به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از راشا تودی، در آستانه دیدار حساس میان ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ، فضای سیاسی اوکراین آمیختهای از نگرانی، ابهام و تلاش برای واکنش سریع است. گزارش Axios میگوید مقامهای ارشد اوکراینی، آمریکایی و اروپایی قرار است در بریتانیا گردهم آیند تا مواضع خود را هماهنگ کنند. علت اصلی این نشست اضطراری، تماس اخیر ترامپ با پوتین و اظهارات مبهم اوست که در کییف بهعنوان نشانهای از احتمال تغییر جهت واشنگتن تفسیر شده است.
چند روز پیش، دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا در تماسی تلفنی با ولادیمیر پوتین از «موقعیتهای تثبیتکننده» در جنگ اوکراین سخن گفت. این عبارت کوتاه اما چندپهلو، برای تحلیلگران به معنای احتمال معامله پشتپرده بر سر قلمرو یا شرایط صلح تعبیر شد.
در حالی که کاخ سفید این مکالمه را «بخش عادی از دیپلماسی» توصیف کرد، در کییف موجی از تردید بهپا شد: آیا آمریکا آماده دادن امتیاز به روسیه است؟ آیا اوکراین در مذاکرات آینده حاشیهنشین خواهد شد؟
به دنبال این ابهام، مقامهای ارشد اوکراین تصمیم گرفتند با حمایتکنندگان اصلی خود — از جمله آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه — پیش از دیدار پوتین و ترامپ ملاقات کنند. هدف این جلسه، که قرار است بهصورت غیررسمی اما فشرده برگزار شود، دستیابی به موضعی واحد و روشن در برابر هرگونه پیشنهاد صلح یا معامله احتمالی است.
یک مقام اروپایی به Axios گفته: «ما نمیخواهیم فردای نشست پوتین–ترامپ، با یک توافق غافلگیرکننده بیدار شویم.»
این رخداد، بار دیگر نشان میدهد که دیپلماسی جنگ اوکراین در چند لایه همزمان جریان دارد:
لایه اول — مذاکرات رسمی میان اوکراین و متحدانش درباره کمکهای نظامی و مالی.
لایه دوم — گفتوگوهای مستقیم میان قدرتهای بزرگ مانند آمریکا و روسیه که ممکن است بدون حضور اوکراین صورت گیرد.
لایه سوم — تماسهای پنهان یا نیمهرسمی که زمینهساز توافقات بزرگتر میشوند.
برای اوکراین، خطر اصلی در لایه دوم نهفته است؛ جایی که تصمیمهای کلان ممکن است بدون نقشآفرینی مستقیم کییف اتخاذ شود.
اوکراینیها به خوبی از سابقه مذاکرات قدرتهای بزرگ آگاهند. تجربه «یالتا» در سال 1945 — که در آن سرنوشت اروپای پس از جنگ بدون مشارکت دولتهای کوچکتر تعیین شد — هنوز در حافظه تاریخی منطقه زنده است.
به همین دلیل، هر نشانهای از گفتوگوی دوطرفه میان واشنگتن و مسکو، حتی اگر در ظاهر بیضرر باشد، در کییف با حساسیت بالا رصد میشود.
اگر این دیدار منجر به یک چارچوب جدید برای «تثبیت جبههها» شود، چند سناریو مطرح است:
سناریوی اول: توقف جنگ با خطوط تماس فعلی، که عملاً به معنای حفظ کنترل روسیه بر مناطق اشغالی است.
سناریوی دوم: توافق موقت آتشبس با تعهد به مذاکرات بیشتر، که میتواند به فرسایش تدریجی موضع اوکراین بینجامد.
سناریوی سوم: معامله مستقیم بر سر تبادل یا به رسمیت شناختن قلمرو، که برای اوکراین یک شکست استراتژیک محسوب میشود.
کشورهای اروپایی که به شدت نگران تداوم جنگ و پیامدهای اقتصادی آن هستند، موضعی دوگانه دارند. از یک سو، خواهان پایان سریعتر درگیریاند؛ از سوی دیگر، نمیخواهند صلحی تحمیلی شکل بگیرد که اصول حقوق بینالملل را زیر پا بگذارد.
به گفته یک دیپلمات فرانسوی، «هر توافقی باید با رضایت اوکراین باشد، در غیر این صورت پایههای نظم جهانی بیشتر فرسوده میشود.»
تحلیلگران چند عامل را در این شتاب دخیل میدانند:
محاسبات انتخاباتی ترامپ — نشان دادن توانایی در حل بحرانهای جهانی.
فرصتطلبی پوتین — استفاده از فضای سیاسی جدید در واشنگتن برای پیشبرد منافع مسکو.
فشار اقتصادی و نظامی — هر دو طرف میدانند که طولانی شدن جنگ هزینههای هنگفتی دارد.
در فضای داخلی، دولت زلنسکی با فشار مضاعف مواجه است: از یک سو، نیاز به ادامه مقاومت و حفظ روحیه عمومی؛ از سوی دیگر، ضرورت جلوگیری از انزوای دیپلماتیک.
هرگونه برداشت منفی از نشست پوتین–ترامپ میتواند به دستاویزی برای مخالفان سیاسی زلنسکی بدل شود و بر ثبات داخلی اثر بگذارد.
بریتانیا، که میزبان نشست هماهنگی خواهد بود، تلاش میکند نقش پلی میان اوکراین و آمریکا ایفا کند. این کشور از آغاز جنگ یکی از حامیان سرسخت کییف بوده و اکنون میخواهد اطمینان دهد که صدای اوکراین در هر مذاکرهای شنیده شود.
صرفنظر از نتیجه دیدار پوتین–ترامپ، یک واقعیت آشکار است: توازن قوا در پرونده اوکراین به سرعت در حال تغییر است. هر چه حمایت نظامی و مالی غرب با ابهام یا کاهش همراه شود، دست مسکو در میدان دیپلماسی بازتر خواهد شد.
نشست اضطراری متحدان در بریتانیا، پاسخی است به خطر حاشیهنشینی اوکراین در روند تصمیمگیری. کییف با این حرکت تلاش میکند تضمین بگیرد که هیچ توافقی بدون حضور و رضایتش امضا نخواهد شد. اما واقعیت سیاست بینالملل این است که در معاملات بزرگ، قدرت و منافع اغلب بر اصول مقدم میشوند.
پرسش اصلی اینجاست که آیا اوکراین و متحدانش میتوانند پیش از دیدار پوتین و ترامپ، نقشه راه مشترکی تدوین کنند که مانع هرگونه معامله یکجانبه شود یا خیر. پاسخ این پرسش، شاید آینده جنگ و حتی نظم امنیتی اروپا را شکل دهد.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
