با نزدیک شدن به جام جهانی 2026 و حال هوای فوتبال داغ داغ شده بخاطر همین ما تصمیم گرفتیم که یک فهرست 10 نفره از فوتبال ایران برای شما فراهم کنیم. فوتبال ایران در طول نزدیک به یک قرن فعالیت رسمی، ستارگان بزرگی را به جهان معرفی کرده است؛ بازیکنانی که نهتنها در رقابتهای داخلی و قارهای خوش درخشیدهاند، بلکه در سطح بینالمللی نیز نام ایران را پرآوازه کردهاند. وبسایت معتبر لوازم ورزشی و کیت فوتبالی کهتو اسپورت در گزارشی مفصل، 10 بازیکن برتر تاریخ فوتبال ایران را معرفی کرده؛ اما این فهرست چیزی فراتر از یک رتبهبندی ساده است. این اسامی، نماد دورههایی هستند که فوتبال ایران را شکل دادهاند و هرکدام با سبک بازی، شخصیت و نقشآفرینیهای مهم خود نقطه عطفی در تاریخ ورزش کشور بودهاند. در این مطلب، با نگاهی تحقیقی، این 10 اسطوره فوتبال ایران را بررسی میکنیم و علت قرارگیری آنها در جمع بهترینهای تاریخ را مورد تحلیل قرار میدهیم.
ستون خط میانی و رهبر نسل جدید فوتبال ایران جواد نکونام یکی از تأثیرگذارترین بازیکنان دو دهه اخیر فوتبال ایران است. او با بیش از 150 بازی ملی، یکی از رکوردداران پوشیدن لباس تیم ملی محسوب میشود. نکونام با حضور منظم، سبک حرفهای و توانایی رهبری بالا، بهتدریج به چهرهای محوری در خط میانی تیم ملی تبدیل شد. نکونام نقش مهمی در صعود ایران به جام جهانی 2014 داشت؛ جایی که او علاوه بر بازیسازی، گلهای کلیدی متعددی نیز به ثمر رساند. تجربه حضور در لالیگا با تیم اوساسونا، نقطهای طلایی در کارنامه اوست. در آن سالها بازیکنان ایرانی حضور چشمگیری در اروپا نداشتند و درخشش نکونام الگوی جدیدی برای فوتبالیستهای ایرانی ایجاد کرد.
مهاجمی که دوران طلایی دهه 70 را تکمیل کرد حسن روشن یکی از نابترین مهاجمان تاریخ فوتبال ایران است؛ بازیکنی که در دهه 70 میلادی یکی از مهرههای اصلی تاج (استقلال) و تیم ملی بود. با وجود اینکه حضور او در تیم ملی طولانی نبود، تأثیرش در موفقیتهای ایران غیرقابلانکار است. از قهرمانی بازیهای آسیایی 1974 گرفته تا فتح جام ملتهای آسیا در سال 1976، روشن همواره نقش تعیینکنندهای داشت. اگر مصدومیت در آستانه جام جهانی 1978 نبود، احتمالاً نام او بیش از پیش در تاریخ فوتبال ایران میدرخشید.
عقاب آسیا و محبوبترین دروازهبان ایران کمتر هواداری را میتوان یافت که با نام «عقاب آسیا» خاطره نداشته باشد. احمدرضا عابدزاده فقط یک دروازهبان بزرگ نبود، بلکه به معنای واقعی کلمه ستاره محبوب مردم بود. واکنشهای فوقالعاده، رهبری درون زمین و نمایش رؤیایی در جام جهانی 1998 او را به اسطورهای بیهمتا تبدیل کرد. او سالها در استقلال و پرسپولیس، بزرگترین تیمهای ایران، بازی کرد و با هر دو تیم به قهرمانی رسید؛ اتفاقی که کمتر بازیکنی آن را تجربه کرده است. عابدزاده نمادی از انگیزه، جنگندگی و تعصب در فوتبال ایران است.
اسطورهای فراتر از یک دروازهبان ناصر حجازی فقط یک فوتبالیست نبود؛ او نماد یک نسل و یکی از تأثیرگذارترین چهرههای تاریخ فوتبال ایران و استقلال است. حجازی با 62 بازی ملی، عملکردی خیرهکننده در جام جهانی 1978 داشت و حتی مورد توجه منچستریونایتد قرار گرفت. فدراسیون بینالمللی تاریخ و آمار (IFFHS) او را دومین دروازهبان برتر قرن آسیا معرفی کرده است. شخصیت کاریزماتیک، واکنشهای سریع و سبک بازی مدرن حجازی باعث شد نام او حتی پس از پایان دوران فوتبالش نیز همواره در صدر باشد. همچنین چون ناصر خان حجازی برای مدت زیادی لباس استقلال را به تن کرده بود اسطوره این باشگاه مردمی شناخته میشود.
گلزنترین هافبک تاریخ ایران کریم باقری هافبکی بود با ویژگیهایی کمنظیر: شوتهای سنگین، دوندگی بیپایان، توانایی حضور در محوطه جریمه و حتی قدرت گلزنی یک مهاجم. باقری با 50 گل ملی، رکوردی خارقالعاده از خود بهجا گذاشته و هنوز هم بهعنوان یکی از گلزنترین هافبکهای تاریخ فوتبال جهان شناخته میشود. نقش او در بازگشت تاریخی مقابل استرالیا و صعود به جام جهانی 1998، یکی از نقاط مهم کارنامهاش است.
غزال تیزپای آسیا و قهرمان صعود خداداد عزیزی یکی از محبوبترین مهاجمان تاریخ ایران است. گل تساوی او مقابل استرالیا در سال 1997، نهتنها ایران را به جام جهانی برد، بلکه یکی از تاریخیترین لحظات فوتبال ایران را رقم زد. عزیزی در سال 1996 بهعنوان بهترین بازیکن آسیا انتخاب شد و با تکنیک و سرعت بالا، مدافعان را سردرگم میکرد. حضور او در بوندسلیگای آلمان نیز نشاندهنده توان بالایش در سطح بینالمللی بود.
سلطان فوتبال ایران کمتر بازیکنی در فوتبال ایران به اندازه علی پروین تاثیرگذار بوده است. او هم در لباس بازیکن و هم در مقام مربی، نقش مهمی در تاریخ فوتبال ایران و باشگاه پرسپولیس داشته است. پروین در دهه 70 با تیم ملی ایران سه قهرمانی بزرگ کسب کرد و در جام جهانی 1978 نیز یکی از چهرههای کلیدی تیم بود. او نهتنها یک تکنسین بزرگ بلکه یک رهبر ذاتی در میدان محسوب میشد. حضور طولانیمدت او در پرسپولیس باعث شده نامش برای همیشه با این باشگاه گره بخورد.
ستاره جهانی فوتبال ایران مهدی مهدویکیا یکی از معدود بازیکنان ایرانی است که توانست در فوتبال اروپا جایگاه ثابت و اثرگذاری پیدا کند. حضور در هامبورگ و انتخاب بهعنوان بهترین بازیکن سال این باشگاه، نشاندهنده عملکرد درخشان او در بوندسلیگا است. مهدویکیا در ایران اما بیشتر با گل زیبایش به آمریکا در جام جهانی 1998 شناخته میشود؛ گلی که در یکی از تاریخیترین مسابقات فوتبال ایران به ثمر رسید. سرعت بالا، سانترهای دقیق و ذهن تاکتیکی قدرتمند، مهدویکیا را به یکی از کاملترین بازیکنان تاریخ ایران تبدیل کرده است.
جادوگر، نابغه و مارادونای آسیا علی کریمی شاید تکنیکیترین بازیکن تاریخ ایران باشد. دریبلهای منحصربهفرد، خلاقیت فوقالعاده و توانایی خلق موقعیت در سختترین شرایط باعث شد او لقب «مارادونای آسیا» را از آن خود کند. کریمی در سال 2004 بهترین بازیکن آسیا شد و در بایرنمونیخ نیز فصلی موفق داشت. او از معدود بازیکنانی بود که هواداران فوتبال، فارغ از تیم باشگاهی، او را بهعنوان سوپراستار حقیقی قبول داشتند.
بهترین گلزن تاریخ فوتبال ملی جهان علی دایی بیتردید یکی از بزرگترین نامهای تاریخ فوتبال ایران و آسیاست. رکورد 109 گل ملی او سالها بهعنوان یک رکورد جهانی ثبت شده بود و هنوز هم یکی از دستنیافتنیترین آمارهای تاریخ فوتبال محسوب میشود. دایی در تیم ملی، بایرنمونیخ، هرتابرلین و در ایران با لباس پرسپولیس نمایشهای قابلتوجهی داشت. سبک بازی ساده اما مؤثر، قدرت تمامکنندگی بالا و شخصیت حرفهای او باعث شد به نمادی جهانی تبدیل شود. دایی یکی از معدود بازیکنان آسیایی است که از سوی بزرگان فوتبال جهان مانند فرانتس بکنباوئر ستایش شده است.
این فهرست 10 نفره، داستان تکامل فوتبال ایران است؛ از نسل طلایی دهه 70 تا ستارگان درخشان دهههای اخیر. هرکدام از این بازیکنان نمادی از یک دوره، یک سبک بازی و یک روحیه فوتبالی هستند. ترکیب استعداد، تلاش، موفقیتهای بینالمللی و تاثیرگذاری اجتماعی باعث شده است نام این ده نفر برای همیشه در حافظه فوتبال ایران ماندگار شود.
