ضخامت پوست چقدر است؟
ضخامت پوست بین یک تا چهار میلی متر است. ضخامت پوست و هریک از لایه های آن در نواحی مختلف بدن، متفاوت است. اپیدرم معمولاً نازک است، به خصوص در پلک چشم که ضخامت آن به یک دهم میلی متر می رسد اما اپیدرم کف دست و پا ضخیم و حدود ۱ میلی متر است.
ضخامت درم حدود ۲۰ برابر اپیدرم است؛ این ضخامت در ناحیه پشت که ضخیم تر است، به سه تا چهار میلی متر می رسد. ضخامت لایه زیرپوست نیز در نواحی مختلف، متفاوت است. مثلاً در ران و ناحیه شکم ضخیم تر و در صورت نازک تر است.آلفا هیدرو کسی اسید و اسیدهای میوه ازجمله مهم ترین ترکیب در محصولات مراقبت از پوست هستند که در بخش بلاگ باهمانه به طور کامل شرح داده شده است.
اپیدرم خارجی ترین لایه پوست
اپیدرم خارجی ترین لایه پوست است. در قاعده این لایه، سلول ها دائماً در حال تقسیم و ایجاد سلول های جدید هستند. به تدریج سلول های جدیدتر به سطح پوست رانده می شوند و به لایه کراتینی پوست می رسند، سپس خارجی ترین سلول های لایه کراتینی پوست فرومی ریزند. از زمانی که سلولی جدید در لایه پایه ای به وجود می آید تا وقتی که از سطح پوست بریزد، تقریباً ۲۸ روز طول می کشد. این بدان معنی است که بیشتر سلول های پوست ظرف ۲۸ روز با سلول های جدید جایگزین می شوند.
- خارجی ترین لایه اپیدرم لایه کراتینی (شاخی) است. در این لایه، سلول ها مرده و مسطح هستند و مانند سفال های شیروانی کاملاً فشرده روی هم قرار می گیرند. سلول های لایه خارجی مقدار زیادی پروتئین به نام کراتین در خود دارند. به تدریج که سلول ها به سمت بالا می آیند، مسطح تر می شوند، طی حرکت تحلیل می روند و به تدریج خواص حیاتی خود را از دست می دهند؛ یعنی آب خود را از دست می دهند و خشک و مسطح می شوند. وقتی این سلول ها به خارجی ترین بخش پوست می رسند، درواقع مرده اند.
- پایین ترین لایه اپیدرم، لایه بازال یا پایه ای است. سلول های این لایه، پایه یا کف اپیدرم را تشکیل می دهند. در لایه بازال، سلول های جدید اپیدرم از تقسیم سلولی ایجاد می شوند. سلول های جوان تر سلول های این لایه را به سمت بالا می رانند تا جایی که از سطح پوست جدا شوند و بریزند. این روند به طور مداوم ادامه دارد. در هر لحظه زندگی، بدون اینکه متوجه باشیم، پوست ما با میلیون ها سلولی که به سمت خارج در حرکت اند در حال تجدید ساختمان است.
درم لایه میانی پوست
لایه زیر اپیدرم که از آن ضخیم تر است را درم می گویند. در سطح فوقانی درم برجستگی هایی وجود دارد که در فرورفتگی های متناظر آن ها در لایه اپیدرم فرو می رود. درم اساساً از مواد بی شکل بین سلولی تشکیل شده است که در حکم نوعی سیمان برای اجزای مختلف این لایه عمل می کند. درم از رشته های کلاژن و الاستین تشکیل شده و حاوی رگ های خونی، اعصاب، اعضای حسی، غده های سباسه و عرق و ریشه ها مو است.
درم دومین لایه ی پوستی است. قطر این لایه هم مثل اپیدرم در نواحی متفاوت بدن، مختلف است. زیرا وظایف و ویژگی های هر ناحیه از بدن، شرایط ویژه ی خود را دارد. برای نمونه در ناحیه ی پلک، درم کمترین ضخامت را دارد. اما در کمر، بیشترین ضخامت را دارا می باشد.
برعکس اپیدرم، در درم، هیچ زیر لایه ی مستقلی نیست. تنها سه نوع بافت در آن وجود دارد:
- کلاژن
- بافت کشسان
- فیبر مشبک
مهم ترین خاصیت لایه ی درم، دارا بودن سلول هایی با عملکرد تخصصی است. این سلول ها با عملکردهای متفاوتی مثل لامسه، فشار و حس های دیگر در درم می باشند.
هیپودرم
هیپودرم، عمیق ترین لایه پوست و در واقع بافت چربی زیر درم است كه بدن را در برابر هوای سرد محافظت می كند. همچنین سلول های چربی در خود مواد مغذی و انرژی ذخیره می كنند. روند پیری باعث می شود این بخش از پوست دچار تخریب شده و پوست نازك شود.
پیری طبیعی در برابر پیری زودرس
پوست دچار دو نوع روند پیری می شود. یكی از آنها همان روند پیری طبیعی است كه به وسیله ژن های بدن مان طی فرآیند مسن شدن، رخ می دهد. نوع دیگر پیری پوست، پیری زودرس است كه معمولا با قرار گرفتن در شرایط بد زیست محیطی مانند آلودگی و نور زیاد خورشید به وجود می آید. وقتی پوست در معرض نور شدید خورشید قرار می گیرد، صدمه ای به پوست می زند كه ۸۰ تا ۹۰ درصد آن به راحتی روی پوست مشاهده می شود. افراد مبتلا به آلبینیسم (زالی) و كسانی كه مقدار كمی ملانوسیت (تولیدكننده رنگدانه) در بدن دارند بیش از دیگران در خطر صدمات نور فرابنفش خورشید قرار گرفته و به پیری زودرس مبتلا می شوند. پرتوهای فرابنفش نوع B، فقط به لایه اپیدرم نفوذ می كنند و موجب اریتما (سرخی پوست) می شوند. درحالی كه، پرتو فرابنفش نوع A، به لایه درم پوست نفوذ كرده و صدمات پوستی مزمن و طولانی تری را موجب می شود.
وقتی پوست در برابر نور خورشید قرار می گیرد، پرتو فرابنفش از عملكرد ملانوسیت می كاهد و صدمات پوستی به شكل چین و چروك های واضح مشخص می شود. همچنین خشكی و سفتی و از دست رفتن خاصیت ارتجاعی پوست در لایه های بیرونی پوست بیشتر مشاهده می شود و این وضعیت به شكل دائمی باقی می ماند. پیری پوست ناشی از صدمه خورشید به راحتی از پیری طبیعی پوست متمایز است. این نوع پیری، پوست را بیشتر دچار تنش اكسایشی و صدمات عروقی می كند. بنابراین با قرار نگرفتن در معرض نور مستقیم خورشید می توان از این نوع پیری پوست، پیشگیری كرد.