علل مسمومیت غذایی در کودکان و راههای درمان آن

مسمومیت غذایی چیست ؟

مسموميت غذايي نوعي التهاب معده روده Gostroenteritis است كه بر اثر خوردن غذاهاي فاسد يا سمي و معمولاً آلوده به باكتري بوجود مي آيد.

در طول 3 الي 24 ساعت، بسته به نوع سم علائمي از قبيل گرفتگي شكم، تب، استفراغ، و اسهال با شدتي ناراحت كننده ظاهر ميشوند. در غذاهايي كه آلوده به باكتري هستند باكتريها از خود سمي ترشح مي كنند كه بر پوشش داخلي روده ها اثر مي گذارد و موجب التهاب آن ميشود.

علائم مسمومیت

• گرفتگی عضلات شکم؛
• اسهال؛
• استفراغ؛
• از دست دادن اشتها؛
• تب خفیف؛
• ضعف؛
• حالت تهوع؛

علل مسمومیت کودکان

خوردن یا نوشیدن چیزی که به وسیله ی میکروب ها آلوده شده است می تواند باعث مسمومیت غذایی شود. اغلب کودکان توسط مواد غذایی حیوانی مثل گوشت، مرغ، تخم مرغ، محصولات لبنی و غذاهای دریایی مسموم می شوند. اما میوه ها، سبزی ها و سایر مواد خام نشسته نیز می توانند باعث آلودگی و بیماری شوند. مواد غذایی و مایعات ممکن است در هنگام آماده سازی، ذخیره سازی و فرآوری آلوده شوند. مثلاً:

• آب مورداستفاده برای رشد مواد غذایی می تواند با مدفوع حیوان یا انسان آلوده شود.
• گوشت یا مرغ ممکن است در طی پردازش یا حمل ونقل با میکروارگانیسم های عفونی تماس پیدا کنند.
• غذاها درصورتی که در دمای نامناسبی نگهداری شوند یا برای مدت طولانی بمانند ممکن است به وسیله باکتری ها آلوده شوند.
• آشپزها و سایر کارگران غذا اگر دست ها را به طور صحیح شستشو ندهند یا هنگام اماده کردن غذا از ظروف تمیز و مخصوص استفاده نکنند ممکن است غذاهای خود را آلوده کنند.
• کودکان بیمار (مانند کودکان مبتلابه بیماری مزمن کلیه) یا دارای سیستم ایمنی ضعیف بیشتر از کودکان سالم در معرض خطر مسمومیت با مواد غذایی هستند.

باکتری های شایع در مسمومیت غذایی

تعدادی از میکروارگانیسم ها می توانند باعث مسمومیت غذایی شوند. باکتری های شایع عبارت اند از:

سالمونلا: سالمونلا باکتری است که علت اصلی مسمومیت غذایی است. این باکتری ها زمانی که در مدفوع حیوانات هستند، به مواد غذایی وارد می شوند. علل اصلی مسمومیت با سالمونلا خوردن محصولات لبنی، گوشت نپخته و محصولات تازه ای است که به خوبی شسته نشده اند.

اشریشیا کلی: باکتری اشریشیاکلی هم معمولاً هنگامی که در مدفوع حیوانات است به غذا یا آب وارد می شود. خوردن گوشت گاو پخته نشده شایع ترین علت اشریشیاکلی است.

لیستریا: این باکتری عمدتاً در محصولات لبنی غیرپاستوریزه، غذاهای دریایی دودی و گوشت های فراوری شده مانند هات داگ و گوشت یافته می شود. باکتری لیستریا همچنین می تواند میوه ها و سبزی ها را آلوده کند هرچند که کمتر شایع است.

کامپیلوباکتر: این باکتری اغلب گوشت، مرغ و شیر غیرپاستوریزه را آلوده می کند. کمپیلوباکتر همچنین می تواند آب را آلوده کند. همانند سایر گونه های باکتری، این باکتری هم معمولاً از طریق مدفوع حیوان آلوده منتقل می شوند.

استافیلوکوکوس اورئوس: این باکتری ها (که می توانند در گوشت، سالاد و غذاهای پخته شده از محصولات لبنی آلوده یافت می شوند) از طریق تماس با دست، عطسه کردن یا سرفه گسترش پیدا می کنند. این بدان معنی است که عفونت می تواند توسط افرادی که مواد غذایی را تهیه می کنند و یا می پزند انتقال یابد.

شیگلا: باکتری شیگلا می تواند غذاهای دریایی و یا میوه ها و سبزی ها خام را آلوده کند. اغلب این باکتری ها زمانی گسترش می یابند که کودکان بعد از توالت دست خود را به طور صحیح شستشو نمی کنند. گاهی عفونت باعث ایجاد خون در مدفوع می شود.

هپاتیت A: کودکان زمانی به ویروس هپاتیت A مبتلا می شوند که ماهی و غذاهای خامی را مصرف می کنند که توسط فرد آلوده تهیه شده است. مشخص کردن منبع دقیق عفونت ممکن است دشوار باشد زیرا گاهی کودکان 15 تا 50 روز بعد از مسمومیت بیمار نمی شوند.

نوروویروس ها: این ویروس ها معمولاً مواد غذایی را آلوده می کنند که توسط فرد آلوده تهیه شده است.

علائم گرمازدگی کودکان و راههای درمان آن

تشخیص مسمومیت غذایی

پزشک درباره آنچه فرزند شما اخیراً خورده است و زمان شروع علائم سؤال می کند. پزشک تست هایی را انجام خواهد داد و ممکن است یک نمونه از خون، مدفوع یا ادرار بگیرد و آن را برای آزمایش بفرستد. این کار کمک خواهد کرد که پزشک متوجه شود که کدام میکروارگانیسم باعث بیماری شده است.

درمان مسمو میت غذایی

مسمومیت غذایی معمولا در خانه درمان می شود و اغلب موارد آن در عرض ۳ تا ۵ روز برطرف خواهند شد.

اگر به مسمومیت غذایی دچار شدید، بسیار مهم است که مایعات کافی مصرف کنید تا بدن تان کاملا هیدراته بماند. نوشیدنی های ورزشیِ سرشار از الکترولیت در آب رسانی به بدن مفید هستند. آب میوه و آب نارگیل نیز می توانند کربوهیدرات های از دست رفته را به بدن تان بازگردانند و به رفع خستگی کمک کنند.

از کافئین اجتناب کنید، چون ممکن است باعث تحریک دستگاه گوارش تان شود. چای های بدون کافئین با گیاهان آرامش بخشی مانند بابونه، نعناع و قاصدک می توانند معده ی به هم ریخته ی شما را آرام کنند.

داروهای بدون نسخه مانند ایمودیوم و پپتوبیسمول به کنترل اسهال و فرونشاندن تهوع کمک می کنند. با این حال شما باید قبل از استفاده از این داروها با پزشک تان مشورت کنید، چون بدن برای خلاص شدن از شر سموم، از اسهال و استفراغ استفاده می کند. همچنین استفاده از این داروها ممکن است شدت بیماری را پنهان کند و باعث شود که مراجعه به پزشک را به تأخیر بیندازید.

افرادی که دچار مسمومیت غذایی می شوند، باید استراحت کافی نیز داشته باشند. در موارد شدید مسمومیت غذایی ممکن است لازم باشد برای رفع کم آبی بدن بیمار، در بیمارستان به او سرُم تزریق شود. در موارد بسیار وخیم مسمومیت غذایی ممکن است لازم باشد شخص مدت طولانی تری در بیمارستان بستری شود تا به طور کامل بهبود بیابد.

پیشگیری از مسمومیت غذایی

بهترین راه برای جلوگیری از مسمومیت غذایی این است که غذایتان را به روش های بهداشتی و سالم آماده کنید و از مصرف هر غذایی که به سلامت آن اطمینان ندارید، اجتناب کنید.

برخی غذاها به دلیل روش تولید و آماده سازی شان، با احتمال بیشتری باعث مسمومیت غذایی می شوند. گوشت، ماکیان، تخم مرغ و صدف ممکن است حاوی عوامل عفونی باشند که در طول پخت و پز از بین می روند. اگر این مواد غذایی به شکل خام مصرف شوند، به خوبی پخته نشوند یا اگر دست ها و سطوح پس از تماس با آنها تمیز نشوند، ممکن است مسمومیت غذایی اتفاق بیفتد.

سخن پایانی

مسمومیت غذایی واقعا ناخوشایند است اما خوشبختانه اکثر افراد در عرض ۴۸ ساعت کاملا بهبود می یابند.هنگام مسممومیت کودک از دادن داروهای ضد اسهال بدون نسخه به کودک اجتناب کنید. این داروها می تواند علائم مسمومیت غذایی را بیشتر کنند. هنگامی که اسهال و استفراغ متوقف شد برای چند روز به کودک خود غذاهای کم چرب و کم نمک دهید تا از ناراحتی بیشتر معده پیشگیری شود.