آشنایی با رشته ورزشی فوتبال

ورزش فوتبال

فوتبال (به انگلیسی: Football) یک ورزش تیمی و محبوب ترین ورزش در بیشتر کشورهای جهان است که توسط دو تیم یازده نفره متشکل از بازیکنان فوتبال با یک توپ فوتبال بر روی چمن طبیعی یا مصنوعی با هدف گل زدن انجام می گیرد.

یازده بازیکن هر تیم شامل چند مهاجم، هافبک، مدافع و یک دروازه بان می شوند که توسط سرمربی در زمین چیده می شوند و مانند یک سیستم عمل می کنند که سیستم فوتبال نامیده می شود. امروزه بیش از ۲۵۰ میلیون فوتبالیست در بیش از ۲۰۰ کشور وجود دارند.

قدمت فوتبال به چندین سدهٔ پیش از میلاد و به چین بازمی گردد که به تدریج در یونان و روم نیز رواج می یابد. فوتبال مدرن امروزی نیز در سال ۱۸۶۶ در مدارس انگلستان شکل گرفت و به تدریج گسترهٔ پراکندگی آن همهٔ جهان را زیر پوشش خود قرارداد. با شکل گیری سازمان فیفا در سال ۱۹۰۴ و ایجاد رقابت جام جهانی فوتبال، این ورزش بسیار گسترده تر شد.

طول زمین فوتبال ۹۰ تا ۱۲۰ متر و عرض آن ۴۵ تا ۹۰ متر است. فوتبال در دونیمه ۴۵ دقیقه ای انجام می گیرد و در بازی های حذفی و رفت و برگشتی گاهی اوقات، وقت های اضافه و پنالتی نیز به آن افزوده می گردد.

فوتبال ضوابطی دارد که قوانین فوتبال نامیده می شوند و نمی توان بر خلاف آن ها عمل کرد. سازمان فیفا علاوه بر فوتبال، نهاد رسمی ورزش های فوتسال و فوتبال ساحلی نیز می باشد و کنفدراسیون های قاره ای یوفا، اِی اِف سی، سی اِی اِف، کونکاکاف، کونمبول و اُاف سی از زیرشاخه های فیفا هستند.

جام جهانی فوتبال از بزرگ ترین رویدادهای ورزشی جهان است که هر چهارسال یک بار در یکی از کشورهای جهان روی می دهد. علاوه بر این، مسابقات بین المللی دیگری مانند بازی های المپیک تابستانی، جام کنفدراسیون ها، جام باشگاه های جهان، جام ملت های اروپا و لیگ قهرمانان اروپا نیز رایج است.

لیگ های متعددی ازجمله لا لیگا و لیگ برتر انگلستان در کشورهای مختلف به وجود آمده اند که نوعی مسابقات داخلی محسوب می شوند.

فوتبال بانوان نیز از اواخر سدهٔ نوزدهم میلادی به راه افتاد. فیفا ادعا می کند که وظیفهٔ محافظت بازیکنان از زورافزایی را به خوبی انجام می دهد و فوتبال، از زورافزایی پاک است. در سال ۲۰۰۴، فیفا یک منشور اخلاقی برای اجرای بازی های جوانمردانه به تصویب رساند. اما در سال ۲۰۰۶، این منشور بازنگری شد و منجر به تشکیل نهاد قضایی سوم فیفا شد.

واژه ها و اصطلاحات

مسابقهٔ فوتبال:

به بازی که در آن بازی فوتبال انجام می گیرد، مسابقهٔ فوتبال می گویند.

زمین فوتبال:

به زمینی که بازی فوتبال در آن انجام می گیرد، زمین فوتبال می گویند که در شرایط استاندارد می بایست پوشیده از چمن طبیعی یا مصنوعی باشد و شامل مناطقی از جمله محوطه جریمه است. فوتبال بر روی زمین های خاکی کوچه ها و خیابان ها نیز انجام می گیرد و آن ها نیز زمین فوتبال به شمار می روند.

تیم فوتبال:

به مجموعه ای از بازیکنان فوتبال گفته می شود که در یک مسابقه با هم متحد و هم هدف هستند.

مربی فوتبال:

فردی که فوتبال نقش تربیت و سازماندهی بازیکنان تیم (از نظر جسمی و روحی) جهت کامیابی در مسابقات را بر عهده دارد. در فوتبال امروزی هر تیم چندین مربی دارد که وظایف به صورت تفکیک شده بین آن ها تقسیم می شود. سرگروه مربیان تیم، سرمربی نامیده می شود.

سیستم فوتبال:

سیستم یا آرایش تیمی، نشان دهنده طرز چیرمان بازیکنان یک تیم در زمین است. آرایش هر تیمی متناسب با رویکرد دفاعی یا تهاجمی آن تیم، توانایی بازیکنان و عوامل دیگر است.

کاپیتان:

کاپیتان یکی از بازیکنان است که وظیفه رهبری تیم در زمین بازی را بر عهده دارد و با بستن بازوبند به بازوی چپش، از دیگر بازیکنان متمایز می شود.

دروازه بان:

دروازه بان هر تیم وظیفه جلوگیری از ورود توپ به دروازه خودی را بر عهده دارد و لباس وی از سایر بازیکنان تیم متمایز است. وی تنها بازیکن تیم است که اجازه دارد توپ را (در محدوده مشخص) با دست لمس نماید.

مدافع:

به بازیکنی گفته می شود که محل جای گیری او در زمین خودی است و میان دروازه بان خودی و مهاجم حریف قرار می گیرد و وظیفهٔ اصلی وی مقابله با حمله تیم حریف است. مدافعان خود به انواع مدافع مرکزی، مدافع کناری، سوییپر، مدافع جلو و مدافع آزاد (لیبرو) دسته بندی می شوند.

هافبک:

به بازیکنی گفته می شود که معمولاً در میانهٔ زمین بازی می کند و به زیر مجموعه هایی از جمله هافبک هجومی، هافبک دفاعی، هافبک میانی و هافبک کناری تقسیم می شود. وظایف اصلی هافبک، رساندن توپ به مهاجمان برای گل زنی و کمک به مدافعان برای جلوگیری از گل خوردن است.

مهاجم:

به بازیکنی گفته می شود که در خط جلو بازی می کند و نزدیک ترین بازیکن هر تیم به دروازهٔ حریف است. وظیفه اصلی مهاجم گلزنی است. مهاجم زیر مجموعه های مختلفی مانند مهاجم نوک، مهاجم کنار و مهاجم کاذب دارد.

بازیکن ذخیره:

بازیکن فوتبالی است که بر روی نیمکت می نشیند و در مسابقات استاندارد، حداکثر ۳ بازیکن ذخیره می توانند جایگزین بازیکنان اصلی شوند.

هت تریک:

اگر یک بازیکن در یک مسابقه سه بار یا بیشتر گل زنی کند؛ می گویند او هت تریک کرده است.

کلین شیت (دروازه بسته):

هنگامی که یک تیم در یک مسابقه هیچ توپی وارد دروازه اش نشود؛ می گویند آن تیم (یا دروازه بان آن تیم) کلین شیت (دروازه بسته) انجام داده است.

دیواره دفاعی:

یک ردیف از بازیکنان فوتبال است که شانه به شانه یک دیگر می ایستند و تلاش می کنند جلوی شوت بازیکنان حریف به دروازه خودی را در زمان نواخت ضربه ایستگاهی مستقیم بگیرند. این ردیف انسانی می بایست حداقل ۱۰ یارد از توپ کاشته شده فاصله داشته باشد.

آوانتاژ:

قانونی است که به داور اجازه می دهد در مواردی که خطایی را روی بازیکنی تشخیص داده است، اگر تشخیص دهد که در جریان ماندن بازی به نفع بازیکن هدف خطا است، اعلام خطا نکند و بازی را ادامه دهد.

قوانین کنونی فوتبال

زمین بازی:

بازی باید روی چمن طبیعی یا مصنوعی به رنگ سبز انجام گیرد. از چمن مصنوعی در بازی های جام کنفدراسیون ها یا مسابقات بین المللی باشگاهی استفاده می شود. زمین ها باید حداقل کیفیت بین المللی تعیین شده توسط فیفا را داشته باشد.

توپ:

توپ بازی باید از چرم یا مواد مناسب دیگر ساخته شده باشد و قطر آن بیش از ۷۰ سانتی متر یا کم تر از ۶۸ سانتی متر باشد.

تعداد بازیکنان:

هرتیم در هر بازی باید ۱۱ بازیکن درون زمین داشته باشد که یکی از آن ها دروازه بان است. تیمی که افراد درون زمینش کم تر از ۷ بازیکن باشد، حق ادامهٔ بازی را ندارد.

تجهیزات بازیکنان:

بازیکن حق استفاده یا پوشیدن هرگونه چیز خطرناکی مانند جواهرات را ندارد.

داور:

داور در فوتبال حکم قاضی را دارد و می تواند در صورت دیدن رفتار خشونت آمیز از کارت زرد یا قرمز استفاده کند.

کمک داوران:

دوکمک داور در زمین وجود دارند که می توانند در این موارد به تصمیم داور اعتراض کنند:

۱- هنگامی که تمام توپ میدان بازی را ترک کند. ۲- هنگامی که کرنر، گل و پرتاب انجام می گیرد. ۳- هنگامی که ممکن است یک بازیکن در شرایط آفساید باشد. ۴- تیمی درخواست تعویض کند. ۵- هنگامی که از دیدگاه داور، سوءرفتار و یاهر حادثهٔ دیگری رخ دهد. ۶- هنگامی که خطایی انجام می گیرد، کمک داور می تواند مسئله را بهتر برای داور توضیح دهد. ۷- هنگامی که در ضربات پنالتی، پیش از این که بازیکن ضربه را بزند، دروازه بان پایش از خط دروازه جلوتر بیاید و توپ وارد دروازه شود، کمک داور اعتراض می کند.

مدت زمان بازی:

بازی فوتبال در دو نیمه ۴۵ دقیقه ای انجام می گیرد، مگر این که داور و دوتیم بر تغییر مدت زمان بازی توافق کرده باشند. هرگونه توافق برای تغییر مدت زمان بازی (برای مثال کاهش هرنیمه به ۴۰ دقیقه به دلیل نبود نور کافی) باید پیش از انجام بازی، صورت گرفته باشد.

آغاز مجدد بازی:

بازی در این موارد مجدداً آغاز می گردد: ۱- هنگام آغاز مسابقه ۲- پس از به ثمر رسیدن یک گل در طول بازی ۳- هنگام آغاز نیمه دوم ۴- هنگام آغاز هردو نیمه وقت های اضافی.

توپ درون و بیرون از بازی:

هنگامی که تمام توپ از خط دروازه یا خط های طولی و عرضی زمین ردشود، بازی توسط داور متوقف می شود.

نحوهٔ گل زدن:

هنگامی که تمام توپ از خط دروازه ردشود، به شرطی که پیش از آن خطایی صورت نگرفته باشد، این تیم گل به ثمر رسانده است.

آفساید:

هنگامی که بازیکن از همه بازیکنان دیگر به دروازه تیم حریف در زمان ارسال توپ نزدیک تر باشد، در موقعیت آفساید قراردارد.

خطا و سوءرفتار:

هنگامی که بازیکنی هریک از این خطاها را انجام دهد، خطا کرده است و ضربهٔ آزاد به تیم حریف تعلق می گیرد:

۱- زدن ضربه یا لگد به بازیکن حریف ۲- خطای پشت پا زدن یا تلاش برای انجام خطای پشت پا زدن ۳- پرش بر روی بازیکن حریف ۴- حمله به حریف ۵- حملات یا اقدام به حملات به حریف ۶- هل دادن حریف ۷- تکل زدن بر روی حریف.

ضربات آزاد:

ضربات آزاد یا به شکل مستقیم یا غیرمستقیم اند.

ضربهٔ پنالتی:

اگر بازیکن تیم خودی، بر روی بازیکن حریف که در محوطهٔ جریمه شان است، خطاکند، خطای پنالتی صورت گرفته است. شانس گل زدن از ضربهٔ پنالتی به شکل مستقیم، بسیار زیاد است. زمان تلف شده برای زدن یک پنالتی، در پایان هرنیمه یا وقت اضافه گرفته می شود.

پرتاب اوت:

پرتاب یکی از روش های آغاز مجدد بازی است. هنگامی که توپ به بازیکنی برخورد کند و تمام توپ از خط طولی زمین بیرون برود، تیم حریف باید توپ را از محل بیرون رفتن آن روی خط، پرتاب کند. گل زدن با یک پرتاب ممنوع است.

ضربه دروازه:

شروع مجدد از دروازه یکی دیگر از روش های آغاز مجدد بازی است. اگر توپ از خط دروازه ردشود و بازیکن حریف به توپ برخورد کرده باشد، ضربه دروازه محسوب می شود. ممکن است یک گل به صورت مستقیم از ضربه دروازه به ثمر برسد؛ اما در صورتی که گل به خودی نباشد.

ضربه کرنر:

ضربهٔ کرنر روشی دیگر برای آغاز مجدد بازی است. هنگامی که توپ به بازیکن خودی برخوردکند و از خط عرضی کنار دروازه خودی ردشود، برای تیم حریف ضربهٔ کرنر به دست می آید. یک گل ممکن است از راه ضربهٔ کرنر به طور مستقیم به تیم حریف به ثمر رسانده شود.