آشنایی با بوریا بافی، هنر کهن خوزستان

  شنبه، 12 آذر 1401   زمان مطالعه 5 دقیقه
آشنایی با بوریا بافی، هنر کهن خوزستان
بوریا بافی یکی از هنرهای دستی است که قدمتی چندین ساله در جهان دارد. برای آشنایی با این هنر با ساعد نیوز همره باشید.

هنر بوریا بافی که در برخی مناطق با آن با عنوان هنر حصیر بافی نیز شناخته می شود یکی از هنر های دستی ایرانی می باشد. این هنر، قدمتی چندین و چند هزار ساله دارد و از گذشته های بسیار دور مردم از این هنر برای برطرف کردن نیاز خودشان استفاده می کردند . در این صنعت با استفاده از انواع متفاوتی از نی ها و علف ها نوعی پوشش بافته میشود که می توان از آن به عنوان یک زیرانداز یا یک سقف بهره برد.

تعريف

حصيربافي يا بوريابافي به بافت ني هاي نازك بين تارهاي نخ پنبه اي و يا در هم تنيدن الياف گياهي به كمك دست يا ابزار ساده دستي است. این هنر قدمتی چندین ساله دارد. بیشترین کاربرد آن برای زیرانداز و ساخت مضیف بوده و مواد اولیه آن نی هایی می باشد که در اطراف تالاب ها می رویند.

تاریخچه

حصیر بافی یکی از قدیمی ترین صنایع دستی و شاید کهن ترین آنهاست که به عنوان منشأ نساجی شناخته می شود و در بسیاری از کشورهای جهان به ویژه آن دسته از ممالکی که به مواد اولیه مورد نیاز این رشته دسترسی دارند مرسوم و متداول بوده است. نخستین زیراندازهای بشری توسط ایلامی ها از نی و گیاهانی که در باتلاق های میان رودان روئیده، تهیه شده و از بهم انداختن ساقه گیاهان و درآوردن بافته ای «حصیر» مانند اول ین قدم در دستیابی انسان به شیوه های تولید قالی بوده است. از این رو با قاطعیت می توان اظهار کرد که نخستین زیراندازهای تهیه شده توسط انسان بافته های حصیری بوده و اولین سرپناه ها پس از غارنشینی به کمک حصیر و نی پدید آمده است.

همانطور که عنوان شد کهن ترین نمونه های مشهود حصیربافی در میان رودان، متعلق به 5000 سال پیش است. در آفریقا نمونه های حصیربافی پیش از این تاریخ به دست آمده است و این گواه بر آن است که حصیربافی و سبدبافی، منشأ نه فقط پارچه بافی بلکه بزرگترین صنایع سازنده یعنی سفالگری یا کوزه گری نیز بوده است. اما کهن ترین اثری که از حصیر بافی در ایران وجود دارد، نقشی از تمدن آراترای شهداد، متعلق به 3500 سال پیش است.

امروزه در مناطق مختلف کشورمان بویژه مناطق شمال و جنوب هر کجا که دسترسی به برگ درخت خرما، ساقه گندم، نی و ترکه امکان پذیر باشد می توان نشانه هایی از حصیربافی و سبدبافی را یافت با این حال این صنعت در استان های سیستان و بلوچستان، خوزستان، کردستان، هرمزگان، بوشهر، خراسان، کرمان، یزد، فارس، مازندران، گیلان، آذربایجان شرقی و تهران از رونق بیشتری برخوردار است. متاسفانه به دلیل جایگرینی محصولات کارخانه ای و عدم ثبات بازار فروش این محصولات از تولید آنها کاسته شده است و بیشتر به منظور مصرف داخلی روستائیان تهیه می گردد. هنوز هم با وجود آن که از میزان آن بسیار کاسته شده ولی کم و بیش بخصوص در بین زنان رواج دارد و در کنار فعالیت های زندگی به آن می پردازند. در روستاهای تابعه گناوه ، دشتستان ، دشتی ، تنگستان و کنگان حصیر بافی رایج است. قشقائی ها نیز طرح هایی مشبک با ریسمان مشکی به وجود می آورند. آنان سبدهایی می بافند که درهای آنها را تماماً در پارچه های پشمی رنگارنگ می پیچیدند تا نی ها دیده نشود.

مراحل کار بوریابافی

قبل از هر چیزی باید بدانید که بورای باید از انواع نی و علف در هم تنیده شده، تهیه شود؛ بنابراین ابتدا باید یک سری نی های مختلف را در ابعاد متناسب با یکدیگر تهیه نمایید. نی ها باید تقریبا در یک قطر باشند تا بافت بوریا تمیزتر به نظر بیاید، اما از نی های غیر همسان هم می توانید در بافت بوریا استفاده کنید.

بعد از این که نی ها را انتخاب کردید و تهیه کردید، باید آن ها را تمیز کنید و بتراشید. برای این کار می توانید از یک داس نی شکاف که تیز هم باشد استفاده کنید. سر و ته نی باید کاملا بریده شود. تا نی ها یک اندازه و تمیز در کنار هم قرار گیرند. پس از اینکه ساقه های نی را تمیز کردید. نوبت آبکشی آن ها فرا می رسد. در این مرحله باید نی ها را خیس کنید تا نرم شوند و به راحتی در بوریا بافی مورد استفاده قرار گیرند. خیس کردن نی ها و ساقه های آن باعث می شود که مواد اولیه ی منعطف تری برای بافت انواع سازه های بوریا داشته باشید.

در این مرحله از یک وسیله به نام نی کوب استفاده می شود. بوریاباف از نی کوب برای کوبیدن و مسطح کردن نی ها استفاده می کند. خیزران و نی های هندی در این مرحله شکافته و تخت می شوند و حالا مواد اولیه شما برای شروع بافت، آماده خواهد بود.

حالا تمامی نی های کوبیده شده و مسطح شده را کنار هم میچینند. در این مرحله از یک نی و یا پود برای بافت استفاده می کنند. این کار زمان بر است، اما هر چقدر با دقت بیشتری انجام شود، سازه ی شما محکم تر و استوارتر خواهد بود. خود بومی ها برای بافتن بوریا از عبارت و تعریف دو تا میگیریم و دو تا ول می کنیم استفاده می کنند. این تار و پود در هم تنیده، در نهایت مانند یک حصیر می شود که می تواند در موارد مختلفی کاربرد خاص خودش را داشته باشد. برای اینکه بورای محکم بافته شود، ته ساقه ای که به عنوان پود از آن استفاده شده را کامل پیچ می دهند تا بافت محکم تر و منسجم تر شود.

بوریا بافی

سخن آخر

حصیر ها و یا سازه های بوریا بافی عموما بین شش متر تا هشت متر بافته می شوند. این محصولات را به صورت لوله شده به کسانی میفروشند که در کار ساخت ساختمان های گلی هستند و یا کارشان فروش و ارائه ی انواع صنایع دستی می باشد. بوریا بافی یکی از هنر های بسیار پر زحمت است که سخت ترین بخش آن پیدا کردن و تهیه کردن نی های مورد نیاز آن است. این هنر نیز مانند سایر هنر ها و صنایع دستی ایران، آن طور که باید به آن پرداخته نشده است.


  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
داریوش ارجمند: خانومه میره وزنه بردار میشه 2 سال دیگه نه رحم داره نه تخمدان همشو عمل میکنه میریزه دور! من پدر سنتی رو دوست دارم تا پدری که سفره عرق پهن میکنه+فیلم (537 نظر) عکسی از اولین روز مادر شدن فرح پهلوی/ قرق بیمارستان و نمایش زندگی سلطنتی... (240 نظر) ساده زیستی رهبر انقلاب به روایت تصویر / از عینک شکسته و کفش ساده تا سفره غذای ساده در کنار سیاستمداران (227 نظر) مادر علی دایی: پسرم به بیمارستانها گفته اگه کسی توان مالی نداشت به من خبر بدین؛ به هر نیازمندی که من بگم به حسابش پول واریز می‌کنه +ویدیو (218 نظر) سفره غذای ساده و دورهمی صمیمی رهبر معظم انقلاب با فرماندهان ارشد سپاه+عکس/ آقا هم مثل همه روی زمین غذا می خورد (182 نظر) مهنوش صادقی همسر دوم مهدی هاشمی: 20 سال با مهدی هاشمی رابطه داشتم و گلاب آدینه خبر داشت (178 نظر) محمدرضا گلزار: تا میتونین دعا کنین تا میتونین نماز بخونید؛ آدم بی‌اعتقاد هیچ چیز در زندگیش نداره+ویدیو (177 نظر) نگاهی به لباس عروس های زنان شاه پهلوی؛ از لباس عروس 30 کیلویی ثریا اسفندیاری تا پیراهنی مزین به پرهای لک‌لک آفریقایی! / به نام مردم به کام خاندان منحوس پهلوی+عکس (174 نظر) داریوش ارجمند: من مختار رو خوب میشناسم! مختار خیلی علیه السلام نیست/ اصلا از مختار و فریبرز عرب نیا خوشم نمیاد! (166 نظر) خنده رهبر انقلاب از پیشنهاد عجیب احمدی‌نژاد: ساخت اتوبان از فرودگاه امام به مسجد جمکران تا امام زمان در ترافیک و شلوغی اتوبان قم گیر نکنند! (146 نظر) نگاهی به مجلل ترین مدرسه در سوئیس که بچه های پهلوی در آنجا درس خواندند/ زمانی که بچه های مردم از امکانات کم تحصیلی هم برخوردار نبودند! (136 نظر) علی دایی: همسرم بهترین مشاورم هست؛ ویلای به شکل توپ در کلاردشت ندارم؛ میلیون‌ها علی دایی هم برای مردم کم است+عکس (117 نظر) تصویری از اعلامیه ترحیم همسر تایلندی یوسف تیموری/ روحش شاد و یادش گرامی (116 نظر) آلبوم تصاویر آذری جهرمی به مناسبت سالروز تولدش ؛ از استایل دامادی در شب عقد و سفر به حافظیه و تخت جمشید با اهل و عیال تا موتورسواری کنار دریا و دوشیدن شیر گوسفند (94 نظر) فوتبالیست ملی‌پوشی که صاحب 7 هزار راس گوسفند است؛ استخدام 10 چوپان برای نگهداری از گوسفندان (75 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
ویدئو/ یادگیری زبان انگلیسی با انیمیشن «پاندای کونگ‌فوکار»/ با زیرنویس فارسی چسبیده
(ویدئو) گنجی در میان ویرانه‌ها؛ جام طلای حسنلو، شاهکاری از هنر و تاریخ ایران باستان و راز هولناک نابودی یک تمدن
تست هوش فکری/ فقط افرادی با مغز اینشتین، می‌توانند انسانی که در جمع بیگانه است، فقط در 5 ثانیه شناسایی کنند
خطای دید/ حتی افرادی با ضریب هوشی بالا نمی‌توانند در 8 ثانیه اشتباه موجود در میز آشپزخانه را شناسایی کنند
خطای دید/ حتی افرادی با ضریب هوشی بالا نمی‌توانند در 4 ثانیه گرگ پنهان شده در جنگل را پیدا کنند
خطای دید/ حتی افرادی با ضریب هوشی بالا نمی‌توانند در 3 ثانیه روزنامه را در پارک بازی پیدا کنند
(ویدئو) بوی ماه مهر و نوستالژی مدرسه؛ سفری هیجان‌انگیز به خاطرات فراموش‌نشدنی کودکی
خطای دید/ حتی افرادی با ضریب هوشی بالا نمی‌توانند "کلید را در میان «جعبه‌های اسباب‌کشی» پیدا کنند
سیما خضرآبادی: من هیج عنوان پرسپولیسی نیستم ولی عاشق رنگ قرمزم
فال قهوه با نشان روز پنجشنبه 29 شهریور ماه 1403
فال حافظ با تفسیر روز پنجشنبه 29 تیر 1403 + فیلم
4 هنرمند محبوب ایرانی که همسر خارجی دارند/ از ازدواج ساعد سهیلی با دختر فرانسوی تا زن هندی بنیامین بهادری+عکس
فال روزانه پنجشنبه 29 شهریور ماه 1403
فال شمع روزانه پنجشنبه 29 شهریور 1403
فال انبیاء روزانه پنجشنبه 29 شهریور 1403
منتخب روز   
توئیت جدید پزشکیان به زبان کُردی و عربی +عکس وزیر اسبق کشور: رهبر معظم انقلاب یک دوره تندخوانی شرکت کردند و یک کتاب 300 صفحه‌ای را در یک شب می‌خوانند+ویدیو نیکی کریمی از مهمترین اتقاق زندگی اش پرده برداشت ؛ خانم بازیگر : پدرم مرا به این سمت سوق داد تاج گل اعیانی با گل‌های سفید و سیاه محمدباقر قالیباف در مراسم ختم پدر خداداد عزیزی+عکس استاندار بصره راننده شخصی مسعود پزشکیان در سفر به این شهر شد+عکس/ چهره خندان رئیس جمهور سوار بر BMW جمله امروز پزشکیان که گفت «خیلی خراب نکردم که؟» در فرهنگ آذری زبان ها یعنی چه؟ +عکس کیک تولد خاص و شکلاتی شهاب حسینی برای تولد 13 سالگی پسرش با طرح مورد علاقه اش / مبارکا باشه+عکس خاطره خنده دار مهران مدیری : یه آقایی با کیف سامسونِت و کت و شلوار آبی استخری اومد صداشو کلفت کرد مغرورانه گفت آقای مدیری من برای اینکه وارد سینما شم باید چیکار کنم گفتم باید بلیط بخری+ویدئو کیک تولد خاص و شکلاتی همسر هاشمی رفسنجانی برای تولد 82 سالگی یارش با طرح مورد علاقه اش / مبارکا باشه+عکس تصویر رهبر معظم انقلاب در دستان وزیر کودک‌کش+عکس انتشار غزل جدیدی از رهبر معظم انقلاب + فیلم/ دیدن این ویدیو با صدای دلنشین رهبری رو از دست ندید نگاهی به کیک تولد 44سالگی شهاب حسینی با دیزاین خاص در خانه اش/مبارکا باشه +عکس