احادیثی درباره قضاوت
امروزه قضاوت و داوری کردن دیگران به یکی از مسایل اجتماعي مبدل شده است که تعدادی زيادي از مردم با آن ارتباط دارند. به طوریکه ریز ترین جزئیات زندگی اشخاص هم مورد قضاوت قرار می گیرد. در اکثر موارد نیز این داوری کردن ها و قاضی بودن ها پیامد های منفی بر جای می گذارد.در اسلام به صراحت به دوری از قضاوت و داوری کردن دیگران اشاره شده است بههمین خاطر هم در این مقاله چندین حدیث در مورد قضاوت و داوری کردن را براي شما گردآوری نموده ایم.
آیه ای از قرآن کریم درباره قضاوت
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحیم».
اى کسانى که ایمان آورده اید! از بسیارى از گمان ها بپرهیزید، چرا که بعضى از گمان ها گناه است و هرگز (در کار دیگران) تجسّس نکنید و هیچ یک از شما دیگرى را غیبت نکند، آیا کسى از شمادوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید تقواى الهى پیشه کنید که خداوند توبه پذیر و مهربان است!هیچ کس از درون انسان ها و نیت آن ها جز خدا آگاه نیست ، پس این پروردگار عالم است که می داند در دل هر شخص چه می گذرد نه ما!بنابراین قضاوت و داوری هم مختص او است و ما باید از این کار ناشایست خود پرهیز کنیم و همه چیز را به خدا بسپاریم.
حدیث درباره قضاوت از پیامبر اکرم (ص)
هر که به داورى کردن میان مسلمانان مبتلا شود ، باید در نگاه ها و اشاره کردن ها و جاى نشستن و نحوه نشستن خود نسبت به آنها به یکسان رفتار کند.«کنزالعمّال : ۱۵۰۳۲ منتخب میزانالحکمة : ۴۷۰»
هرکه جویاى منصب قضاوت باشد و براى رسیدن به آن متوسّل به این و آن شود، خداوند او را به خودش وا گذارد و هرکه مجبور به پذیرفتن آن شود، خداوند فرشته اى بر او فرو فرستد کهاستوارش بدارد. «کنزالعمّال : ۱۴۹۹۴ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰»
در روز قیامت قاضى دادگـر را مى آورند و چنان حساب سختى از او کشیده مى شود که آرزو مى کند کاش هرگز حتّى درباره یک خرما میان دو نفر داورى نکرده بود.« کنزالعمّال : ۱۴۹۸۸منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰»
هر که میان دو کس که داورى بدو برند، داورى کند و به حق میانشان قضاوت نکند لعنت خدا بر او باد. «نهج الفصاحه»
دو قاضى در جهنم و در بهشت است: قاضى که حق را بشناسد و بدان حکم کند در بهشت است، و قاضى که حق را بشناسد و دانسته منحرف شود، یا ندانسته قضاوت کند هر دو در جهنم اند.«نهج الفصاحه»
خداوند یار قاضى است تا موقعى که ستم نکند، وقتى ستم کرد خدا او را رها می کند و شیطان قرین او مى شود. «نهج الفصاحه»
وقتى خداوند براى قومى نیکى خواهد خردمندانشان را بر آنها فرمان روا سازد و دانشمندانشان میان آنها قضاوت کند و مال را به دست بخشندگان دهد و وقتى براى قومى بدى خواهدسفیهانشان را بر آنها فرمانروا سازد و نادانان میان آنها قضاوت کنند و مال را به دست بخیلانشان دهد. «نهج الفصاحه»
اگر یکى از شما بکار قضاوت میان مسلمانان دچار شود باید به هنگام غضب از قضاوت خوددارى کند و میان ارباب دعوى در نگاه و نشیمن گاه و اشاره تفاوتى نگذارد. «نهج الفصاحه»
هدیه گرفتن امیر نارواست و رشوه گرفتن قاضى کفر است. «نهج الفصاحه»
هرگاه قضاوت مى کنید، عادلانه قضاوت کنید و هرگاه سخن مى گویید، نیکو بگویید، زیرا خداوند نیکوکار است و نیکوکاران را دوست دارد.« نهج الفصاحه، ح ۲۰۰٫»
خداوند بنده هاى را که در خرید و فروش و قضاوت و پذیرش قضاوت آسان گیر باشد دوست دارد.
احادیثی از امام علی (ع)
قال الامام علی – علیه السلام – : لَیسَ مِنَ العَدلِ القَضَاءُ عَلَی الثَّقَةِ بِالظَّنِّ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: قضاوتی که با تکیه به ظن و گمان باشد، عادلانه نیست.«نهج البلاغة، حکمت ۲۲۰»
خَمسَةُ أشیاءَ یَجِبُ علَى القاضی الأخْذُ فیها بظاهِرِ الحُکمِ : الوِلایَةُ والمَناکِحُ والمَواریثُ والذَّبایحُ والشَّهاداتُ ، إذا کانَ ظاهرُ الشُّهودِ مَأمونا جازَت شَهادَتُهُم ولا یَسألُ عن باطِنِهم .
پنج چیز است که باید قاضى (درباره آنها) به ظاهِر حُکم عمل کند: ولایت (حقّ ولایت و سرپرستى که خداوند ، یا امام براى هر کس ، یا ولىّ طفل قرار داده است) ، همسران (یعنى مسأله
زناشویى که بین مسلمانان مشهوراست) ، میراثها ، ذبایح(حلال بودن کشتار مسلمانان) و شهادات. هر گاه شهود ، در ظاهر امین و در خور اعتماد باشند ، شهادتشان پذیرفته است و لازم
نیست از باطن آنها جست وجو کرد.الخصال : ۳۱۱ / ۸۸ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۲
امام صادق علیه السلام فرمودند:
قاضیان چهار گروه هستند : سه گروه در آتش و یک گروه در بهشت. مردى که دانسته حکم ناحقّ صادر کند ، این قاضى در آتش است .
مردى که ندانسته حکم درست و حقّ صادر کند ، این هم در آتش است و مردى که دانسته حکم حقّ و درست را صادر کند ، این قاضى در بهشت است .«الکافی : ۷ / ۴۰۷ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۲»
کسى که اندکى فقه (مسائل حقوقى و احکام قضایى) مى داند ، هرگز نباید به کار قضاوت چشم طمع داشته باشد. «بحار الأنوار : ۱۰۴ / ۲۶۴ / ۵»
نواویس (که جایگاهى است در دوزخ) از گرماى سخت خود به درگاه خداوند عز و جل شکایت کرد . پس خداوند عز و جل خطاب بدان فرمود : ساکت باش ؛ همانا جایگاه قاضیان(ناعادل)،
گرمایَش سخت تر از توست!.« الفقیه : ۳ / ۶ / ۳۲۲۶ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰»
از داورى کردن بپرهیزید ؛ زیرا (منصب) داورى در حقیقت از آنِ امامى است که در قضاوت دانا باشد و در میان مسلمانان به عدالت حکم کند ؛ از آنِ پیغمبر یا وصىّ پیغمبر .«الکافی : ۷ / ۴۰۶/ ۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰»
احادیثی پیرامون شگفتی سوره فلق
