دشواری در بلع (دیسفاژی) چیست؟
اختلال بلع به هرگونه مشکل خوردن مواد غذایی و آشامیدن مایعات گفته می شود و در واقع اختلال بلع، مشکل در انتقال مواد غذایی جامد یا مایع از دهان تا معده است. برخی از بیماران از اختلال بلع خود آگاهی ندارند و برخی دیگر هم آگاهی محدودی دارند.وقتی اختلال بلع (دیسفاژی) به موقع تشخیص داده نشود و بدون درمان بماند، احتمال خطر ابتلا به آسپیراسیون و پنومونی (عفونت سیستم تنفسی) ناشی از آن بالا می رود.
علت دشواری در بلع
- بلعیدن غذا با سرعت زیاد یا گاز زدن تکه های بزرگ غذا.
- نخورندن مقدار کافی آب به همراه غذا.
- خوردن غذا هنگام درازکشیدن.
- ابتلا به عارضه یا اختلالی که بر عضلات و اعصاب اثر گذاشته است، مانند سکته مغزی، بیماری پارکینسون یا ام اس.
- وارد آمدن آسیب به مری، مانند ایجاد بافت جوشگاهی ناشی از بازگشت اسید معده به درون مری (ریفلاکس).
- دچار بودن به بیماری هایی که بر مری فشار می آورند، مانند بزرگی قلب یا غده تیروئید.
علائم دشواری در بلع
- احساس چسبندگی غذا به پشت گلو یا پایین تر از قفسه سینه. با وجود این احساس، بیمار از محل مشکل و تنگی، ممکن است محل واقعی انسداد یا باریک شدگی جای دیگر باشد.
- درد یا احساس سوزش قلب در زیر استخوان سینه.
- استفراغ.
- تغییر عادت غذایی، خوردن کمتر غذاهای جامد و استفاده بیشتر از مایعات و غذاهای نرم.
درمان اختلال بلع
اگر سیگار می کشید و مشکل بلع دارید ، حتماً برای معاینه بیشتر نزد پزشک بروید . هر اختلال بلع که به تنش ، هوا ، یا عادات شخصی مربوط نباشد ، باید به پزشک اطلاع داده شود .
آرامش داشته باشید: تنش و فشار روانی باعث مشکل شدن بلع هم می شود . هر چیزی که آرامش را به شما بازگرداند . مثل ورزش - ماساژ ، یوگا ، نفس عمیق - فشار را از روی گلویتان هم برمی دارد . کمپرس آب گرم بر روی گلو هم تا حدی ماهیچه های آن را شل می کند .
هوا را مرطوب کنید : چون بسیاری از اختلالات بلع ناشی از خشکی هواست ، مرطوب کردن هوا می تواند کمک کننده باشد . بعضی متخصصان خوردن روزانه لااقل هشت لیوان آب را هم توصیه می کنند . هوا باید ۳۵ تا ۴۰ درصد رطوبت داشته باشد . گذاشتن دستگاه در اتاق خواب مؤثر است . گرچه تأثیر هوای مرطوب گرم یا سرد هنوز مورد بحث است ، ولی هوای خنک و مرطوب برای گلو بهتر است .
برگشت اسید را درمان کنید: اگر احساس برگشت اسید معده به گلو دارید ، راه های زیادی برای کنترل آن وجود دارد ، از جمله ترک کافئین ، الکل ، شکلات و سیگار .
وضع بدن را معاینه کنید: گر چه ناهنجاری جسمانی نادر است ، پزشک ممکن است علت احتمالی اختلال بلع را ناشی از آن بداند . پس با روش خوردن نمک باریم و عکس برداری با پرتو ایکس گرفتگی احتمالی ماهیچه اسفنکتر حلق مشخص می شود . تنگی این ماهیچه نخست با دارو و سپس با روشی خاص برای گشاده کردن آن در مطب رفع می شود. این روش بسیار مؤثر است . در موارد شدیدتر ، جراح ماهیچه را پاره می کند تا شل شود .
گرفتاریهای مادرزادی و بیماریی که دیورتیکولوم زنکر نام دارد - که در آن ، پوشش درونی مری کیسه ای تشکیل می دهد که بلع را مشکل می کند - هم با روش جراحی درمان می شوند .
سخن پایانی
در موارد شدید، بیمار ممکن است در بیمارستان بستری شود و تغذیه از طریق لوله صورت بگیرد. این لوله مخصوص مستقیم به معده متصل است و مری را دور می زند. دنبال کردن رژیم های غذایی اصلاح شده ممکن است تا زمانی که دشواری در بلع بهبود یابد، ضروری باشند. بر همین اساس، از کم آبی بدن و سوء تغذیه جلوگیری می شود.
