به گزارش سرویس طب سنتی و گیاهان دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز؛ گزنه (Urtica dioica)، گیاهی که اغلب به عنوان یک علف هرز گزنده و مزاحم شناخته میشود، در حقیقت یکی از قدیمیترین و قدرتمندترین گیاهان دارویی در طب سنتی است. این گیاه سرشار از مواد مغذی، ویتامینها و مواد معدنی است که میتواند تأثیرات شگرفی بر سلامتی بدن داشته باشد. اما مانند هر ماده طبیعی دیگری، مصرف آن نیازمند آگاهی و شناخت است. در این مقاله، ما به سفری در دنیای گزنه میرویم تا با نگاهی علمی و دقیق، هم خواص گزنه را بشناسیم و هم از مضرات گزنه آگاه شویم تا بتوانید با اطمینان از این هدیه طبیعت بهرهمند شوید.
تحقیقات مدرن بسیاری از کاربردهای سنتی گزنه را تأیید کردهاند. این گیاه به لطف ترکیبات فعال خود، فواید گستردهای دارد که در ادامه به مهمترین آنها اشاره میکنیم.
گزنه دارای ترکیبات ضدالتهابی قوی است که میتواند به کاهش پروتئینهای التهابی در بدن کمک کند. به همین دلیل، مصرف آن برای افرادی که از بیماریهای التهابی مانند آرتریت روماتوئید و دردهای مفصلی رنج میبرند، بسیار مفید است. استفاده موضعی از کرمهای حاوی گزنه یا مصرف خوراکی آن میتواند به تسکین درد و بهبود حرکت مفاصل کمک کند.
یکی از برجستهترین خواص گزنه، تأثیر آن بر کنترل سطح قند خون است. برخی مطالعات نشان دادهاند که ترکیبات موجود در این گیاه میتوانند عملکردی شبیه به انسولین داشته باشند و به سلولها در جذب بهتر گلوکز کمک کنند. این ویژگی، گزنه را به یک مکمل گیاهی بالقوه برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 تبدیل کرده است.
عصاره ریشه گزنه به طور گسترده برای درمان علائم هایپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH) یا همان بزرگی پروستات استفاده میشود. این گیاه میتواند به کاهش اندازه پروستات و بهبود مشکلاتی مانند تکرر ادرار، ادرار شبانه و احساس عدم تخلیه کامل مثانه کمک کند.
برگهای گزنه سرشار از ویتامینهای A, C, K و چندین ویتامین از گروه B هستند. همچنین، این گیاه منبع غنی از مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر و پتاسیم است. این ترکیبات مغذی، گزنه را به یک انتخاب عالی برای تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت پوست و به ویژه جلوگیری از ریزش مو و تحریک رشد مجدد آن تبدیل کرده است.
محبوبترین و سادهترین راه برای بهرهمندی از خواص این گیاه، تهیه دمنوش گزنه است.
یک قاشق غذاخوری برگ خشک گزنه را در یک قوری یا لیوان دمنوش بریزید.
یک فنجان آب جوش به آن اضافه کنید.
درب آن را بگذارید و اجازه دهید به مدت 10 تا 15 دقیقه دم بکشد.
دمنوش را از صافی رد کرده و در صورت تمایل با کمی عسل یا لیمو میل کنید.
علاوه بر دمنوش، گزنه به صورت کپسول، عصاره مایع و همچنین در آشپزی (پس از پختن که خاصیت گزندگی خود را از دست میدهد) نیز قابل استفاده است.
با وجود تمام فواید، آگاهی از مضرات گزنه و موارد منع مصرف آن برای استفاده ایمن ضروری است.
تحریکات پوستی: تماس مستقیم با برگها و ساقه تازه گزنه به دلیل وجود موهای گزنده، باعث ایجاد بثورات جلدی، خارش و سوزش موقت میشود.
مشکلات گوارشی: مصرف خوراکی گزنه در برخی افراد ممکن است باعث ناراحتیهای خفیف گوارشی مانند درد معده یا اسهال شود.
تداخلات دارویی: گزنه ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد:
داروهای رقیقکننده خون (مانند وارفارین): گزنه سرشار از ویتامین K است که میتواند اثر این داروها را کاهش دهد.
داروهای فشار خون: این گیاه ممکن است فشار خون را کاهش دهد و مصرف همزمان آن با داروهای فشار خون، باعث افت بیش از حد آن شود.
داروهای دیابت: به دلیل اثر کاهنده قند خون، مصرف همزمان آن با داروهای دیابت باید با احتیاط و تحت نظر پزشک باشد.
داروهای ادرارآور (دیورتیکها): گزنه خود خاصیت ادرارآور دارد و میتواند خطر کمآبی بدن را افزایش دهد.
بارداری و شیردهی: مصرف گزنه در دوران بارداری به هیچ وجه توصیه نمیشود، زیرا ممکن است باعث تحریک انقباضات رحمی و افزایش خطر سقط جنین شود. اطلاعات کافی در مورد ایمنی آن در دوران شیردهی نیز وجود ندارد.
گزنه یک گیاه دارویی با ارزش با سابقه طولانی در طب سنتی و پشتوانه علمی رو به رشد است. خواص گزنه در کاهش التهاب، تنظیم قند خون، بهبود سلامت پروستات و تقویت بدن آن را به یک مکمل طبیعی قدرتمند تبدیل کرده است. با این حال، نباید از مضرات گزنه و تداخلات دارویی آن غافل شد.
توصیه نهایی این است که قبل از افزودن گزنه، به ویژه به صورت مکمل، به برنامه روزانه خود، حتماً با پزشک یا یک متخصص طب سنتی مشورت کنید، به خصوص اگر بیماری زمینهای دارید یا داروی خاصی مصرف میکنید. استفاده آگاهانه کلید بهرهمندی حداکثری از فواید این گیاه و دوری از عوارض ناخواسته آن است.
برای دیدن مطالب مربوط به طب سنتی و گیاهان دارویی کلیک کنید
