بیش تر آدم ها زمانی که به یک گل یا یک درخت نگاه می کنند، زیبایی اش را تحسین می کنند، بدون آن که بدانند که بسیاری از این گل ها و شکوفه های زیبا و طبیعی سرشار از فواید دارویی هستند! احتمالا گیاه کالاندولا یا گل همیشه بهار را با آن شکوه و زیبایی اش در باغ ها دیده اید؛ ولی آیا تا به حال، لحظه ای به خواص گل همیشه بهار برای پوست، مو و سلامتی فکر کرده اید؟
این گیاه دارویی که جزء گیاهان بومی مدیترانه است، گیاه مبارک و فرخنده ای به شمار می رود، و معمولا برای احترام به مریم مقدس از آن استفاده می شود. هندوها نیز در جشن های خاص شان از این گیاه برای تزیین بت های شان استفاده می کنند.
مشخصات گیاه شناسی گل همیشه بهار
از گلبرگ های گل همیشه بهار برای تهیه ی دارو، به خصوص داروهای هومیوپاتی استفاده می شود. این گیاه که به آن کالاندولا نیز گفته می شود، دارای خواص ضد التهابی است که به التیام طبیعی بریدگی ها، زخم ها، و سایر بیماری های التهابی پوستی کمک می کنند. این گیاه دارویی دارای خواص متعددی است و هم چنین، از آن برای پخت و پز استفاده می شود. گلبرگ های گل همیشه بهار خوراکی هستند و برای خوش طعم کردن انواع مختلفی از سالادها به کار می روند. گل همیشه بهار که تعداد فراوانی از آن در روسیه رشد می کند، به عنوان “ پنی سیلین روسی ” نیز شهرت دارد.
خاصیت دارویی گل همیشه بهار برای پوست
طبق گزارش منتشر شده در مجله ی Pharmacognosy Review، بیش از ۲۰۰ فرمول دارویی و محصول تجاری مختلف، حاوی عصاره ی گل همیشه بهار از نوع کالاندولاست گل همیشه بهار با خواص ضد باکتری و ضد التهابی اش باعث تسریع در التیام و بازسازی پوست می شود. به همین خاطر نیز از این گیاه دارویی برای درمان بسیاری از مشکلات پوستی استفاده می شود.
۱. پیشگیری از پیری زودرس
تعدادی فلاونوئید و سایر آنتی اکسیدان در دمنوش گل همیشه بهار وجود دارند که می توانند به پیشگیری از آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد بر پوست کمک کنند؛ به این ترتیب، دمنوش گل همیشه بهار می تواند به رفع چین و چروک، لکه های پوستی ناشی از افزایش سن، و سایر لکه های پوستی کمک کند. خشکی پوست نه تنها باعث از دست رفتن جذابیت چهره می شود، بلکه هم چنین به پیری زودرس نیز منجر خواهد شد. گل همیشه بهار با خواص بازسازی کننده اش، عمیقا به پوست آب رسانی می کند، باعث التیام پوست آسیب دیده می شود و چهره را جوان تر و شاداب تر می کند. در حقیقت، این روغن گیاهی به اندازه ی کافی بی خطر است که می توان آن را در نواحی حساس پوست استفاده کرد؛ مثلا برای درمان پف زیر چشم می توان آن را اطراف چشم ها مالید. از این روغن گیاهی می توان برای درمان راش پوشک در نوزادان نیز استفاده کرد.
۲. درمان پوست تحریک شده و زخمی
از رمان های قدیم و حتی امروزه، یکی از پرکاربردترین و شناخته شده ترین موارد استفاده از گل همیشه بهار، استعمال آن روی پوست تحریک شده و آسیب دیده است. از این گل برای کاهش خارش، قرمزی و التهاب، خشکی و ورم استفاده می کنند.
تحقیقات، ثابت کرده است که گل همیشه بهار قابلیت بهبود رشد بافت های جدید و سالم را دارد، گردش خون را در ناحیه ی آسیب دیده افزایش می دهد، تولید کلاژن را تقویت می کند که همه ی این عوامل باعث استحکام پوست، آبرسانی به پوست های خشک و افزایش سرعت ترمیم پوست به دنبال آسیب دیدگی ها و جراحی ها می شود.
قابلیت گل همیشه بهار برای کمک به درمان زخم ها، به دلیل تحریک تولید سلول های بافت پوششی است و این ویژگی به دلیل وجود گلیکوپروتئین ها و نوکلئوپروتئین هاست. از دیگر ویژگی های آن می توان به افزایش سرعت چرخه ی سلولی و بهبود تولید کلاژن اشاره کرد. در طب سنتی از محصولات تهیه شده از گل همیشه بهار برای درمان زخم های داخلی و خارجی استفاده می کنند و علاوه بر افزایش سرعت بهبود زخم، از عفونی شدن آن پیشگیری می کند. حتی امروزه نیز از محصولات تهیه شده از کالاندولا برای بهبود و سرعت بخشیدن به ترمیم اِسکارها، بعد از عمل های جراحی استفاده می شود.
برای کسانی که پوست خشک، پوسته پوسته شده و مستعد جوش دارند، کالاندولا را می توان با سایر محصولات نرم کننده ی طبیعی مثلا روغن نارگیل یا شی باتر ترکیب کرد تا استحکام و آب رسانی به پوست را بهبود ببخشد. از این گیاه دارویی به خاطر خواص ضد التهابی اش غالبا جهت تهیه ی داروهایی برای درمان بثورات پوستی، آفتاب سوختگی، بریدگی های خفیف، خراشیدگی ها، گزش حشرات و سایر ناراحتی های پوستی خفیف استفاده می شود. هم چنین، این گیاه دارویی حاوی خواص طبیعی بازسازی کنندگی است؛ همین ویژگی باعث شده است از گل همیشه بهار به عنوان دارویی کامل برای درمان بریدگی ها و زخم های سطحی استفاده شود. از این گیاه دارویی مرهمی تهیه کنید و آن را روی لب های ترک خورده تان بمالید تا فورا نرم و شاداب شوند.
۳. پیشگیری از آکنه (جوش)
خواص ضد باکتری این گیاه دارویی به پاکسازی باکتری ها در منافذ پوست کمک می کنند؛ وجود این باکتری ها در منافذ پوست به بروز آکنه منجر می شود.
۴. درمانی خشکی پوست
روغن گل همیشه بهار داروی موثری برای خشکی پوست به شمار می رود. این داروی گیاهی درخشندگی و جوانی برای پوست به ارمغان می آورد. هم چنین، گل همیشه بهار باعث افزایش رطوبت پوست می شود و به رفع اثرات قدیمی زخم، درمان جوش ها، و درمان کبودی ها و زخم های بعد از عمل جراحی کمک می کند.
۵. درمان عفونت های قارچی پوست
عصاره کالاندولا به دلیل خاصیت ضد قارچی و ضد میکروبی آن شناخته شده و طبق تحقیقات انجام شده روغن به دست آمده از گل های کالاندولا اثر خوبی روی 23 سویه مخمر کاندیدا داشته است، لازم به ذکر است مخمر کاندیدا از قارچ های شایع و عامل بسیاری از عفونت ها از جمله عفونت دهان، واژن و پوست می باشد.
همچنین به نظر می رسد این عصاره در مهار رشد انگل لیشمانیا که عامل بیماری لیشمانیاز می باشد موثر است، این بیماری باعث ایجاد زخم های پوستی شده یا روی اندام های داخلی مانند طحال، کبد و مغز استخوان اثر می گذارد.
گل همیشه بهار حاوی خواص ضد قارچی نیز هست. در نتیجه، این گیاه دارویی می تواند عفونت هایی نظیر عفونت های قارچیو بیماری پای ورزشکاران را درمان کند. به دلیل داشتن خاصیت ضدقارچی، گل همیشه بهار می تواند برای درمان واژینیت یا عفونت واژن و همین طور تیناکروریس (نوعی عفونت قارچی در کشاله ران) مورد استفاده قرار بگیرد. استعمال پماد یا کرم حاوی عصاره ی گل همیشه بهار در ناحیه ی تناسلی و کشاله ران می تواند در عرض ۴ هفته علائم این بیماری ها را کاهش دهد که شامل کاهش درد و خارش و سوزش و خشکی پوست است.
۶. تسکین درماتیت تماسی
گل همیشه بهار ممکن است از بروز درماتیت ناشی از قرار گرفتن در معرض پرتودرمانی پیشگیری کند. هم چنین، پماد حاوی گل همیشه بهار برای درمان راش پوشک در نوزادان نیز موثر است.
خواص گل همیشه بهار برای سلامتی مو
کالاندولا یا گل همیشه بهار از گیاهان معطر گل دار است که کاربرد زیادی در صنعت پوست و مو دارد که در این بخش از ساعد نیوز مهم ترین خاصیت ان بر روی مو بررسی شده است.
1. کمک به خلاصی از شر شوره
روغن گل همیشه بهار غالبا برای آب رسانی به پوست سر و خلاص از شر شوره ی سر کاربرد دارد. با استفاده ی مرتب از این داروی گیاهی می توانید از شوره های فراوان سر خلاص شوید.
2. کمک به رشد مو
شوره ی سر یکی از علت های اصلی ریزش مو به شمار می رود. یکی دیگر از علت های ریزش مو آسیب دیدن پوست کف سر است. روغن گل همیشه بهار می تواند هر دوی این وضعیت ها را درمان کند و فرصت دوباره ا ی برای رویش قدرتمند مو بر سرتان ایجاد کند. خواص بازسازی کنندگی این گیاه دارویی به رشد قدرتمند فولیکول های مو و داشتن موهایی قوی و ضخیم کمک می کنند.
3. رنگ طبیعی مو
دمنوش گل همیشه بهار برای افزودن هایلایت بلوند یا خرمایی به مو کاربرد دارد و می تواند موهای تان را با مد روز هماهنگ کند.
آماده سازی گل همیشه بهار برای استفاده
عصاره های گل همیشه بهار از قبیل روغن، پالپ (خمیر)، و آب گل و برگ های این گیاه در ساخت بسیاری از محصولات بهداشتی و پزشکی نظیر پمادها، مرهم ها، کرم ها، لوسیون ها، مواد غذایی سالم، تنتورهای مایع، مواد شستشو، دمنوش ها و غیره کاربرد دارند. فارغ از نحوه ی کاربرد این عصاره ها، فواید و اثربخشی همه ی آن ها به یک میزان است. البته خوشبختانه می توان آن ها را در خانه نیز تهیه کرد.
۱. روغن گل همیشه بهار
برای تهیه ی روغن خیس خورده ی گل همیشه بهار، باید ابتدا گل های خشک این گیاه را در یک بطری شیشه ای بریزید. سپس، بطری را از روغن زیتون پر کنید و درب آن را ببندید. لازم است بطری را در مکان تاریکی نگهداری کنید و هر روز به مدت ۱۵ دقیقه، آن را تکان دهید. بعد از گذشت ۱۵ روز، روغن را از صافی عبور دهید و در ظرف شیشه ای دیگری بریزید. برای محافظت از این روغن، مقداری روغن ویتامین E به آن بیفزایید. از این ترکیب می توانید برای پوست، پوست سر، و مو استفاده کنید.
۲. کرم گل همیشه بهار
روغن گل همیشه بهار (۱۷۰ گرم)، روغن بادام شیرین (۵۶ گرم)، کره ی شی (۸۵ گرم)، و کره ی کاکائو (۵۶ گرم) را در کاسه ی کوچکی، بر روی شعله ی ملایم، ترکیب کنید. به محض ذوب شدن مواد، آن ها را به مدت ۲۰ دقیقه، روی همان شعله، هم بزنید. در نهایت، ترکیب این مواد را به یک بطری پلاستیکی یا شیشه ای منتقل کنید.
۳. روغن کف سر گل همیشه بهار
برای تهیه ی روغن آرام بخش کف سر گل همیشه بهار، روغن گل همیشه بهار (۱۷۰ گرم)، روغن معطر رزماری (۱۰ الی ۱۵ قطره)، روغن معطر مریم گلی (۱۰ الی ۱۵ قطره)، روغن جوجوبا (۵۶ گرم)، و روغن معطر درخت چای (۱۰ الی ۱۵ قطره) را در یک بطری با درب قیفی شکل بریزید. قبل از هر بار استفاده، بطری را خوب به هم بزنید و سپس مواد را مستقیما کف سر بمالید.
۴. دمنوش گل همیشه بهار
حدود ۱ الی ۲ قاشق چای خوری گلبرگ خشک این گل (یا ۲ الی ۴ قاشق چای خوری گلبرگ تازه) را در یک فنجان آب جوش بریزید و اجازه دهید ۱۰ دقیقه دم بکشد. این دمنوش را از صافی عبور دهید. برای غلیظ تر شدن این دمنوش، می توانید یک شب کامل گلبرگ ها را در آب نگه دارید. هم چنین، در صورت لزوم می توانید به همراه گلبرگ، یک قاشق غذاخوری پوست گیاه گل همیشه بهار یا دو قاشق غذاخوری دانه های این گیاه را نیز به آب اضافه کنید. هم چنین در صورت تمایل، می توانید مقداری آب لیمو یا عسل نیز به این دمنوش بیفزایید.
عوارض مصرف گل همیشه بهار
الف. گل همیشه بهار یکی از بی خطرترین گیاهان دارویی موجود است. این گیاه دارویی با هیچ دارویی تداخل ایجاد نمی کند. ولی اگر به این گیاه حساسیت دارید، استفاده ی موضعی از این داروی گیاهی می تواند باعث بروز راش های پوستی شود.
ب. از آن جا که این دمنوش می تواند باعث تحریک قاعدگی شود و اثر قابل توجهی بر سطوح هورمون ها می گذارد، توصیه می شود زنان باردار از این دمنوش مصرف نکنند، زیرا می تواند تاثیر منفی بر وضعیت بارداری شان بگذارد. زنان باردار و شیرده، فقط برای احتیاط، باید از مصرف گل همیشه بهار، به هر شکل، خودداری کنند.