به گزارش سرویس سلامت خانواده پایگاه خبری ساعدنیوز، تورم غدد لنفاوی گردن (لنفادنوپاتی گردنی) یکی از شایعترین علائم بالینی است که میتواند ناشی از شرایط خوشخیم مانند عفونتها یا مشکلات جدیتر مانند بدخیمیها باشد. در این مقاله، به بررسی جامع نشانهها، علل، روشهای تشخیص و درمان این عارضه با استناد به منابع علمی معتبر میپردازیم تا اطلاعات دقیق و کاربردی در اختیار شما قرار دهیم.
غدد لنفاوی، ساختارهای کوچک و لوبیاییشکل در سیستم لنفاوی بدن هستند که نقش مهمی در دفاع ایمنی ایفا میکنند. این غدد با فیلتر کردن مایع لنف، باکتریها، ویروسها و سلولهای غیرطبیعی را از بین میبرند. تورم غدد لنفاوی گردن زمانی رخ میدهد که این غدد به دلیل افزایش فعالیت ایمنی بزرگتر از حد طبیعی شوند. این عارضه ممکن است در یک یا هر دو طرف گردن، زیر فک، پشت گوش یا نزدیک استخوان ترقوه مشاهده شود.
علائم لنفادنوپاتی گردنی بسته به علت زمینهای متفاوت است. شایعترین نشانهها عبارتند از:
تورم قابل لمس: غدد متورم ممکن است به اندازه یک نخود یا حتی بزرگتر (تا اندازه یک توپ گلف) باشند.
درد یا حساسیت: غدد ممکن است هنگام لمس دردناک باشند، بهویژه در موارد عفونی.
علائم همراه: تب، گلودرد، آبریزش بینی، کاهش وزن بیدلیل، تعریق شبانه، خستگی یا علائم عفونت تنفسی.
تغییرات پوستی: قرمزی یا گرمی پوست روی غدد متورم در برخی موارد.
سفتی یا تحرک: غدد عفونی معمولاً نرم و متحرکاند، در حالی که غدد سرطانی ممکن است سفت و ثابت باشند.
اگر تورم بیش از دو هفته ادامه یابد، با علائم سیستمیک همراه باشد یا به سرعت بزرگ شود، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
تورم غدد لنفاوی گردن میتواند ناشی از علل خوشخیم یا جدی باشد. در ادامه به مهمترین علل اشاره میکنیم:
عفونتهای ویروسی: شایعترین علت، شامل سرماخوردگی، آنفلوانزا، مونونوکلئوز عفونی (ناشی از ویروس اپشتین-بار)، HIV و سیتومگالوویروس.
عفونتهای باکتریایی: مانند گلودرد استرپتوکوکی (ناشی از استرپتوکوک)، عفونتهای دندانی، آبسه لوزه یا عفونت گوش.
عفونتهای قارچی یا انگلی: مانند توکسوپلاسموز یا هیستوپلاسموز (نادر).
عفونتهای سیستمیک: سل، سیفلیس یا تب مالت میتوانند غدد لنفاوی را در نواحی مختلف درگیر کنند.
اختلالاتی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) یا آرتریت روماتوئید میتوانند با تحریک سیستم ایمنی باعث تورم غدد لنفاوی شوند.
لنفوم: شامل لنفوم هوچکین و غیرهوچکین، که با تورم بدون درد غدد لنفاوی، بهویژه در گردن، زیر بغل یا کشاله ران همراه است.
سرطانهای متاستاتیک: سرطانهایی مانند سرطان سینه، ریه یا ملانوما ممکن است به غدد لنفاوی گردن گسترش یابند.
لوکمی: برخی انواع لوسمی میتوانند باعث لنفادنوپاتی شوند.
واکنش به داروها: داروهایی مانند فنیتوئین (ضدتشنج) ممکن است باعث تورم غدد شوند.
تحریکات خارجی: آسیبهای مکانیکی یا التهاب ناشی از مواد شیمیایی.
استرس یا التهاب موضعی: در موارد نادر، استرس شدید یا التهابات موضعی میتوانند تورم موقت ایجاد کنند
تشخیص دقیق علت تورم غدد لنفاوی نیازمند رویکردی چندمرحلهای است. پزشک معمولاً مراحل زیر را طی میکند:
بررسی اندازه، قوام، تحرک و حساسیت غدد.
ارزیابی علائم همراه مانند تب، کاهش وزن یا تعریق شبانه.
بررسی سابقه پزشکی، از جمله عفونتهای اخیر، مصرف دارو یا بیماریهای مزمن.
آزمایش خون: برای بررسی عفونت (مانند CBC، تست HIV یا تست مونونوکلئوز)، التهاب (ESR، CRP) یا نشانگرهای سرطانی.
کشت میکروبی: در صورت مشکوک بودن به عفونت باکتریایی، نمونهای از گلو یا محل عفونت برای کشت ارسال میشود.
آسپیراسیون با سوزن ظریف (FNA): برای نمونهبرداری از غده و بررسی سلولهای غیرطبیعی.
بیوپسی غده: در موارد مشکوک به بدخیمی، بخشی یا کل غده برای بررسی پاتولوژیک برداشته میشود.
سونوگرافی گردن: برای ارزیابی اندازه، شکل و ساختار غدد.
سیتی اسکن یا MRI: برای بررسی غدد داخلی یا شناسایی تومورها.
پت اسکن (PET/CT): در موارد مشکوک به سرطان برای ارزیابی گسترش بیماری.
درمان لنفادنوپاتی گردنی به علت زمینهای بستگی دارد. در ادامه، روشهای درمانی بر اساس علل شایع شرح داده شده است:
عفونتهای ویروسی: معمولاً خودبهخود بهبود مییابند و نیاز به درمان حمایتی مانند استراحت، هیدراتاسیون و داروهای تببر (استامینوفن یا ایبوپروفن) دارند.
عفونتهای باکتریایی: با آنتیبیوتیکهای مناسب مانند آموکسیسیلین یا آزیترومایسین درمان میشوند.
عفونتهای سیستمیک: مانند سل، نیازمند درمان طولانیمدت با داروهای اختصاصی هستند.
داروهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهای سرکوبکننده ایمنی (مانند متوترکسات) برای کاهش التهاب و تورم تجویز میشوند.
لنفوم: بسته به نوع و مرحله، درمان شامل شیمیدرمانی، پرتودرمانی، ایمونوتراپی یا پیوند مغز استخوان است.
سرطانهای متاستاتیک: درمان شامل جراحی، شیمیدرمانی یا پرتودرمانی برای کنترل بیماری اصلی و غدد درگیر است.
کمپرس گرم: برای کاهش درد و التهاب، حوله گرم را 15 دقیقه، 4 بار در روز روی محل تورم قرار دهید.
قرقره آبنمک: برای کاهش التهاب گلو ناشی از عفونت، روزانه 2-3 بار با محلول آبنمک قرقره کنید.
مصرف مایعات کافی: نوشیدن 8-12 لیوان آب در روز به تعادل مایعات بدن و کاهش التهاب کمک میکند.
دمنوشهای گیاهی: مانند دمنوش برگ بو، که به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند.
در موارد نادر، مانند آبسههای مقاوم یا غدد سرطانی، جراحی برای تخلیه یا برداشتن غده انجام میشود.
در صورت مشاهده موارد زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
تورم غدد بیش از دو هفته ادامه یابد.
غدد سفت، ثابت یا بهسرعت در حال رشد باشند.
علائم سیستمیک مانند تب مداوم، تعریق شبانه یا کاهش وزن بیدلیل وجود داشته باشد.
تورم در نزدیکی استخوان ترقوه یا پایین گردن باشد، که ممکن است نشانه بدخیمی باشد
تقویت سیستم ایمنی: با رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و خواب کافی.
بهداشت فردی: شستشوی مرتب دستها و اجتناب از تماس با افراد بیمار.
مراقبت از دهان و دندان: برای پیشگیری از عفونتهای دندانی.
واکسیناسیون: دریافت واکسنهای توصیهشده مانند واکسن آنفلوانزا یا HPV
تورم غدد لنفاوی گردن معمولاً نشانهای از فعالیت سیستم ایمنی در برابر عفونت یا بیماری است. در حالی که اغلب موارد خوشخیم و خودبهخود بهبود مییابند، تداوم تورم یا بروز علائم هشداردهنده نیازمند ارزیابی پزشکی فوری است. با تشخیص دقیق و درمان مناسب، میتوان از عوارض جدی پیشگیری کرد. اگر با این عارضه مواجه هستید، با پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین مسیر درمانی برای شما تعیین شود.
برای مشاهده مطالب مرتبط با بیماریها و راههای درمان آنها اینجا کلیک کنید
