برداشتن تخمدان (اوفورکتومی)
اوفورکتومی روشی به منظور برداشتن یک یا هر دو تخمدان است. تخمدان های شما اندام های بادامی شکل هستند که در هر دو طرف رحم در ارگان لگن قرار دارند. تخمدان های شما حاوی تخمک می باشد و هورمون هایی تولید می کند که به واسطه آن چرخه قاعدگی کنترل می شود.
وقتی طی اوفورکتومی یا به اصطلاح برداشتن تخمدان، هر دو تخمدان های شما خارج شود به آن اوفورکتومی بی لترال یا دو طرفه می گویند و در صورتی که تنها یکی از تخمدان ها برداشته شود به آن اوفورکتومی یونی لترال یا یک طرفه می گویند.
دلایل برداشتن تخمدان
از جمله دلایل برداشتن تخمدان می توان به موراد زیر اشاره کرد:
- آبسه لوله های فالوپ و یا تخمدان: توده ای چرکی که در لوله های فالوپ یا تخمدان شکل می گیرند.
- سرطان تخمدان
- آندومتریوز
- تومورهای غیر سرطانی تخمدان (خوش خیم) یا کیست
- کاهش ریسک ابتلا به سرطان تخمدان یا پستان در خانم هایی که در خطر ابتلا به این بیماری ها در آینده قرار دارند.
- تورشن یا چرخش تخمدان
مزایای هیسترکتومی یا برداشتن رحم و تخمدان:
- خونریزی غیرطبیعی را آسان می کند، این دلیل اصلی این است که چرا بسیاری از زنان هیسترکتومی می کنند. خونریزی غیر عادی می تواند دردناک، زیاد و ناراحت کننده باشد
- این روزها درمان های دیگری نیز برای این شرایط وجود دارند، مانند بالون تراپی اما این ممکن است در همه موارد کارساز نباشد. این امر از امکان سرطان رحم در آینده جلوگیری می کند. بسیاری از زنانی که تومورهای سرطانی داشته اند، یا سابقه خانوادگی دارند، این انتخاب را برای جلوگیری از مشکلات آتی شان دارند.
- برای درمان پرولاپس رحمی استفاده می شود، این موقعیتی است که در آن رحم به خارج از واژن و پایین می افتد.
- مشکل فیبروئید رحم یا رشد آن را حل می کند. این می تواند باعث ناراحتی زیادی شود، درست مانند زمانی که زن از آندومتریوز رنج می برد و عمل هیسترکتومی می تواند باعث تسکین خوبی برای این افراد شود.
- با این حال، امروزه درمان های جایگزین زیادی وجود دارند، مثل درمان هورمونی و درمان رحمی که می تواند در این شرایط مورد استفاده قرار گیرد.
عوارض برداشتن تخمدان
گرچه با برداشتن تخمدان فرد خطر ابتلا به سرطان تخمدان و سینه در فرد کاهش می یابد اما درصد ابتلا او به بیماری های قلبی، افسردگی، پوکی استخوان، شکستگی استخوان و مرگ که اغلب به دلیل کاهش هورمون استروژن است افزایش می یابد.
تحقیقات نشان داد است، افرادی که تخمدان های خود را قبل از یائسه شدن برداشته اند، درصد ابتلا به بیماری زوال عقل و اختلالات شناختی در آن ها تقریبا دو برابر بقیه است.
یکی از روش های پیشگیری از عوارض ناشی از برداشتن تخمدان هورمون درمانی است و هر چقدر هورمون درمانی را زودتر شروع کنند، به عوارض جانبی کمتری ناشی از برداشتن تخمدان دچار می شوند و مصرف دائمی هورمون استروژن در بین زنانی که عمل حذف تخمدان را انجام داده اند می تواند بسیار مفید واقع شود، اما بیشتر آن ها چند ماه پس از جراحی برداشتن تخمدان مصرف استروژن را متوقف می کنند.
برخی دیگر از عوارض و خطرات جانبی برداشتن تخمدان ها عبارتند از:
- آسیب ارگان های داخلی
- خونریزی
- عفونت
- حالت تهوع
- درد های شکمی
- تغییرات سیستم گوارش
- کاهش میل جنسی
- حساسیت به داروهای بیهوشی
- بروز زخم
- انسداد روده ای
- درد و خستگی
- از جمله عوارض برداشتن تخمدان که باعث یائسگی زودرس و کمبود استروژن می شود، عبارتند از:
- گرگرفتگی
- تغییرات خلق و خوی
- خشکی واژن
- افزایش چربی در خون
اگر دلیل برداشتن تخمدان ها، پیشگیری و یا کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان باشد، هر دو تخمدان باید برداشته شوند. اما در مواردی مانند کیست های تخمدانی، برداشتن یک تخمدان نیز به رفع مشکل کمک می کند. یک تخمدان هم به تنهایی توانایی عملکرد را دارد و از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری می کند.
نحوه برداشتن تخمدان
برداشتن تخمدان با استفاده از روش جراحی باز: این روش جراحی همان شیوه ی قدیمی و باز است که در طول آن جراح برشی را برای دسترسی به تخمدان ها در زیر شکم ایجاد می کند و سپس منابع خونی که وضیفه تغذیه تخمدان ها را برعهده دارد و همچنین بافت های اطراف را جدا کرده و تخمدان ها را خارج می کند و سپس قسمت برش داده شده را با بخیه می بندد.
برداشتن تخمدان با استفاده از روش جراحی لاپاراسکوپی: در روش جراحی لاپاراسکوپی، جراح سه الی چهار برش کوچک روی ناحیه زیر شکم ایجاد می کند و لوله ای نازک مجهز به دوربین را از طریق یکی از شکاف ها درون بدن وارد می کند و از طریق شکاف های دیگر ابزار های جراحی را وارد بدن می کند. این دوربین تصویری را از درون بدن بر روی مانتیوری که در اتاق عمل قرار دارد نمایش می دهد و با استفاده از آن جراح می تواند ابزارهای جراحی را هدایت کند سپس هر تخمدان را از منبع خونی خود و بافت های اطرافش جدا کرده و درون کیسه ای قرار می دهد و کیسه را با استفاده از یکی از شکاف های کوچک زیر شکم از بدن خارج می کند.
سخن پایانی
با برداشتن تخمدان ها، میزان استروژن و پروژسترون کاهش می یابد، و در نتیجه احتمال ابتلا به پوکی استخوان و یا شکستگی استخوان در زنان نیز بیشتر می شود. اگر دلیل برداشتن تخمدان ها، پیشگیری و یا کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان باشد، هر دو تخمدان باید برداشته شوند. اما در مواردی مانند کیست های تخمدانی، برداشتن یک تخمدان نیز به رفع مشکل کمک می کند. یک تخمدان هم به تنهایی توانایی عملکرد را دارد و از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری می کند.
