بدن برای مرطوب نگه داشتن چشم ها و کمک به حذف هر گونه اجسام خارجی اشک تولید می کند. اما هنگامی که بدن بیش از اندازه اشک تولید می کند، یا تخلیه اشک تحت تاثیر قرار گیرد، نتیجه ی آن آبریزش شدید چشم ها خواهد بود. در حالی که آبریزش چشم لزوماً مضر نیست، اما می تواند آزار دهنده باشد. اصطلاح پزشکی برای آبریزش چشم، اپی فورا است که به زبان ساده به معنای افزایش اشک است. اپی فورا دلایل بسیاری دارد و راه های بسیاری برای تسکین علائم آن وجود دارد. در قسمت بالا و بیرونی هر چشم یک غده کوچک به نام غده اشکی است. این غده به طور مداوم مقادیر کمی اشک تولید می کند. هنگام پلک زدن، پلک جهت مرطوب نگه داشتن چشم اشک را در جلوی چشم پخش می کند. اشک از کانال های کوچکی (کانالیکول) در سمت داخل چشم وارد کیسه اشکی می شود. سپس از اینجا از طریق یک کانال به نام مجرای اشکی به داخل بینی جاری می شود.
علائم آبریزش چشم
علائم آبریزش چشم و ریزش اشک عبارتند از:
- سوزش چشم ها
- خارش چشم ها
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- کاهش تیزی دید
- تورم پلک
- عطسه
- چشم های قرمز و خونی
- چشم درد، به خصوص اگر ضربه به آن وارد شود.
- ترشح از چشم
- پوسته پوسته شدن اطراف چشم که حاکی از انسداد مجرای اشک است.
ریزش اشک همیشه خطرناک نیست. با این حال اگر چشم های قرمز، ترشحات بیش از حد، درد، یا حساسیت به لمس در اطراف بینی همراه با اشک ریختن وجود داشته باشد، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید. هر یک از این علائم نشانه یک مشکل جدی تر هستند.
دلایل آبریزش چشم
- تشکیل بیش از حد اشک
- احساسات می توانند باعث گریه کردن شما شوند.
- هر چیزی که موجب تحریک چشم می شود می تواند باعث تشکیل مقدار زیادی اشک شود. ریزش اشک یک عکس العمل محفاظتی برای دور نگه داشتن عوامل محرک از چشم می باشند. برای مثال:
- عوامل محرک شیمیایی مانند پیاز، دود و غیره
- عفونت جلوی چشم (التهاب ملتحمه عفونی)
- آلرژی که منجر به التهاب جلوی چشم (التهاب ملتحمه آلرژیک) می شود.
- آسیب یا خراش کوچک در جلوی چشم یا یک ذره ی خاک یا شن که وارد چشم می شود.
- مژه هایی که به سمت داخل رشد می کنند می توانند ناحیه جلوی چشم را تحریک کنند. این وضعیت انتروپیون نامیده می شود.
- بیماری تیروئید یکی از دلایل غیر متداول است.
تخلیه ناقص اشک
شایع ترین علت آبریزش چشم در بزرگسالان انسداد مجرای اشک در زیر کیسه اشک است. به نظر می رسد که این مشکل به دلیل تنگ شدگی تدریجی انتهای بالایی مجرای اشک است که احتمالاً ناشی از التهاب خفیف و مداوم می باشد. اگر دچار انسداد مجرای اشک باشید، نه تنها چشمان اشک آلود دارید بلکه اشک های راکد در کیسه اشک ممکن است آلوده شوند. در صورتی که کیسه اشک آلوده شود ترشحات چسبنده ای نیز در چشم ها خواهید داشت. همچنین ممکن است دچار ی تورم دردناک در سمتی از بینی که نزدیک چشم است شود.
گاهی اوقات مجرای اشک به طور کامل مسدود نشده، اما برای تخلیه تمام اشک تنگ شده است.
در موارد غیر متداول ممکن است یک انسداد در کانالیکول وجود داشته باشد یا ورودی کانال های کوچک (کانالیکول) در گوشه داخلی چشم مسدود شود. این وضعیت ممکن است به علت التهاب یا زخم باشد.
در موار نادر ممکن است یک پولیپ در بینی از خروج اشک از مجرای اشک جلوگیری کند.
برخی کودکان با مجرای اشکی که کامل باز نشده به دنیا می آیند. این مشکل شایع است و معمولاً ظرف چند هفته بدون هیچگونه درمانی و با باز شدن کامل مجرای اشک برطرف می شود.
اکتروپیون: این وضعیت زمانی رخ می دهد که پلک پایین به سمت بیرون چشم بر می گردد. اکتروپیون ممکن است باعث شود که اشک ها به جای اینکه به سمت کیسه اشک بروند، از پایین پلک حرکت کنند.
درمان های خانگی آبریزش چشم
برای درمان آبریزش چشم یا همان سرازیر شدن اشک از چشم مهم است که علت آن را پیدا کنیم. در اکثر موارد این بیماری را می توان با روش های گیاهی به طور ساده برطرف و یا درمان کرد. آبریزش چشم به طور کلی در عرض چند روز برطرف می شود. اما اگر وضعیت همچنان ادامه یابد، باید به پزشک مراجعه کنید.
۱. شستشوی مکرر
اگر شما به هر دلیلی در معرض نور شدید خورشید، گرد و غبار و یا مواد شیمیایی قرار گرفتید که باعث آبریزش چشم های شما شد، بهتر است سریعا اقدام به شست و شو آن با آب سرد کنید. شستشوی مکرر به پاک کردن جسم خارجی یا شیمیایی از چشمانتان کمک می کند که به نوبه خود می تواند اثرات آب ریزش چشم را کاهش دهد. برای انجام این کار چشمان خود را باز کرده و آب سرد را به آرامی به داخل چشم هدایت کنید. در عین حال از مالیدن چشم ها خودداری کنید چرا که باعث وخیم تر شدن عارضه می گردد.
۲. کمپرس آب گرم
برای مقابله با علل مختلف Epiphora مانند التهاب پلک، چشم های خشک و … کمپرس آب گرم بسیار موثر است. کمپرس آب گرم میزان گردش خون در چشم و اطراف آن را افزایش داده و باعث تسکین درد می شود.
استفاده از روش کمپرس آب گرم در درمان آبریزش چشم:
یک پارچه تمیز برداشته و آن را در آب گرم خیس کنید.
آب اضافی آن را بگیرید.
پارچه را روی چشم خود گذاشته و به آرامی بمالید.
صبر کنید تا پارچه خنک شود سپس به مدت ۱۰ دقیقه دوباره آن را انجام دهبد.
در نهایت چشمان خود را با آب تمیز بشویید (از آب داخل کاسه برای شست و شو استفاده نکنید)
از این روش حداقل دو بار در روز استفاده کنید.
احتیاط: هنگام استفاده از کمپرس آب گرم برای چشم خود، سعی کنید دما از ۱۰۸ درجه فارنهایت بالاتر نرود.
۳.کمپرس آب سرد
کمپرس آب سرد نیز همانند کمپرس آب گرم می تواند باعث بهبود آبریزش چشم شود. به این صورت که آب سرد باعث تقویت پوست در ناحیه چشم شده تا رگ ها عملکرد بهتری داشته باشند که به نوبه خود باعث کاهش آبریزش چشم شود.
روش انجام:
پارچه تمیزی را در آب سرد خیس کنید و آب اضافی آن را بگیرید.
چشم های خود را بسته و به مدت ۱ دقیقه بر روی پلک خود قرار دهید.
این کار را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه تکرار کنید.
همچنین می توانید چند تکه یخ را درون پارچه ای قرار داده و به مدت ۱ دقیقه روی پلک خود قرار دهید. سپس قبل ار اینکه دوباره ابن کار را انجام دهید ۵ دقیقه صبر کرده و فرایند را تکرار کنید. این عمل را می توانید ۲ یا ۳ بار در روز انجام دهید.
۴.شیر مادر یک درمان مناسب برای آبریزش چشم نوزاد:
شیر ماردر یک غذای کامل برای نوزاد است و می تواند در درمان آبریزش چشم نوزاد نیز مفید واقع شود. شیر مادر شامل بسیاری از آنتی بادی ها، به ویژه ایمونوگلوبولین E است که در مبارزه و درمان عوارض ناشی از حساسیت ها می تواند مفید واقع شود.
ایمونوگلوبولین E : با پیوند به آلرژن (عامل حساسیت زا) باعث آزاد شدن هیستامین از ماست سل و بازوفیل می شود و علائم آلرژی پدید می آید. در کنار آن وظیفه حفاظت در مقابل برخی کرم های انگلی را به عهده دارد.(منبع)
در سال ۲۰۰۷ با مطالعات منتشر شده در مجله کودکان گرمسیری ثابت شد که از شیر مادر می توان در درمان Epiphora استفاده کرد همچنین مطالعات منتشر شده در سال ۲۰۱۴ مجله آموزش و پرورش و ارتقاء سلامت، نشان می دهد که آموزش مادران و تغذیه انحصاری با شیر مادر مهم ترین اقدام در کاهش شیوع انواع مختلف عفونت ها و بیماری آبریزش چشم است.
روش استفاده از شیر مادر برای درمان آبریزش چشم نوزاد:
چند قطره شیر مادر را با استقاده از قطره چکان در چشم بچکانبد.
این عمل را می توانید ۳-۴ بار در روز تکرار کنید و تا زمانی که عفونت درمان شود ادامه دهید.
۵.روغن کرچک
روغن کرچک یکی دیگر از روش های مفید برای درمان خانگی آبریزش چشم است چرا که به روانکاری چشم کمک می کند. همچنین خواص ضد التهابی آن می تواند در درمان قرمزی و تورم چشم مفید واقع شود. برای این درمان فقط از روغن کرچک خالص و آلی هگزانی استفاده کنید. و تعداد دفعات استفاده از آن در طول روز ۲ بار است.
۶. گیاه عرقون
گیاه عرقون برای انواع عفونت های چشمی مفید است. گیاه عرقون بیشتر به خاطر قدرت ضدعفونی کنندگی و بهبود زخم های ناشی از آبریزش چشم مورد استفاده قرار می گیرد.
طریقه مصرف:
۱ قاشق چای خوری شکر را با گیاه عرقون به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید.
اجازه دهید خنک شود.
سپس محلول را با استفاده از Cheesecloth روی چشم خود بگذارید.
این عمل را چند بار در روز تکرار کنید.
Cheesecloth یک پارچه پنبه ای بافته شده از نوع ژله ای است که به طور عمده در ساخت و پخت پنیر مورد استفاده قرار می گیرد.(منبع)
همچنین می توانید قطره های آماده تولید شده از این گیاه را از داروخانه ها جهت استفاده تهیه کنید.
۷.گلاب
گلاب یک درمان خانگی شناخته شده برای انواع عفونت های چشمی به ویژه آبریزش چشم است. گلاب دارای خواص زدعفونی کننده قوی یوده که به پیشگیری و درمان عفونت های چشمی کمک می کند. مطالعه های منتشر شده در سال ۲۰۱۰ در رابطه با چشم و بیماری های چشمی نشان داد وقتی که گلاب در داروهای مخصوص چشم مورد استفاده قرار گرفت به علت خواص آنتی سپنیک و ضد درد به درمان بیماری های چشمی کمک کرد.
نحوه استفاده از گلاب در درمان آبریزش از چشم:
۲ قطره گلاب را با استفاده از یک قطره چکان به طور مستقیم در چشم بچکانید.
آن را دو بار در روز انجام دهید.
همچنین می توانید ۳-۴ قطره گلاب را در آب مخلوط کرده و چند بار در روز برای شست و شوی چشم ها از آن استفاده کنید.
۸.بابونه
بابونه یکی دیگر از روش های خانگی درمان آبریزش چشم است. خواص ضدمیکروبی و ضد التهابی این گیاه منجر به اثرات مفید آن شده و همچنین ترشح هیستامین را مهار می کند که به جلوگیری از واکنش های آلرژیک می انجامد. هیستامین (Histamine) یک آمین زیستی است که در واکنش های ایمنی موضعی، تنظیم عملکرد فیزیولوژیک روده و به عنوان یک انتقال دهنده عصبی در سیستم عصبی مؤثر است.
نحوه استفاده از بابونه در درمان آبریزش چشم:
۱ قاشق چای خوری گل بابونه را در یک فنجان آب گرم بریزید.
آن را به مدت ۵ دقیقه هم بزنید.
بعد از سرد شدن برای شست و شو، ۲-۳ بار در روز استفاده کنید.
۹.اسیدهای چرب امگا ۳
اسیدهای چرب امگا ۳ هم به عنوان یک درمان خانگی برای درمان آبریزش چشم مورد استفاده قرار می گیرند. مصرف غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ می تواند به جلوگیری از خشکی چشم ها و همچنین عوارض آبریزش چشم کمک کند. این اسیدهای چرب جزء مولکول های چربی هستند که چشم را سالم نگه می دارند. از تحقیقاتی که در مجله بین المللی چشم پزشکی منتشر شده است، می توان نتیجه گرفت که اسیدهای چرب امگا ۳ نقش مثبتی در درمان سندرم خشکی چشم دارند.
برای دریافت اسیدهای چرب امگا ۳، ملزم به جادادن غذاهای دریایی مثل ماهی قزل آلا، ماهی خال مخالی، ساردین ها و شاه ماهی در رژیم غذایی خود هستید. خوردن حداقل ۲ بار ماهی در هفته الزامی است. شما می توانید امگا ۳ را از سبزیجات برگ سبز، محصولات سویا، آجیل نیز دریافت کنید.
پس از مشاوره با پزشک خود، می توانید مکمل های امگا ۳ را انتخاب و از آن ها استفاده نمایید.
۱۰.سرکه سیب
سرکه سیب یک از بهترین روش های درمان خانگی آبریزش چشم است. خواص ضد میکروبی سرکه سیب به مبارزه با عفونت های باکتریایی (یکی از علل کلیدی چشم صورتی) کمک می کند.
طرز استفاده از سرکه سیب:
یک چهارم قاشق چای خوری سرکه سیب سرخ را با نصف لیوان آب جوش و آب خنک مخلوط کنید.
توپ پنبه را به آن آغشته کرده و بر روی چشم قرار دهید. (اگر هر دو چشم آلوده باشند از ۲ توپ پنبه استفاده کنید)
چشم را با پنبه پاک کنید.
این کار را هر چند ساعت به مدت ۲-۳ روز انجام دهید.
نکته: این کار ممکن است باعث سوزش چشم شود که موقتی است و جای نگرانی ندارد.
نکات مهم در مورد درمان آبریزش چشم:
اگر حس کردید چیزی در چشم شما فرو رفته، چشمان خود را نمالید هر چند که فکر می کنید آن شی کوچک باشد.
لمس نکردن چشمان خود با دست های کثیف.
نوشیدن روزانه یک لیوان آب هویج.
استفاده از قطره چشم یا اشک مصنوعی در صورت ابتلا به بیماری خشکی چشم.
رعایت کردن دستورالعمل های مربوط به محافظت از لنز چشم
بدون مشورت با دکتر از خوابیدن با لنز بپرهیزید.
اجتناب از دوش گرفتن یا شناکردن با وجود لنز در چشم
استفاده از عینک های آفتابی
قبل از گذاشتن عینک در چشمان خود، در صورت وجود گرد و خاک حتما آن را تمیز کنید.
وسایل آرایشی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.
