلات
- توقف رشد
- تشنج و تغییر شکل اسکلت مانند راشیتیسم
منابع ویتامین D
ماهی های چرب مانند ماهی تن، ماهی خال مخالی، سالمون و همچنین زرده تخم مرغ و قارچ.
آهن
آهن یک ماده معدنی مهم در رژیم غذایی است که در عملکردهای مختلف بدن از جمله انتقال اکسیژن در خون نقش دارد و این امر در تأمین انرژی زندگی روزمره کودک و همچنین برای رشد مغز حیاتی است. نوزادان، کودکان نوپا، کودکان پیش دبستانی و نوجوانان بیشتر در معرض خطر کمبود آهن هستند.
علائم و عوارض کمبود آهن
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- تحریک پذیری
- مشکلات رفتاری
- نفس نفس زدن
- توقف رشد
- جلوگیری از تولید سلول های قرمز خون حامل اکسیژن در بدن و کاهش هموگلوبین
منابع آهن
- گوشت قرمز بدون چربی
- مرغ و ماهی
استفاده از مکمل آهن گزینه خوبی است اما مصرف بیش از حد آن می تواند منجر به عوارض جانبی و اغلب خطرناک در کودکان شود. کودکان زیر 14 سال نباید بیش از 40 میلی گرم در روز آهن مصرف کنند بنابراین قبل از شروع درمان حتما باید با پزشک مشورت کنید.
نیاسین (B3)
کمبود ویتامین B3 یا نیاسین، ترکیبی از دو ماده شیمیایی اسید نیکوتینیک و نیکوتین آمید است که نقش اساسی در سلامت پوست، گوارش و روان دارد و از عملکرد بیش از 200 آنزیم در بدن حمایت می کند. بدن قادر به تولید ویتامین B3 نیست و ویتامین B3 یک ویتامین حلال در آب است.
علائم و عوارض کمبود نیاسین
- ضایعات پوستی
- ترک خوردگی
- تیرگی رنگ
- درماتیت پوسته ریزی کننده
- ضعف عضلانی و بی اشتهایی
- تغییرهای دستگاه گوارش به شکل تحریک پذیری و التهاب غشای مخاطی دهان و لوله گوارش
- اختلال سیستم عصبی با نشانه هایی مثل گیجی و منگی، التهاب عصبی
منابع نیاسین
- حبوبات
- بادام زمینی
- دل و قلوه
کلسیم
دوران کودکی زمانی مهم برای رشد استخوان های قوی و سالم است. کودکانی که به اندازه کافی کلسیم مصرف می کنند در بزرگسالی استخوان های قوی دارند
علائم و عوارض کمبود کلسیم
- گرفتگی عضلات
- گرفتگی و دردهای عضلانی در بازوها، زیر بغل و ران ها
- مشکلات خواب
- ناخن های شکننده
- تأخیر در تولید مینای دندان
منابع کلسیم
- شیر
- سبزیجات برگ دار
- ماست
- پنیر
- لوبیا
- عدس
- بادام
- ماهی ساردین و کنسرو ماهی قزل آلا
روی
کمبود روی نسبتاً شایع است و تا یک سوم جمعیت جهانی را تحت تأثیر قرار می دهد و ناشی از مصرف ناکافی روی در رژیم غذایی است. روی برای عملکردهای مهم بدن اهمیت دارد و از رشد و نمو در دوران بارداری، کودکی و نوجوانی حمایت می کند.
علائم و عوارض کمبود روی
- از دست دادن اشتها
- توقف رشد و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن
- ریزش مو و اسهال مزمن
- اوتیسم و عملکرد شناختی
- لکه های سفید روی ناخن انگشتان کودک
- سرماخوردگی مکرر
- از بین رفتن حس چشایی یا بویایی
منابع روی
- گوشت بدون چربی
- میوه
- سبزیجات و لبنیات
- نخود و لوبیای پخته
- بلغور جو دوسر و غلات غنی شده
ویتامین B 12
کمبود ویتامین ب 12 همانند کمبود های دیگر در کودکان اتفاق می افتد. مقدار ویتامین ب 12 مورد نیاز در سال های اولیه به وضعیت مادر و میزان ویتامین موجود در دوران بارداری بستگی دارد. این ویتامین به عنوان کوبالامین شناخته می شود و محلول در آب است که نقش مهمی در تولید سلول های قرمز خون و DNA و همچنین عملکرد صحیح سیستم عصبی کودک دارد.
علائم و عوارض کمبود ویتامین B 12
- ضعف
- خستگی
- سردرد
- کمبود اشتها و تحریک پذیری
- تاخیر در رشد
منابع ویتامین B 12
- ماهی
- گوشت
- مرغ
- تخم مرغ و محصولات شیر
منیزیم
کمبود منیزیم ( هیپومنیزم) اغلب در بین کودکان نادیده گرفته می شود. منیزیم ماده ای مغذی برای سلامتی کودکان است و برای بسیاری از فرآیندهای بدن از جمله تنظیم عملکرد عضلات و اعصاب، سطح قند و فشار خون و ساخت پروتئین، استخوان و DNA اهمیت دارد.
علائم و عوارض کمبود منیزیم
- کشیدگی و گرفتگی عضلات
- خستگی و ضعف عضلانی
- اختلالات روانی از جمله بی علاقگی ، افسردگی یا اضطراب
- پوکی استخوان
- فشار خون بالا
- آسم و ضربان قلب نامنظم
منابع منیزیم
- دانه ها و آجیل ها
- لوبیا و سبزیجات سبز برگ دار
- بادام
- تخمه کدو
- آووکادو
- موز
- بادام زمینی
- ذرت بو داده
- شکلات تلخ
ید
بدن برای تولید هورمون های تیروئید به ید نیاز دارد که به تنظیم رشد، متابولیسم، ضربان قلب و بسیاری دیگر از عملکردهای حیاتی کمک می کند.
علائم و عوارض کمبود ید
- کم کاری تیروئید
- گواتر و بیماری های مرتبط با بارداری
- تورم گردن (گواتر)
- افزایش وزن
- خستگی
- ضعف
- خشکی پوست
- ریزش مو
- کاهش قدرت یادگیری و ضریب هوشی
- عقب ماندگی در رشد مغزی و جسمی
- اختلال های عصبی و روانی
- لوچی چشم
- کری و لالی
منابع ید
- نمک یددار
- جلبک دریایی
- ماست
- تخم مرغ
- کنسرو ماهی تن
- میگو و آلو خشک
ویتامین B
انواع مختلفی از ویتامین های گروه ب وجود دارد که هر نوع این ویتامین ممکن است عوارض جانبی متفاوتی داشته باشد. هر نوع کمبود ویتامین ب ممکن است همراه با ضایعات و زخم هایی باشد که به زخم های شانکر معروف است و در داخل دهان وجود دارد.
علائم و عوارض کمبود B
- موها و ناخن های شکننده
- درد، خستگی و گرفتگی عضلات
منابع ویتامین B
- گوشت
- ماهی
- تخم مرغ
- سبزیجات برگ دار
- آجیل
- لبنیات
ویتامین C
اگر کودک تان کمبود ویتامین ث داشته باشد دچار خونریزی لثه و هنگام مسواک زدن دچار التهاب لثه می شود.
علائم و عوارض کمبود ویتامین C
- اسکوربوت
- ضعف عضلات
- کبودی مکرر
- ضعف سیستم ایمنی
منابع ویتامین C
- میوه ها و سبزیجات
- کلم بروکلی
- کیوی
- فلفل دلمه ای
ویتامین A
ویتامین A نقش مهمی برای سلامتی چشم، بهبود بینایی، سلامت پوست و کمک به مقابله با برخی عفونت ها دارد. کمبود ویتامین A به دلیل نرسیدن مقدار کافی ویتامین A به بدن از طریق مواد غذایی به وجود می آید زیرا ویتامین A به وسیله بدن تولید نمی شود و بنابراین باید از طریق مواد غذایی آن را دریافت کرد.
علائم و عوارض کمبود ویتامین A
- مشکلات بینایی
- خشکی چشم
- خشکی پوست
منابع ویتامین A
- تخم مرغ
- سبزیجات برگ دار
- پرتقال
- فلفل دلمه ای
- هویج
ویتامین E
ویتامین E که یک ویتامین ضروری و محلول در چربی است که به طور عمده در کبد ذخیره می شود. بدن نمی تواند این ویتامین را تولید کند بنابراین باید از رژیم غذایی یا مکمل ها به دست آید.
علائم و عوارض کمبود ویتامین E
- ضعف عضلات
- مشکلات بینایی
- لرزش
منابع ویتامین E
- روغن های گیاهی مانند روغن آفتابگردان، روغن بادام زمینی و روغن زیتون
- آجیل ها
- دانه ها
- غلات کامل
- شیر
- اکثر سبزیجات از جمله بروکلی، اسفناج، فلفل قرمز و آووکادو
- کیوی
- میگو و فیله ماهی قزل آلا
نقش ویتامین ها در سلامت موی کودکان
کم مویی در کودکان می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. با توجه به اینکه سوءتغذیه یکی از دلایل شاخص کم مویی در کودکان است، بنابراین پروتئین و ویتامین مهم ترین بخش تغذیه کودک در رشد مو محسوب می شود. جگر، ماش و جوانه گندم، تخم مرغ، شیر، ماهی و حبوبات از مهم ترین منابع پروتئین به حساب می آیند.
ویتامین های E،C و A و ید هم از اهمیت زیادی در رشد موی کودکان دارند. کلم و بادام زمینی سرشار از «ید» هستند و دیگر سبزی ها و آجیل های خوراکی سرخ نشده نیز منابعی پر از ویتامین های A و C و E هستند. از دیگر مواد معدنی که مانع از ریزش موی کودکان می شوند می توان به سیلیس، آهن و کلسیم اشاره کرد. میزان قابل توجهی از این مواد معدنی را می توان در جو خام، پوست سیب زمینی، فلفل سبز و خیار پیدا کرد. میوه های خشک شده، آب آلبالو، گوشت، اسفناج، خرما و کشمش نیز از منابع غنی آهن است. شیر نیز به عنوان مهم ترین منبع کلسیم به حساب می آید.
نقش ویتامین ها درسلامت پوست کودکان
سلامت پوست کودکان مستقیماً به میزان ویتامین A رژیم غذایی آن ها مرتبط است. سیب زمینی، هویج و زردآلو منابع غنی بتاکاروتن است.برای آن که راحت تر بتوانید موادغذایی را که دارای این ویتامین هستند در فهرست غذایی کودکان بگنجانید راه حل هایی وجود دارد. البته به نحوی که آن ها نیز از مصرف این مواد غذایی دل زده نشوند، در اینجا به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد.
نقش ویتامین ها در سلامت دندان کودکان
یکی از روش های پیشگیری از پوسیدگی دندان ها کنترل رژیم غذایی از کودکی است. مصرف مواد غذایی پروتئینی مانند آجیل و گوشت همراه با مواد غذایی حاوی قند پایین از روش های پیشگیری از بروز پوسیدگی دندان در کودکان به شمار می آید زیرا مصرف این مواد مانع کاهش بیش ازحد PH دهان شده و از پوسیدگی دندان ها در کودکان جلوگیری خواهند کرد.
نقش ویتامین ها در افزایش قد در کودکان
با توجه به این نکته که شروع رشد کودک از دوران جنینی آغاز می شود باید توجه داشت که اگر می خواهید کودکانتان در سنین جوانی قدی بلند داشته باشند، باید مراقبت را از دوران بارداری آغاز کنید. مراقبت مادران در سلامت تغذیه خود در دوران بارداری یکی از عوامل مؤثری است که در رشد جنین در شکم مادران نقش بسزایی دارد.
به جز تغذیه مادران مهم ترین عاملی که در افزایش قد کودکان تأثیر دارد میزان ویتامین A در بدن کودکان است. بر اساس تحقیقات انجام شده بر روی 5 هزار نوزاد و کودک در سال 2009 در اروپا کمبود ویتامین A از موانع اصلی رشد مطلوب قد کودکان به شمار می آید. بر اساس مطالعات موجود متوسط قد در پسران شامل میانگین قد پدر و مادر به علاوه 5 تا 6 سانتیمتر و برای دختران میانگین قد پدر و مادر منهای 5 تا 6 سانتیمتر است. برای رشد هر فرد به ویژه یک دامنه یا محدوده مخصوص وجود دارد. از درشت مغذی هایی که در رشد کودک تأثیر مهمی دارند می توان به مواد قندی، چربی ها، پروتئین ها که انرژی لازم برای سوخت وساز بدن را تأمین می کند اشاره کرد.
از دیگر مواد معدنی که در رشد قد کودک تأثیر قابل توجهی دارد نیز می توان از منیزیم، کلسیم و روی نام برد. سبزی ها و میوه ها، انواع ویتامین ها و مواد معدنی به ویژه پیش سازهای ویتامین A در رژیم غذایی کودکان بسیار ضروری است. منابع مهم ویتامین A عبارت اند از: اسفناج، زردآلو، طالبی و دریافت کافی کلسیم که به ویژه در دوره رشد طولی استخوان ها بسیار اهمیت دارد؛ بنابراین تغذیه با شیر، ماست، پنیر و انواع کلم را باید به نوجوانان پیش از رسیدن به سن بلوغ توصیه کرد.
نقش ویتامین ها و مواد معدنی بر زیبایی و شفافیت چشم کودک
یکی از نشانه های عدم کمبود ریزمغذی هایی مانند ویتامین ها و مواد معدنی بر بدن کودکان، لطیف بودن پوست آن ها می باشد.در واقع یکی از نشانه های کمبود ویتامین های B و C در کودکان خشکی پوست بدن آن ها بخصوص پوست صورت و دست ها می باشد که بخصوص این خشکی در فصول سرد سال بیشتر مشاهده می شود
یکی از ویتامین های مؤثر بر شفافیت و زیبایی چشم ها، ویتامین A می باشد. به همین دلیل توصیه می شود که در رژیم غذایی روزانه کودک از منابع غنی پیش ساز ویتامین A مانند انواع سبزی های با رنگ زرد و نارنجی همچون هویج، کدو حلوایی و انواع فلفل های دلمه ای رنگی استفاده شود.
به علاوه این که مصرف منابع غنی از ویتامین E مانند انواع مغزهای گیاهی (همچون بادام، فندق، بادام هندی و گردو) و منابع غنی از ویتامین C می توانند در کنار ویتامین A بر سلامت چشم های کودک مؤثر باشند.
بررسی چند نکته مهم در مصرف ویتامین ها و مکمل غذایی
فواید مکمل غذایی نظیر پروبیوتیک، آنتی اکسیدان، روغن ماهی و ویتامین ث کم نیست اما این مکمل ها به والدین در حفظ سلامت فرزندشان کمک می کند. برای انتخاب و مصرف صحیح مکمل ها باید به نکات زیر توجه نمود:
- ویتامین های پاستیلی که در میان والدین و کودکان رواج دارد، معمولا فاقد آهن و کلسیم هستند. این دو ماده معدنی برای کودکان ضروری و حیاتی می باشد.
- بیشتر قرص های ویتامین کودکان حتی مولتی ویتامین همراه با کلسیم، فاقد کلسیم اضافی است (10 تا 20درصد نیاز روزانه). درصورتی که فرزندتان میلی به خوردن غذاهای غنی از کلسیم ندارد از مکمل های کلسیم استفاده کنید.
- مصرف مقادیر زیاد ویتامین های آ، ث و دی عوارض جانبی بهمراه دارد. در مورد دوز بالای ویتامین ها یا مواد معدنی با پزشک اطفال مشورت کنید.
- برخی ترکیبات پودری مثل صبحانه فوری حاوی کلسیم، آهن و سایر ویتامین ها و مواد معدنی است که می توانید آن را به یک لیوان شیر اضافه کرده و به فرزندتان بدهید. این ترکیب نیاز به پروتئین و انرژی را تامین می کند و می تواند غذای خوبی برای کودکانی باشد که نیاز به مکمل های ویتامین دارند اما ویتامین ها را به طور منظم و طبیعی دریافت نمی کنند.
- اگرچه طبق تبلیغات، بیشتر ویتامین ها و آب سبزیجات و میوه ها در یک قرص، پاستیل یا یک لیوان شیر وجود دارد اما این مواد معمولا فاقد فیبر هستند. تصور کنید که یک مکمل فیبر حاوی منبعی از میوه ها و سبزیجات است که کودکان به آن نیاز دارند. بنابراین کودکان برای تامین ویتامین ها و مواد معدنی موردنیاز باید غذاهای فیبردار حاوی 100 درصد آب سبزیجات را مصرف کنند.