هیسترکتومی یا عمل برداشتن رحم
هیسترکتومی یا عمل برداشتن رحم و تخمدان یکی از شایع ترین جراحی ها در کل دنیا به حساب می آید که عوارضی را به دنبال دارد.هیسترکتومی بیشترین عمل انجام شده در جهان توسعه یافته است اما برخی متخصصان می گویند که برداشتن رحم و تخمدان سالم می تواند خطرات سلامتی دیگری هم داشته باشد.
در برخی موارد دیگر، متخصصان موافقند که این می تواند یک نجات دهنده واقعی باشد اما چرا پزشکان، هیسترکتومی را به کرات توصیه می کنند؟ بین 40 تا 50 درصد هیسترکتومی که در آفریقای جنوبی اجرا می شوند، احتمالاً غیرضروری هستند.در یک هیسترکتومی جزیی، فقط رحم برداشته می شود و تخمدان ها دست نخورده باقی می مانند.در مجموع هیسترکتومی رحم و هر دو تخمدان ها از بین می رود.
علل برداشتن رحم در زنان
- از علل شایع برداشتن رحم، خونریزی های نامنظم رحمی است که در سنین بالای 40 سالگی، بیشتر پیش می آید. این بیماری که به دلایل مختلف پیش می آید، اغلب با مصرف داروهای مناسب درمان می شود، اما گاهی خونریزی با درمان های مرسوم بهبود نمی یابد یا به دلیل بیماری های دیگری مثل دیابت و فشار خون، امکان درمان دارویی مناسب وجود ندارد و به جراحی متوسل می شویم.
- از علل دیگر جراحی برداشتن رحم افتادگی شدید رحم یا مثانه است که با جراحی معمول، افتادگی قابل درمان نیست. در این موارد به جز علایم ادراری، بیمار از دردهای شدید لگنی که علت دیگری برای آن یافت نمی شود هم شکایت دارد که با این جراحی از شدت دردها کاسته می شود.دردهای لگنی به دلیل وجود واریس یا اختلالات عروقی دیگر در وریدهای لگنی هم ایجاد می شود که گاهی به دلیل شدت درد و پاسخ نگرفتن از مصرف مسکن ها، جراحی برداشتن رحم توصیه می شود، البته این روش درمانی چندان مفید نیست.
- از مشکلات دیگری که منجر به جراحی رحم می شود، می توان به بدخیمی ها یا سرطان های رحم، دهانه رحم یا تخمدان ها اشاره کرد.بیماری دیگری که به برداشتن رحم و تخمدان ها منجر می شود، بیماری اندومتریوز است. در این بیماری بافت داخلی رحم در لگن یا روی تخمدان ها، لوله ها یا روده ها رشد می کند و موجب دردهای شدید لگنی بخصوص چند روز قبل از شروع قاعدگی می شود.
- از علل دیگر، دردهای شدید زمان عادت ماهانه است که به درمان های دارویی پاسخ نمی دهد و تنها راه باقیمانده، جراحی است.
- در عفونت های لگنی شدید که منجر به ایجاد آبسه در تخمدان می شود، در مواردی که با آنتی بیوتیک نتوان جان بیمار را نجات داد، اقدام به جراحی می کنیم.از بیماری های دیگر رحمی می توان به آدنومیوز اشاره کرد.
انواع عمل هیسترکتومی
روش جراحی هیسترکتومی به دو روش شکمی و واژینال انجام می شود. انتخاب روش انجام عمل به مواردی همچون اندازه رحم، تجربه و تخصص پزشک جراح بستگی دارد.
- در هیسترکتومی شکمی (رایج ترین نوع این عمل) برشی تقریبا 6 اینچی بر روی شکم انجام می شود و از این طریق عمل صورت می پذیرد.
- هیسترکتومی واژینال عمل جراحی از طریق واژن می باشد. در این نوع از عمل هیچ اثری بر روی بدن باقی نمی ماند.
- سوم روش لاپاراسکوپ (جراحی با حداقل برش) که در بیماران خاص قابل انجام است و مزایای خاص خودش را دارد.
بهترین روش، جراحی از طریق واژن است که در صورتی که بیمار شرایط آن را داشته باشد، انجام می شود.
مزایای هیسترکتومی یا برداشتن رحم و تخمدان
خونریزی غیرطبیعی را آسان می کند، این دلیل اصلی این است که چرا بسیاری از زنان هیسترکتومی می کنند. خونریزی غیر عادی می تواند دردناک، زیاد و ناراحت کننده باشد اما این روزها درمان های دیگری نیز برای این شرایط وجود دارند، مانند بالون تراپی اما این ممکن است در همه موارد کارساز نباشد.
این امر از امکان سرطان رحم در آینده جلوگیری می کند. بسیاری از زنانی که تومورهای سرطانی داشته اند، یا سابقه خانوادگی دارند، این انتخاب را برای جلوگیری از مشکلات آتی شان دارند.
برای درمان پرولاپس رحمی استفاده می شود، این موقعیتی است که در آن رحم به خارج از واژن و پایین می افتد.
مشکل فیبروئید رحم یا رشد آن را حل می کند. این می تواند باعث ناراحتی زیادی شود، درست مانند زمانی که زن از آندومتریوز رنج می برد و عمل هیسترکتومی می تواند باعث تسکین خوبی برای این افراد شود.
با این حال، امروزه درمان های جایگزین زیادی وجود دارند، مثل درمان هورمونی و درمان رحمی که می تواند در این شرایط مورد استفاده قرار گیرد.
معایب برداشتن رحم و تخمدان یا هیسترکتومی:
هیسترکتومی یک جراحی بزرگ است که شامل زمان ریکاوری، ناراحتی و مانند همه جراحی ها دارای ریسک های کوچکی و حتی مرگ است.
مطالعات نشان داده اند که برداشتن تخمدان می تواند مشکلات سلامتی خودشان را به همراه داشته باشد.
تخمدان حاوی هورمون های تولیدی مثل استروژن، تستوسترون تخمدانی و آندروستندیون سال ها بعد از یائسگی است.
براساس مطالعه ای که منتشر شد، حفظ تخمدان به نظر می رسد که خطر زنان را برای بیماری های قلبی و شکستگی لگن کاهش می دهد.
تاثیر عاطفی برداشتن رحم اغلب بسیار زیاد است. اگر درمان هورمونی یا درمان دیگر برای پیش گیری از جراحی به کار رود، از مشکلات عاطفی زنان جلوگیری می کند.
عمل هیسترکتومی کامل، ممکن است مستلزم استفاده از روش های درمانی جایگزینی هورمونی hrt باشد. استفاده طولانی مدت از hrt ممکن است مشکلات سلامتی دیگری را نیز به همراه داشته باشد.
مراقبت های لازم بعد از انجام عمل هیسترکتومی:
- بعد از عمل از جوراب ضدواریس برای پیشگیری از لخته و آمبولی استفاده نمائید.
- پزشک شما به احتمال زیاد برای شما آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد.
- کنترل عملکرد صحیح سیستم ادراری، ممکن است پس از عمل مثانه به طور موقت عملکرد خود را از دست بدهد؛ بنابراین قرار دادن سوند مثانه در پایان جراحی مفید است.
- کنترل بیمار از نظر خونریزی داخلی انجام می گیرد.
- استحمام از روز دوم بعد از عمل و بلافاصله بعد از برداشتن پانسمان بصورت روزانه انجام می گیرد و بهتر است بعد از حمام، محل زخم با سشوار کاملا خشک شود.
- در صورتی که طی این عمل هر دو تخمدان شما نیز برداشته شود، علائم یائسگی همانند گرگرفتگی و تعریق بروز می کند و در این شرایط معمولا پیاده روی و مصرف کلسیم برای جلوگیری از پوکی استخوان توصیه می شود.
- پس از عمل جراحی، رحم خارج شده جهت بررسی وجود یا عدم وجود بیماری بدخیم و… به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود و جواب این آزمایش باید حتما به پزشک معالج نشان داده شود.
- تا مدت 3 روز از خوردن غذاهای نفخ آور همچون حبوبات، پلو و خورش، میوه خام، سبزی خام، آب میوه خام و … بپرهیزید.
سخن پایانی
اگر شما به هیسترکتومی دچار هستید، باید به دستورهای پزشک و مراقبت پس از عمل به شکل کامل توجه کنید. نباید وسایل سنگین را بعد از عمل بلند کنید. استراحت به اندازه کافی، نوشیدن مقدار زیادی آب برای جلوگیری از یبوست و به دنبال آن انجام ورزش پیشنهادی توسط پزشک معالج تان
