کلاژن چیست؟ و چگونه به کلاژن سازی پوست خود کمک کنیم؟
کلاژن مایع مکملی است که با هدف جوانسازی پوست و اندامها و جایگزین کردن کمبود تولید کلاژن در بدن تولید می شود. کلاژن مایع ، مکملی حاوی پپتیدهای کلاژن هیدرولیز شده است که اجزای آن برای افزایش میزان جذب به اندازه های کوچکتر شکسته شده اند. مکملهای کلاژن معمولا از بافت همبند حیواناتی از جمله گاو ، خوک ، ماهی ، صدف و مرغ ، به شکل مایع یا پودر تولید می شود که میتوانید آن ها را به غذا ، نوشیدنی یا قهوه اضافه نمایید. با وجودی که کلاژن یکی از مهم ترین پروتئین های بدن برای حفظ سلامت و زیبایی و جوانی است ولی تاثیر مکمل های کلاژن هنوز از نظر علمی به اثبات نرسیده است نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد. اغلب مکمل های کلاژن را باید به صورت روزانه مصرف نمایید. علاوه بر مکمل های خوراکی کلاژن که به صورت پودر و مایع تولید می شوند ، کپسول ها و محصولات موضعی غنی از کلاژن هم برای بهبود ظاهر پوست تولید می گردند.
انواع مکمل کلاژن
متاسفانه تولید کلاژن مایع مانند سایر مکمل ها از نظر ایمنی و موثر بودن نیازی به گرفتن گواهینامه سازمان غذا و دارو ندارد بنابراین برای خرید آن باید وسواس خاصی به خرج بدهید. بهتر است از مکمل هایی استفاده کنید که حاوی سایر عناصر مثل ویتامین ث برای بهبود جذب کلاژن باشد و فاقد قند و افزودنی های دیگر باشد. برخی از شرکت های تولید کننده نوشیدنی ، مقداری پودر کلاژن در ترکیب نوشیدنی های خود استفاده می کنند که میتوانید از آنها استفاده کنید. مکمل های کلاژن به صورت پودری هم به فروش می رسند که میتوانید با نوشیدنی ها و خوراکی های مختلف آن ها را ترکیب کنید. بهترین حلال برای پودر کلاژن آب گرم است. بنابراین میتوانید ابتدا پودر کلاژن را در مقداری اب گرم حل کرده و سپس به نوشیدنی های سرد اضافه کنید.
مزایای کلاژن مایع
مزایایی که برای مکمل های کلاژن بیان می شود از نظر علمی نیاز به تحقیقات بیشتری برای اثبات قطعی دارند. به طور کلی مصرف کلاژن میتواند باعث جوانسازی سلول های پوست، کاهش روند پیری ، کاهش رنگدانه ها و تیرگی پست ، بهبود توانایی پوست برای جذب رطوبت ، بهبود سفتی ، تراکم ، ضخامت حالت ارتجاعی و انعطاف پذیری پوست ، بهبود مفاصل و استخوان ها ، کاهش سلولیت ، تقویت رشد ناخن و تسریع زمان ترمیم زخم ها شود. در ادامه به تفصیل بررسی میکنیم:
- حالت ارتجاعی پوست: ۷۵ درصد پوست از کلاژن ساخته شده است. مطالعات بیان دارند که زنان با مصرف روزانه کلاژن، بهبود حالت ارتجاعی و رطوبت پوست را مشاهده می کنند.
- کاهش چروک: همگام با افزایش سن، بدن کلاژن کمتری تولید کرده و پوست دچار چروک و افتادگی می شود. مطالعات بر روی زنان بین ۳۵ تا ۶۵ سال دریافته اند که مصرف روزانه مکمل کلاژن ظرف ۱۲ هفته، سفتی و ضخامت پوست را افزایش داده و ظاهر چروک را کمتر می کند.
- سلامت مفاصل: کمبود کلاژن در بین مفاصل سبب التهاب و درد آن ها می شود. مصرف روزانه کلاژن می تواند به محافظت از غضروف اطراف مفاصل و آهسته کردن اثرات التهاب مفاصل کمک کند.
- پیشگیری از تحلیل روی استخوان: یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ دریافت که مصرف روزانه مکمل کلاژن، می تواند تراکم مواد معدنی استخوان را بهبود بخشیده و به رفع درد در زنان مبتلا به پوکی استخوان و آرتروز کمک کند.
- ساخت توده عضلانی: همه افراد با افزایش سن مقداری از توده عضلانی خود را از دست می دهند. ترکیبی از تمرین های قدرتی و مصرف روزانه مکمل کلاژن می تواند به ساخت و نگهداری توده عضلانی در گذر زمان کمک کند.
- سلامت قلب: کلاژن به عنوان یکی از عناصر تشکیل دهنده شریان ها به شمار می رود. شریان ها با گذشت زمان ممکن است سفت و منجر به بروز تصلب شرایین یا بیماری های قلبی شوند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷، دریافت که مصرف روزانه مکمل کلاژن می تواند سفتی شریان ها را کاهش داده و به پیشگیری و درمان بیماری شریان ها کمک کند.
- تقویت ناخن ها و دندان ها: کلاژن به ساخت و تقویت دندان ها و ناخن ها کمک می کند. بر اساس یک تحقیق در سال ۲۰۱۷، زنانی که به سندرم ناخن های شکننده مبتلا بودند، با مصرف روزانه مکمل کلاژن ۱۲ درصد افزایش را در رشد و ۴۲ کاهش را در شکستگی ناخن ها تجربه کردند.
عوارض کلاژن مایع
در صورتی که به ماهی یا صدف حساسیت دارید باید از منبع تولیدی کلاژن مطمئن شوید و برای پیشگیری از بروز حساسیت و سوک آنافیلاکسی از مکمل های تولید شده از منابع دریایی اجتناب کنید. در صورت بروز علایمی مانند تورم صورت ، دهان و گلو فورا به اورژانس مراجعه نمایید. در صورتی که مکمل های کلاژن از منابع آلوده تامین شده باشد میتواند حاوی مواد سمی مثل کادمیم یا جیوه باشد.
انواع پودر کلاژن
به طور کلی ترکیب و استفاده از انواع کلاژن در رژیم غذایی بی خطر محسوب می شود. همان طور که گفتیم این ماده مزایای سلامتی فوق العاده ای دارد. مکمل های کلاژنی به گونه ای ساخته می شوند که در بدن به خوبی تجزیه شوند. اگر نگاهی به مشخصات تغذیه ای این ماده داشته باشید، حتماً متوجه خواهید شد که بخش اعظمی از آن را پروتئین تشکیل داده است. به همین دلیل اگر در سن رشد هستید، از تحلیل عضلات خود رنج می برید یا به عنوان یک ورزشکار مشغول به کار هستید، باید بگوییم که کلاژن برای شما هم می تواند مفید باشد. مکمل ها از جمله کلاژن به طور کلی کمبودهای تغذیه ای افراد را در رژیم های غذایی مختلف جبران می کند. با کمی جستجو متوجه خواهید شد که ۵ نوع کلاژن مختلف وجود دارد که هر یک در نوع خود کمک زیادی به بهبود حالت کشسانی پوست، شکل، ظاهر و البته استحکام پوست و استخوان می کند. البته این ماده خوراکی ممکن است از منابع مختلف دریایی، محصولات گاوی و یا حتی مرغ تهیه شود. اگرچه به طور کلی کلاژن ها خواص مشابهی برای بدن دارند، اما در برخی از فواید با هم تفاوت هایی نیز دارند. در ادامه به معرفی انواع کلاژن می پردازیم.
کلاژن نوع (I)
این نوع کلاژن را می توان با اختلاف زیاد، رایج ترین کلاژن موجود در بدن دانست. کلاژن نوع اول حدود ۹۰ درصد از محتوای کلاژن بدن را به خود اختصاص داده است. این کلاژن در لایه درم پوست قرار دارد و وظیفه آن ایجاد حالت انعطاف پذیری در پوست است. این نوع کلاژن را می توان در محصولات مختلف دریایی، تخم مرغ و محصولات گاوی تهیه و به صورت خوراکی مصرف کرد.
کلاژن نوع (II)
این ماده از لحاظ فرم کمی فشرده تر از کلاژن اول است و کارکرد آن بیشتر به صورت حمایت از مفاصل خصوصاً در پاسخ التهابی ظاهر می شود. نوع دوم کلاژن کندرویتین و گلوکزامین است. این ماده ترکیب اثربخشی برای ترمیم بخش های غضروفی بدن خصوصاً بعد از آسیب به مفاصل محسوب می شود. کلاژن نوع دو را می توان در ترکیبات دریایی و مرغ جستجو کرد.
کلاژن نوع (III)
این کلاژن به اندازه کلاژن نوع دوم رایج است. کارکرد کلاژن سوم کمک به رگ های خونی، بهبود عملکرد رحم در زنان، حمایت از روده و ماهیچه ها خواهد بود. این نوع کلاژن در محصولات گاوی پیدا می شود.
کلاژن نوع (V)
چهارمین نوع کلاژن باعث تشکیل غشای سلولی می شود. با این اوصاف حمایتگر خوبی از بافت جفت در رحم مادر محسوب می شود. به همین دلیل کلاژن نوع (V) در رشد جنین تأثیر فوق العاده ای دارد. این نوع محصول کلاژن را می توان از طریق غشای تخم مرغ به دست آورد.
کلاژن نوع (X)
آخرین نوع کلاژن رابطه مستقیمی با مفاصل دارد. عملکرد این ماده به استخوان ها بر می گردد، زیرا کلاژن نوع (X) مسئولیت تشکیل استخوان ها را بر عهده دارد. این کلاژن را در بافت مفاصل می توان پیدا کرد.
کلاژن خوراکی؛ کدام مواد غذایی حاوی کلاژن هستند؟
عوارض قرص کوکونات کلاژن زیاد است، بنابراین اگر بدن شما به کلاژن خوراکی واکنش نشان دهد، باید عوارض پودر کلاژن مصرفی را هم در نظر بگیرید. از جمله مواد غذایی که در ساختار آن ها میزان بسیاری کلاژن وجود دارد، عبارتند از:
- پوست حیوانات (به عنوان مثال پوست مرغ، ماهی و گاو)
- غذاهای حاوی ژلاتین نظیر آب استخوان یاژله
- غذای دریایی
- تخم مرغ
اگر به هرکدام از مواد غذایی فوق حساسیت نشان می دهید، احتمال بروز عوارض پودر کلاژن هم در بدن شما بالا خواهد بود. بنابراین پیش از مصرف قرص و پودر کلاژن با پزشک معالج خود مشورت کنید.
نحوه انتخاب بهترین پودر کلاژن
کلاژن به دلیل مزایای سلامتی زیادی که دارد در این سال ها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. افراد زیادی به دلایل متعدد خصوصاً بهبود کیفیت پوست و رفع برخی از نواقص آن، ترغیب به مصرف کلاژن می شوند. اما یکی از بزرگ ترین دغدغه این افراد، انتخاب نوع درست کلاژن متناسب با نیاز آنهاست. بهترین پیشنهاد این است که قبل از اینکه بخواهید این ماده را در رژیم غذایی خود قرار دهید، حتماً درباره نوع کلاژن، میزان مصرف آن و دیگر موارد مرتبط با پزشک خود مشورت کنید.
- کلاژن را باید قبل از مصرف از لحاظ گوناگون بررسی کرد. برای مثال عدم داشتن آلرژی به این ماده بسیار حائز اهمیت است.
- ضمن اینکه باید قبل از مصرف مطمئن شوید که پودر کلاژن خوراکی مدنظر با داروهای مصرف شما تداخل نداشته باشد.
- این ماده حتی در برخی از مواقع ممکن است عوارضی را برای سلامتی ایجاد کند.
- به همین دلیل اهمیت تجربه پزشک در این موارد آشکار است که باید از آن به نفع خود استفاده کنید.
باید بگوییم که تمامی پودرهای کلاژن به یک شکل عمل نمی کنند و همان طور که گفتیم هر یک از آن ها کارایی خاص خود را دارند. پس برای اینکه از نتایج دریافتی اطمینان حاصل کنید، باید مطمئن شوید که نوع پودر کلاژن مورد نظر با نیاز شما مطابقت دارد.
هنگام مصرف این مواد سعی کنید گزینه ای را انتخاب کنید که هیدرولیز شده از منابع طبیعی باشد. این نسخه از کلاژن معمولاً بهتر از طریق بدن جذب می شود. برای اینکه کمتر دچار عوارض این ماده شوید، حتماً از کلاژن های با منبع حیوانی و بدون آنتی بیوتیک استفاده کنید.
دوز توصیه شده برای مصرف پودر کلاژن
با توجه به تحقیقات انجام شده، مقدار مصرف کلاژن به نوع کلاژن و دلیل مصرف شما بستگی دارد. به همین دلیل میزان دوز مصرفی آن می تواند به دلایل مختلف متفاوت باشد. اغلب مکمل های کلاژن دارای دوز پیشنهادی مصرف روزانه هستند که معمولاً روی بسته بندی آنها چاپ شده است. اما نمونه ها پودی اغلب از یک دوز خاص پیروی می کنند. برای مثال به طور توسط مقدار مصرف پودر کلاژن در طول روز بین ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری در نوسان است. این در حالی است که اگر قرار باشد از این مکمل به صورت قرص یا مکمل های صمغی استفاده کنید، ۱ تا ۲ قرص یا قطعه صمغی در طول روز پیشنهاد می شود. از آن جایی که میزان کلاژن هر بسته با توجه به شرکت سازنده و اهداف سلامتی متفاوت است، حتماً قبل از مصرف اطلاعات دقیقی را درباره حقایق تغذیه ای آن به دست آورید.
نتیجه مطالعات انجام شده درباره مکمل کلاژن مایع
در آزمایشی که در سال 2018 انجام شد ، شرکت کنندگان ، 90 روز از مکمل کلاژن مایع تولید شده از کلاژن هیدرولیز شده ماهی نوشیدند و در پایان آزمایش ، بهبود ساختار و خاصیت ارتجاعی و آبرسانی پوست ، کاهش 43 درصدی درد مفاصل و بهبود 39 درصدی تحرک مفاصل در آن ها مشاهده شد. ولی این مکمل به جز کلاژن هیدرولیز شده حاوی اسیدهای آمینه ، ویتامین و مواد معدنی هم بود بنابراین نمیتوان تمام اثرات مثبت آن را به کلاژن نسبت دارد. در سال 2017 مطالعه ای روی 25 زن انجام شد که به مدت 24 هفته ، هر روز 2.5 گرم پپتید فعال کلاژن مصرف کردند و بعد این مدت با بهبود شکنندگی ناخن تا 4 هفته بعد از شروع درمان ، 42 درصد کاهش شکستن ناخن ، 12 درصد افزایش رشد ناخن و تا 4 هفته بعد از شروع درمان با بهبود ظاهر ناخن روبرو شدند. محققین در سال 2020 دریافتند که مصرف روزانه 2.5 گرم پپتید کلاژن فعال به مدت 16 هفته باعث رشد 31 درصدی سلولهای مو و ضخامت مو می شود. البته پپتید کلاژن بسیار خاص است و جزو محصولات قابل دسترس همه محسوب نمی شود.
بنابراین کلاژن مزایای متعددی برای سلامتی شما خواهد داشت و در عین حال، نباید از عوارض پودر کلاژن چشم پوشی کرد. از تاثیرات مصرف مکمل کلاژن بر بدن می توان به کاهش چین وچروک و خشکی پوست، افزایش توده عضلانی و جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان اشاره کرد. امیدوارم از محتوای پوست و مو نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که دنبال زیبایی هر چه بیشتر پوست خود هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش سلامت خانواده ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.